Listopad 2024
Janusz Ławrynowicz (1941–2024)
Dziennikarz, redaktor „Kuriera Szczecińskiego”, jeden z najwybitniejszych polskich publicystów. Urodził się w jeszcze polskim Wilnie. Socjolog z dyplomem wydziału nauk społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Pracę dziennikarską rozpoczął (1971) w „Kurierze Szczecińskim”. Od 1978 r. był kierownikiem działu kulturalnego, a od 1991 r., przez kilkanaście kolejnych lat zastępcą redaktora naczelnego. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi i medalem „Gryf Pomorski”. Do ostatniej chwili był zawodowo aktywny. Ceniony za świetne felietony. Autor historycznego cyklu reportaży „Szczecin z rodzinnych albumów” i „Szczecińskie miejsca”. Jako socjolog z wykształcenia stawiał zaskakująco trafne diagnozy dotyczące sytuacji politycznej i społecznej w Polsce. Był naprawdę niezależnym dziennikarzem, samodzielnie formułującym spostrzeżenia i diagnozy. Podczas studiów solista zespołu „Malkontenci”. Jak sam napisał o sobie „nie zamierzał zostać dziennikarzem, lecz raczej wokalistą rockandrollowym”, ale stało się inaczej.
Gustaw Wośko (1935–2024)
Doktor nauk med. Rozpoczął pracę w Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie 16 stycznia 1962 r., gdzie uzyskał specjalizację z zakresu medycyny sądowej. Obronił doktorat pod kierownictwem prof. dr. hab. n med. Jana Walczyńskiego, a po jego śmierci pełnił obowiązki kierownika Zakładu Medycyny Sądowej. Był zasłużonym nauczycielem akademickim, cieszącym się uznaniem studentów.
Zygfryd Ogórkiewicz (1925–2024)
Pasjonat turystyki kajakowej, długoletni pracownik Unikonu, kombatant, żołnierz Kompanii Wartowniczej U.S. Army, Honorowy Członek Klubu „PŁONIA”. Był wieloletnim członkiem PTTK, Przodownikiem Turystyki Kajakowej I stopnia. Utrwalał na fotografiach działalność klubu od 1976 roku. Wśród młodszych członków klubu był znany jako Neptun w Dniu Dziecka, Święty Mikołaj w grudniowych mikołajkach oraz Pan Wiosna, gdy topili Marzannę.
Alicja Uczciwek ps. „Roma” (1926–2024)
Łączniczka i kurierka 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty. Miała 16 lat, gdy wstąpiła do Armii Krajowej. Trafiła do plutonu łączności. Dywizja walczyła z Ukraińską Powstańczą Armią, głównie broniąc miejscowych Polaków. Polscy partyzanci zarządzali zgrupowaniem mieszkańców polskich wsi w kilku miejscach – ułatwiło to samoobronę, udało się uniknąć rzezi i mordów. Po wojnie Alicja Uczciwek mieszkała w Szczecinie. Była członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg w Szczecinie i Stowarzyszenia Kresy Wschodnie – Dziedzictwo i Pamięć.
Mirosław Mikietyński (1957–2024)
Były prezydent Koszalina, funkcję tę sprawował w latach 2002-2010. Urodził się w Okonku. Studiował na Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Został chirurgiem dziecięcym. W 1982 r. rozpoczął pracę w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie, zostając jego dyrektorem 9 lat później. Interesował się poprawą sytuacji w służbie zdrowia, uczestniczył w pracy Sejmowej Podkomisji Zdrowia. W 2000 r. otrzymał tytuł Menadżera Roku w Służbie Zdrowia. W 2002 r. wybrany na stanowisko Prezesa Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego. Był też Przewodniczącym Komisji Zdrowia Związku Miast Polskich i Przewodniczącym Komisji Edukacji Związku Miast Polskich. W latach 2003 – 2007 pełnił stanowisko Prezydenta Euroregionu Pomerania, zostając później jego prezesem. W 2004 roku został wiceprezydentem Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych.
Jupi Podlaszewski (1950–2024)
Aktywny twórca pantomimy, aktor, reżyser, nauczyciel, redaktor. W 1977 r. wraz z Ryszardem Kot-Koteckim założył w Koszalinie Studencki Teatr Pantomimy „Blik”. Grupa występowała na całym świecie. Kilka lat później zorganizował Festiwal Teatrów Niesfornych „Bałtyckie Totus Mundus”. Założył też Telewizję Regionalną „Bryza”, której był redaktorem naczelnym. W latach 2013-2014 pełnił funkcję prezydenta koszalińskiego oddziału Rotary Club. Był też nauczycielem języka angielskiego, najpierw akademickim, a ostatnio w szkole założonej wspólnie z żoną. Pasjonatom sztuki teatralnej dał się poznać jako organizator warsztatów pantomimy w całej Polsce.
Hieronim Kroczyński (1934–2024)
Historyk, badacz dziejów Kołobrzegu, autor opracowań i audycji telewizyjnych na jego temat, wieloletni dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. Urodził się w Sulmierzycach. Po wojnie zdobył maturę we Wrocławiu, studiował w tym mieście, a potem na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Był też absolwentem Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie. W Kołobrzegu zamieszkał pod koniec lat 50. ub.w. Krótko pracował jako nauczyciel w uzdrowiskowej szkole specjalnej. W 1966 r. objął stanowisko kierownika muzeum przekształconego m.in. z jego inicjatywy w Muzeum Oręża Polskiego. W 1972 roku został jego pierwszym dyrektorem. Stanowisko to zajmował przez 39 lat do czasu przejścia na emeryturę. Był autorem 220 publikacji popularnonaukowych i artykułów naukowych dotyczących głównie dziejów miasta i regionu. Wydał m.in. „Kronikę Kołobrzeską” oraz przetłumaczoną na trzy języki „Kołobrzeską Księgę Poległych w II wojnie światowej”. Pierwsza książka, która wyszła spod jego pióra w latach 70. ub. wieku, dotyczyła udziału Polaków w walkach na Pomorzu w 1807 r. Był też autorem książki o polskich tradycjach morskich w latach 967-1945. W miejscowej telewizji kablowej prowadził cykliczną audycję pn. „Gawęda Historyczna”, zrealizowano blisko 600 odcinków. Po przejściu na emeryturę piastował stanowisko prezesa Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. Był też członkiem Rady Społecznej tegoż muzeum, a także czynnie angażował się w pracę kołobrzeskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Za swoją działalność wielokrotnie uhonorowany, m.in. srebrnym i złotym Krzyżami Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaczeniami Zasłużony Działacz Kultury, Zasłużony Działacz Turystyki, a także Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za całokształt działalności.
GRUDZIEŃ 2024
Lidia Tymoszyńska (1948-2024)
Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 56 w Szczecinie w latach 1994-2012, nauczycielka historii i wychowawca wielu pokoleń młodzieży.
Rafał Piotrowski (1974–2024)
Piłkarz, w ekstraklasie w barwach Pogoni Szczecin rozegrał 129 spotkań, strzelając 7 bramek. Pomocnik, wychowanek Kotwicy Kołobrzeg, występował też w Stali Mielec, Lechu Poznań, niemieckim FSV Wacker 90 Nordhausen, Flocie Świnoujście, Zorzy Dobrzany, KP Police, Odrze Chojna, Victorii 95 Przecław i KS Wołczkowo-Bezrzecze.
Leszek Szemel (1945–2024)
Legenda szczecińskiej piłki wodnej, waterpolista oraz trener, wielokrotny mistrz Polski z Arkonią i reprezentant kraju. Urodził się w Białej Podlaskiej. W 1954 zamieszkał w Szczecinie. Na mistrzostwach Polski seniorów na basenie 50-metrowym zdobył indywidualnie pięć medali: złote na 400 metrów stylem dowolnym w 1964 i 1965, złoty na 100 metrów stylem dowolnym w 1964, srebrne na 50 metrów stylem dowolnym i 100 metrów stylem dowolnym w 1965. Na basenie 25-metrowym zdobył indywidualnie osiem medali: złote na 100 metrów stylem dowolnym i 200 metrów stylem dowolnym w 1965, srebrny na 100 metrów stylem motylkowym w 1965, srebrne na 100 m stylem dowolnym i 200 metrów stylem dowolnym w 1966, brązowe na 50 metrów stylem dowolnym w 1965 i 1966 i brązowy na 100 metrów stylem motylkowym w 1966. Jako piłkarz wodny zdobył z Arkonią Szczecin dziewięć tytułów mistrza Polski, trzy tytuły wicemistrza Polski, a także brązowy medal mistrzostw Polski w 1972 (jako grający trener) W 1966, 1967, 1968, 1970 i 1971 został królem strzelców I ligi. Arkonię jako trener prowadził do 1977. W latach 1962-1968 i w 1974 ponad 200 razy wystąpił w reprezentacji Polski seniorów, zagrał m.in. na mistrzostwach Europy w 1962 (11. miejsce). Od 1983 r. mieszkał w Gryfinie.
Jan Bogusław Pruchniewicz (1958–2024)
Członek SARP O. Szczecin. Członek Zachodniopomorskiej Okręgowej Izby Architektów RP. Absolwent Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej (1985). Projektant i prezes w ARCO spółka z o.o. w Szczecinie (1988-91). Projektant i właściciel JBP Studio Architektoniczne w Szczecinie (od 1991).
Stanisław Gucma (1945–2024)
Prof. dr hab. inż. kpt. ż.w. Stanisław Gucma przez cztery kadencje pełnił funkcję rektora – najpierw Wyższej Szkoły Morskiej, następnie Akademii Morskiej. W tym roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Politechniki Morskiej w Szczecinie. Urodził się w miejscowości Zawada w powiecie zamojskim. Po maturze w 1964 r. podjął studia na Wydziale Rybackim Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie. Po dwóch latach został skierowany na studia w Kaliningradzkim Państwowym Uniwersytecie Technicznym na Wydziale Rybołówstwa Przemysłowego. Po ich ukończeniu podjął studia na Wydziale Nawigacyjnym tej uczelni. Po studiach pracował w Wyższej Szkole Morskiej w Szczecinie, najpierw na stanowisku asystenta w Zakładzie Nawigacji Instytutu Nawigacji Morskiej. W latach 1984-1990 był dziekanem Wydziału Nawigacyjnego, a od 1990 do 1996 r. – dyrektorem Instytutu Nawigacji Morskiej. Prowadził badania, których wiodącą tematyką były zagadnienia wyznaczania i kształtowania dróg wodnych. W roku 1996 wybrano go na rektora WSM. Funkcję tę pełnił do roku 2002, w którym to uzyskał tytuł naukowy profesora. W roku 2008 po raz trzeci został rektorem. Funkcję tę pełnił również przez następną kadencję do roku 2016. W ostatnim czasie pracował w Katedrze Symulacji Morskich na Wydziale Nawigacyjnym. Był jednym z prekursorów wprowadzenia metod symulacji komputerowej do badań w nawigacji morskiej. W ostatnich latach wciąż był aktywny naukowo i uczestniczył w pracach badawczych, m.in. dotyczących budowy terminalu kontenerowego i terminalu instalacyjnego dla morskich farm wiatrowych w Świnoujściu, a także modernizacji toru wodnego Świnoujście-Szczecin.
Bogdan Bombolewski (1942–2024)
Szczeciński dziennikarz, artysta, projektant mody. Urodził się w Jaśle. Absolwent wydziału architektury wnętrz Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Pracował jako projektant mody (od 1968) w Zakładach Przemysłu Odzieżowego „Odra” w Szczecinie, a następnie (1971) podjął pracę w „Głosie Szczecińskim”, zajmując się publicystyką i reportażem. Był kierownikiem działu kultury (1994-2000). Po odejściu z „Głosu Szczecińskiego (2001), przez pięć lat pracował jako redaktor naczelny miesięcznika pedagogicznego „Dialogi”.
Helena Kozioł (1932–2024)
Dr nauk med., wybitna pediatry, nauczyciel akademicki, zasłużona dla pediatrii szczecińskiej. Była wieloletnim, zaangażowanym członkiem Zachodniopomorskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, pozostawiając po sobie nieoceniony wkład w rozwój medycyny i opiekę nad najmłodszymi pacjentami.
Wiesława Rabińska (1954–2024)
Wieloletnia dyrektor Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Miasta w Szczecinie, ceniony fachowiec.
Julita Jaśkiewicz (1962–2024)
Wieloletnia dyrektor Zachodniopomorskiego Oddziału NFZ. Pracowała także jako główna księgowa - zastępca Komendanta Szpitala ds. Organizacyjno-Ekonomicznych w 109 u Wojskowym z Przychodnią w Szczecinie, była m.in. dyrektorem Szpitala Miejskiego w Szczecinie oraz zastępcą dyrektora Szpitala w Zdrojach, zastępcą prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia ds. Finansowych w Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia w Warszawie, a także zastępcą dyrektora ds. ekonomicznych w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie.
Irena Brodzińska (1933-2024)
Śpiewaczka, aktorka teatralna i filmowa oraz tancerka, legenda szczecińskiej sceny operetkowej. Urodziła się w Pińsku. Muzyczne wykształcenie zdobyła tuż po wojnie w Krakowie, gdzie uczyła się m.in. w Szkole Baletowej Janiny Łukaszewicz i Maryli Stoszko (1945-1947). Jako tancerka zadebiutowała w wieku 15 lat w teatrze muzycznym w Lublinie. Później tańczyła na scenach krakowskich i poznańskich. W 1953 roku zadebiutowała jako śpiewaczka w Teatrze Muzycznym w Łodzi, a przez następne dwa lata występowała w Operetce Śląskiej w Gliwicach. W 1957 roku przeniosła się do Szczecina, gdzie występowała w Operetce Szczecińskiej, przemianowanej w 1966 r. na Państwowy Teatr Muzyczny. Na tej scenie występowała do 1978 roku. W latach 50. zagrała w dwóch pełnometrażowych filmach fabularnych: „Sprawa do załatwienia” i „Irena do domu!”. Była jedną z założycielek szczecińskiego Stowarzyszenia Miłośników Opery i Operetki. Otrzymała liczne nagrody i wyróżnienia. W latach 60. była trzykrotną laureatką organizowanego przez „Kurier Szczeciński” plebiscytu teatralnego Bursztynowy Pierścień. Otrzymała również Statuetkę 40-lecia Opery i Operetki (1997 r.) oraz nagrodę marszałka województwa zachodniopomorskiego „Pro Arte” za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury (2021 r.).
Maria Bakka-Gierszanin (1922-2024)
Wieloletnia aktorka Teatru Polskiego w Szczecinie. Była najstarszą czynną zawodowo aktorką w Szczecinie i jedną z najstarszych w Polsce. Urodziła się w Warszawie. W szkole średniej na lekcjach filozofii poznała Zofię Mrozowską, która pomogła przyszłej aktorce dostać się na konspiracyjne zajęcia Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, odbywające się wówczas – ze względu na trwającą wojnę – w prywatnych mieszkaniach. Wykłady prowadził m.in. Juliusz Osterwa, a kolegą z ławki M. Bakki był Andrzej Łapicki. Eksternistyczny egzamin aktorski (pierwszy w powojennej Polsce) zdała w lipcu 1945 r. W Szczecinie zamieszkała w 1959 r. Najpierw związana była z Państwowymi Teatrami Dramatycznymi, a po ich rozdzieleniu w latach 70. ub.w. – z Teatrem Polskim. Ze szczecińskim teatrem współpracowała także po przejściu na emeryturę. W 2009 roku zagrała główną rolę w przedstawieniu pt. „Dawno temu dziś” – miała 87 lat. Za rolę Babki w tej inscenizacji była nominowana do nagrody w prestiżowym plebiscycie teatralnym "Kuriera Szczecińskiego" pn. „Bursztynowy Pierścień”. W 2012 r., mając 90 lat, wystąpiła w spektaklu: „Sedinum, prochy i rock and roll”.
STYCZEŃ 2025
Sławomira Gruszewska (1955–2025)
Wykładowca Uniwersyteckiego Centrum Edukacji Uniwersytetu Szczecińskiego. Była pracownikiem naukowo-dydaktycznym uczelni w latach 1985-2020, ostatnio w Uniwersyteckim Centrum Edukacji. Specjalizowała się w psychologii społecznej, psychologii twórczości, neuropsychologii i psycholingwistyce. Uczestniczka wielu staży naukowych w kraju i za granicą: między innymi w Kijowie, Taszkiencie, Paryżu. Współpracowała z wieloma uczelniami w kraju i za granicą. Konsultantka do spraw kryzysów w Instytucie Socjologii Ukraińskiej Akademii Nauk w Kijowie. Autorka wielu publikacji naukowych i popularnonaukowych. Ceniony naukowiec, dydaktyk i doświadczony praktyk.
Urszula Trawińska-Moroz (1937–2025)
Wybitna śpiewaczka operowa (sopran koloraturowy) związana ze Szczecinem. Urodziła się w Gnieźnie. Była pedagogiem, reżyserem, dyrektorem teatru. Muzyczną drogę rozpoczęła od nauki gry na fortepianie. Od r. 1952 pobierała także naukę śpiewu, którą w roku akademickim 1957-1958 kontynuowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, a następnie w klasie śpiewu Ady Sari w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Studia wokalne ukończyła w 1961 r. W 1969 uczestniczyła w kursie mistrzowskim u Giny Signa w Wenecji. W latach 1962-1965 była solistką Opery Objazdowej w Warszawie (debiutowała partią Mimi w „Cyganerii” Giacomo Pucciniego), a kolejnych dwanaście lat solistką Teatru Wielkiego w Warszawie. W latach 1987-1989 sprawowała funkcję dyrektor naczelnej i artystycznej Opery i Operetki w Szczecinie, gdzie wyreżyserowała spektakle: „Straszny dwór” Stanisława Moniuszki i „Marsz, marsz Polonia” Wacława Panka. Szczecińscy melomani pamiętają Urszulę Trawińską-Moroz m.in. jako Violettę w „Traviacie” Giuseppe Verdiego czy Maricę w „Hrabinie Maricy” Emmericha Kálmána. W kolejnych dwóch sezonach (1988-1991) była dyrektor naczelną i artystyczną Operetki Warszawskiej. Wyreżyserowała tu m.in. „Błękitną maskę” Freda Raymonda, śpiewała m.in. partię Hanny Glawari w „Wesołej wdówce” Franza Lehára). Profesor śpiewu solowego w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) w Warszawie. Była założycielką objazdowego Polskiego Teatru Muzycznego (1991). Odznaczona Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.
Barbara Kubach-Chęcińska (1953–2025)
Działaczka NSZZ „Solidarność” od 1980 r. Początkowo należała do NSZZ „Solidarność” Polskiej Żeglugi Morskiej (PŻM), a potem do NSZZ „Solidarność” Organizacji Marynarzy Kontraktowych. W stanie wojennym uczestniczyła w wydawaniu pisma Regionalnego Komitetu Strajkowego NSZZ „Solidarność” Pomorza Zachodniego. W 1989 r. należała do grona osób odtwarzających oficjalną działalność NSZZ „Solidarność” PŻM. Wielokrotnie była wybierana i pełniła funkcję delegata w różnych strukturach NSZZ „Solidarność”. Pełniła też funkcję członka Komisji Rewizyjnej Krajowej Sekcji Morskiej Marynarzy i Rybaków NSZZ „Solidarność” (KSMMiR NSZZ „Solidarność”). Udzielała pomocy polskim i zagranicznym marynarzom oraz współpracowała z Inspektorami Międzynarodowej Federacji Transportowców – ITF w Polsce. Prowadziła korespondencję z przedstawicielami zagranicznych armatorów i związków zawodowych marynarzy w sprawach układów zbiorowych pracy dla marynarzy akceptowanych przez ITF. Pomagała marynarzom w sprawach dot. m.in. niewypłaconych wynagrodzeń, odszkodowań z tytułu procentowego uszczerbku na zdrowiu i śmierci. Reprezentowała KSMMiR NSZZ „Solidarność” i brała udział w międzynarodowych spotkaniach oraz posiedzeniach związków zawodowych afiliowanych w ITF. Otrzymała Honorowy Dyplom Uznania Rady KSMMiR NSZZ „Solidarność”.
Maria Radomska-Tomczuk (1933-2025)
Artysta, pedagog, profesor sztuki. Studia artystyczno-dydaktyczne ukończyła na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Była współorganizatorką struktur Uniwersytetu Szczecińskiego, kierownikiem Zakładu Przedmiotów Artystycznych w Instytucie Pedagogiki, kierownikiem Katedry Edukacji Artystycznej, która w 2010 r. została – jako jeden z trzech podmiotów – włączona do powstającej w Szczecinie Akademii Sztuki. Inicjatorka i współorganizatorka w 1995 r. Wyższej Szkoły Sztuki Użytkowej. Przez 15 lat pełniła funkcję rektora tej uczelni. Współinicjatorka i współorganizatorka powołanej w 2010 r. Akademii Sztuki w Szczecinie. Członek ZPAP od 1960 r., aktywnie pracująca we władzach Okręgu Szczecińskiego. Była aktywnym twórcą w zakresie grafiki artystycznej. Wyróżniona m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi (1978), Nagrodą Wojewody Szczecińskiego (1980), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1988), Złotą Odznaką Związku Polskich Artystów Plastyków (1999), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2000), Nagrodą Artystyczną Miasta Szczecina (2003), Złotą Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego (2004).
Stanisław Malec (1931–2025)
Wojewoda szczeciński, inżynier, działacz partyjny. Urodził się w Nowym Sączu. Młodość i lata wojny spędził na Wołyniu. W sierpniu 1945 roku jego rodzina osiadła w Myśliborzu. Studia budowlane rozpoczął w Szczecinie w Wyższej Szkole Inżynierskiej, a stopień magistra inżyniera uzyskał na Politechnice Gdańskiej w 1954 r. Tego samego roku podjął pierwszą pracę w Przedsiębiorstwie Robót Czerpalnych i Podwodnych w Szczecinie. Następnie pracował w budownictwie lądowym, najpierw jako dyrektor Szczecińskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego, a później Przedsiębiorstwa Przemysłu Budownictwa Rolnego. Ostatecznie został dyrektorem naczelnym Szczecińskiego Zjednoczenia Budowlanego, gdzie pracował do 1982 r. W tym samym roku uzyskał nominację na wojewodę szczecińskiego. Urząd pełnił do 1990.
Krzysztof Biegała (1946–2025)
Piłkarz wodny, trener waterpolistów. Pływać zaczął w 1958 r. w Pogoni Szczecin pod okiem trenerów Haliny Petrusewicz i Zenona Wiśniewskiego. Wielki potencjał waterpolowy odkrył w nim znakomity trener Michał Knausz, u którego w 1963 r. roku rozpoczął treningi piłki wodnej w szczecińskiej Arkonii, zdobywając z nią 9 tytułów mistrza Polski, a 4 razy był wicemistrzem kraju, zaś raz w lidze udało mu się zostać królem strzelców z 40 golami. W latach 1965-1975 był podstawowym zawodnikiem reprezentacji Polski i jej wieloletnim kapitanem. Wraz z drużyną narodową uczestniczył m.in. w mistrzostwach Europy w 1974 r. w Wiedniu i turnieju kwalifikacyjnym do pierwszych pływackich mistrzostw świata (Belgrad) rozgrywanych na wyspie Hvar w 1973 r. W 1978 roku ukończył studia w warszawskiej AWF i rozpoczął pracę trenerską z pierwszą drużyną Arkonii, wywalczając z nią dwukrotnie mistrzostwo Polski i dziesięciokrotnie wicemistrzostwo kraju. W latach 1981-1991 pracował z reprezentacją Polski seniorów, prowadząc zespół narodowy, m.in. w mistrzostwach Europy w Splicie w 1981 r. (13 miejsce), Sofii w 1985 r. (11), Strasburgu w 1987 r. (10), Bonn w 1989 r. (13) i Atenach w 1991 r. (12). Po zakończeniu kariery trenerskiej podjął pracę na stanowisku kierownika działu wyszkolenia w Zachodniopomorskiej Federacji Sportu pozostając jej pracownikiem aż do śmierci. Za działalność w sporcie odznaczony był złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi, a za wkład w polski ruch olimpijski złotym i srebrnym medalem PKOl. Posiadał tytuł Zasłużonego Mistrza Sportu.
LUTY 2025
Hanna Maria Andrzejewska (1929–2025)
Urodziła się w Łodzi. Studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie ASP ) w Łodzi na Wydziale Scenografii i Architektury Wnętrz; dyplom artystyczny uzyskała w 1956 r. Po studiach zamieszkała w Szczecinie. Od 1957 r. była członkinią Związku Polskich Artystów Plastyków (Okręg Szczeciński). Twórczość artystyczna obejmowała takie dziedziny jak: malarstwo, grafika, tkanina unikatowa, mozaika, płaskorzeźba oraz wystawiennictwo i dekorację wnętrz. Była kombatantką i weteranką II wojny światowej. W 2019 r. uhonorowano ją odznaką „Kolumbowie Rocznik 20”. Jest autorką „Wspomnień” nagranych i przechowywanych w Książnicy Pomorskiej. Pamięci o jej życiu i twórczości dopełniają liczne obrazy pozostające w zbiorach prywatnych i instytucjonalnych. Została doceniona; otrzymała między innymi odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”, Złotą Odznakę Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego (2010 r.), Odznakę pamiątkową „Kolumbowie Rocznik 20” (w 2019 r.).
Arkadiusz Wudarski (1972–2025)
Prof. US, naukowiec z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Był znawcą polskiego i europejskiego prawa prywatnego oraz porównawczego, wykładowcą i nauczycielem akademickim, stypendystą instytucji polskich, niemieckich, austriackich, szwajcarskich i amerykańskich. Był laureatem Nagrody Naukowej Prezesa Rady Ministrów RP za wybitne osiągnięcia habilitacyjne, profesorem wizytującym Uniwersytetu Wiedeńskiego i Uniwersytetu Iwana Dżawachiszwilego w Tbilisi, Prezesem Polsko-Gruzińskiego Towarzystwa Prawniczego oraz Sekretarzem Generalnym Societas Humboldtiana Polonorum (2013-2016).
Włodzimierz Kiernożycki (1951–2025)
Rektor Politechniki Szczecińskiej i Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Urodził się w Poznaniu. Pracę w Politechnice Szczecińskiej podjął w 1974 r., kolejno na stanowiskach asystenta, adiunkta i profesora nadzwyczajnego. Na Wydziale Budownictwa i Architektury pełnił funkcje organizacyjne: dyrektora Instytutu Inżynierii Lądowej (1991-1993), prodziekana Wydziału ds. dydaktycznych (1993-1996), dziekana Wydziału (1996-2002). Od 2002 r. do 2005 r. pełnił funkcję prorektora ds. nauczania. Od 2005 r. do 2009 r. był rektorem Politechniki Szczecińskiej, a od 2009 r. do 2016 roku rektorem Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Był specjalistą z zakresu projektowania i realizacji masywnych konstrukcji żelbetowych. W tej dziedzinie opublikował ponad 100 prac naukowych, w tym 6 opracowań monograficznych.
Jerzy Wira (1945–2025)
Związany z Wydziałem Budownictwa i Architektury (obecnie WBiIŚ) ZUT w Szczecinie, Wieloletni Kierownik Katedry Inżynierii Sanitarnej, specjalista z dziedziny melioracji i budownictwa wodnego.
Lucjan Biaduń (1934–2025)
Specjalista ds. klasyfikacji gruntów, gleboznawca, działacz szczecińskiego PSL w latach 90., wieloletni aktywny członek i działacz Spółdzielni Mieszkaniowej „Śródmieście” w Szczecinie, zapalony działkowiec ROD „Krzekowo”, zasłużony dla geodezji i rolnictwa.
Franciszek Czaplicki (1936–2025)
Szczeciński radny miejski, ekonomista, członek Stowarzyszenia Obywatelska Inicjatywa Uwłaszczeniowa.
Antoni Dąbrowski (1944-2025)
Członek Stowarzyszenia Kresy Wschodnie – Dziedzictwo i Pamięć, wieloletni przewodniczący Zarządu Oddziału w Dębnie. Urodził się w miejscowości Biłka nad Dniestrem, w województwie stanisławowskim. Jako kilkumiesięczne dziecko przeżył (wraz ze swoją mamą) napad ukraińskich napastników z UPA. Cudem ocalał. Rodzina Dąbrowskich przeżyła ukraińskie ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej i dotarła do Dębna. Od dziesięcioleci odważnie i konsekwentnie dbał o pamięć o pomordowanych Polakach na Wołyniu i Kresach Południowo-Wschodnich. Był autorem słów do pieśni „Msze niedokończone”, która rozbrzmiała w wykonaniu Grzegorza Podwójnego podczas jednego ze Światowych Kongresów Kresowian w Częstochowie i zasłynęła na całym świecie oraz wiersza pt. „Na Wołyniu polscy księża męczennicy”. Jako pierwszy w Polsce wykonał tablicę pamiątkową, poświęconą pomordowanym kapłanom na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.
MARZEC 2025
Leon Sukiennik (1930-2025)
Długoletni pracownik Polskiej Żeglugi Morskiej P.P. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznaką Zasłużony Pracownik Morza i Zasłużony Pracownik Polskiej Żeglugi Morskiej.
Maria Hajdul (1944–2025)
Wicedyrektor Szkoły Podstawowej nr 63 w Szczecinie, wicedyrektor wydziału nadzoru pedagogicznego Kuratorium Oświaty w Szczecinie, wicedyrektor wydziału edukacji, sportu i turystyki Urzędu Miasta Szczecin. Twórczyni oświatowego ładu lat 90. w Szczecinie, laureatka dziecięcej nagrody Szczecina.
Julian Bumbul (1949–2025)
Wieloletni arbiter piłkarski, referent ewidencji, a później bardzo długo referent obsady w Kolegium Sędziów. Był też delegatem i obserwatorem oraz kierownikiem drużyny sędziów, działaczem piłkarskim Stali Stocznia Szczecin i Hutnika Szczecin oraz Zachodniopomorskiego Związku Piłki Nożnej, a przez ostatnie trzy sezony pełnił funkcję kierownika do spraw bezpieczeństwa Świtu Szczecin na meczach III i II ligi. Wcześniej jako zawodnik grał w szczecińskiej Arkonii i jako instruktor szkolił juniorów z Lasku Arkońskiego. W 2024 r. obchodził jubileusz 50 lat pracy na rzecz środowiska sędziowskiego. Przesędziował blisko 4000 spotkań piłkarskich. Arbitrem głównym był na czwartym poziomie rozgrywkowym, a sędzią asystentem - w II lidze.
Andrzej Ryfczyński (1943–2025)
Dziennikarz, fotoreporter. Przez pół wieku dokumentował życie mieszkańców Świnoujścia, przemiany zachodzące w tym mieście i na pobliskich wyspach. Pracował m.in. w Głosie Szczecińskim, Wyspiarzu i Nowym Wyspiarzu. Urodził się w Otwocku. Z wykształcenia mechanik silników okrętowych, pedagog. Związany z fotografią od najmłodszych lat, był współzałożycielem Amatorskiego Klubu Filmowego "Horyzont" w Świnoujściu. W 1974 roku otworzył zakład fotograficzny "Fotos" w Świnoujściu, gdzie jako pierwszy wykonywał zdjęcia w kolorze. Pracował w Powiatowym Ośrodku Kultury w Świnoujściu, gdzie pełnił funkcję instruktora i menadżera. W 2019 roku przekazał pierwszą część swojego zbioru fotografii z okresu 1963-2019 (około 400 tysięcy zdjęć) do Archiwum Państwowego w Szczecinie - Oddziału w Międzyzdrojach.
Eugeniusz Ławicki (1943–2025)
Założyciel i wieloletni prezes Zakładu Przemysłowo-Usługowego „ARBET” sp. z o.o. i wspólnik Stoczni Południe.
Jerzy Gracz (1942–2025)
Związany z Uniwersytetem Szczecińskim od jego początków. Po utworzeniu uczelni w 1985 roku, rozpoczął pracę na Wydziale Ekonomicznym, a później na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług. Specjalizował się w ekonomice i organizacji transportu, ocenie efektywności inwestycji, innowacjach i postępie technicznym. Uhonorowany licznymi nagrodami i wyróżnieniami za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne. Otrzymał Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, a także nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za autorstwo podręczników oraz za badania naukowe. Poza działalnością naukową, pełnił liczne funkcje społeczno-organizacyjne, m.in. jako członek Sekcji Komitetu Transportu PAN, przewodniczący Związku Nauczycielstwa Polskiego na Uniwersytecie Szczecińskim oraz członek Rady Federacji Związków Nauczycielstwa Polskiego.
Bernard Zgorzelski (1933–2025)
Solista Opery, tenor, aktor. Urodzony w Cielczy (pow. Jarocin). Ukończył średnią szkołę muzyczną w Poznaniu. W l. 1963—1968 kierownik artystyczny i dyrygent Zespołu Pieśni i Tańca Domu Kultury Budowlanych w Szczecinie. W l. 1969–1984 w zespole Teatru Muzycznego w Szczecinie. Instruktor amatorskich zespołów muzycznych w Goleniowie i w Mostach.
Władysław Marian Mieczkowski (1948–2025)
Pracownik naukowy, od 1970 r. na stanowisku technicznym w Zakładzie Tworzyw Sztucznych i Powłok Ochronnych (późniejszym Instytucie Polimerów) na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej (obecnie ZUT). W 2014 roku przeszedł na emeryturę. Wychowawca pokoleń studentów i harcerzy, instruktor ZHP, członek stowarzyszenia Dorosłych Harcerek i Harcerzy, „Bractwo Zawiszy Czarnego”, pseud. „Struś”.
KWIECIEŃ 2025
Stefania Mackiewicz (1931–2025)
Uczestniczka walk w Powstaniu Warszawskim – łączniczka ps. „Biała”. Wyszła z Warszawy z ludnością cywilną, skierowana przez PCK 28 września 1944 r. drogą z ul. Lwowskiej do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 121), a następnie wywieziona wraz z matką do Niemiec do obozu pracy przymusowej Strasshof w Austrii. W 1983 roku uhonorowana Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Od 1946 roku mieszkanka Szczecina. Działaczka Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Szczecińskim od samego początku jego funkcjonowania, najpierw w Wyższej Szkole Pedagogicznej, a później – Uniwersytecie Szczecińskim, aż do czasu przejścia na emeryturę. Odznaczona tytułem „Honorowy Sekretarz Zarządu Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Szczecińskim”.
Witold Hussakowski (1937—2025)
Zasłużony budowniczy powojennego miasta Szczecina, długoletni pracownik Przedsiębiorstwa Konserwacji Zabytków. Urodził się na Kresach. Z Wołynia, wraz z rodziną, przyjechał na Ziemie Odzyskane. Od 1958 mieszkał w Szczecinie. Odpowiadał za odbudowę lub rekonstrukcję obiektów na terenie Polski, Niemiec i Łotwy. Prowadził kilkaset inwestycji, m.in. Zamek Książąt Pomorskich, Zamek Królewski. Miał udział w powstaniu Pomnika Czynu Polaków. Pracował przy renowacji kościołów, zamków, dworków, kamienic i innych zabytków. Jego ostatnią inwestycją było całkowite odrestaurowanie kaplicy głównej na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.
MAJ 2025
Tadeusz Kiełbowski (1925–2025)
Porucznik w stanie spoczynku, Żołnierz Szarych Szeregów, Armii Krajowej, II Armii Wojska Polskiego. Walczył w czasie II wojny światowej początkowo w Szarych Szeregach na Wileńszczyźnie, a następnie w AK. Z 37. Pułkiem Artylerii Lekkiej 8. Dywizji Piechoty pokonał cały szlak bojowy. Uczestniczył w forsowaniu Nysy Łużyckiej i bitwie pod Budziszynem. W Bieszczadach brał udział w akcjach przeciw ukraińskim nacjonalistom. W lutym 1947 został zdemobilizowany. Po zdaniu matury rozpoczął studia na Wydziale Geograficznym w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi. W czasie studiów otrzymał asystenturę w Katedrze Geomorfologii WSP. W powodu krytyki członków uczelnianej organizacji partyjnej został pozbawiony asystentury i relegowany z uczelni. Otrzymał nakaz pracy w Szczecinie. W 1951 r. objął posadę w Liceum Pedagogicznym w Szczecinie. Od 1961 r. został zatrudniony w I Seminarium Nauczycielskim w Szczecinie. W 1966 r. powołano go na wizytatora metodyka w Okręgowym Ośrodku Metodycznym, w 1975 na kierownika Zakładu Geografii w Instytucie Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych. Wiele lat pełnił nieprzerwanie funkcję prezesa Koła ZKRP i BWP Niebuszewo – Bolinko. Uhonorowany wieloma odznaczeniami resortowymi, państwowymi i związkowymi.
Mariusz Łuszczewski (1980–2025)
Szczeciński przedsiębiorca. Miał ogromne zasługi na rzecz rozwijania współpracy polsko-indyjskiej. Współwłaściciel sieci gastronomicznej Exotic Restaurants – oraz inicjator jej powstania – a także prezes Zachodniopomorskiej Indyjskiej Izby Gospodarczej. Należał do grona ekspertów w Centrum im. Adama Smitha. Od 2005 roku dyrektor zarządzający sieci 37 hoteli na Florydzie (USA) należących do korporacji TRS. W latach 2008-09 pełni funkcję wiceprezesa amerykańskiej firmy SSA foodservice design & consulting. Od 2018 roku współudziałowiec i wiceprezes firm konsultingowo-inwestycyjnych Kaushal & Partners Europe oraz Kaushal & Partners z siedzibą w Mumbaju, wprowadzających europejskie firmy do Indii oraz indyjskie firmy do Polski i Europy. Koproducent największego filmowego domu produkcyjnego w Polsce, Akson Studio.
Andrzej Jaśkiewicz (1938–2025)
Kapitan Żeglugi Wielkiej, długoletni pracownik Krajowej Sekcji Morskiej Marynarzy i Rybaków NSZZ Solidarność i pierwszy w Polsce inspektor Międzynarodowej Federacji Transportowców – ITF oraz inspektor do spraw roszczeń Krajowej Sekscji Morskiej Marynarzy i Rybaków NSZZ „Solidarność”.
Jerzy Kubicki (1936–2025)
Przez dekady związany z Politechniką Szczecińską, specjalista w dziedzinie odlewnictwa i metaloznawstwa, promotor i inspirator kolejnych pokoleń naukowców i ceniony dydaktyk. Urodził się w Świnkowie k/Krotoszyna. Studia magisterskie z metalurgii metali nieżelaznych ukończył w 1958 r. w AGH w Krakowie. W 1976 r. obronił pracę doktorską na Politechnice Szczecińskiej. Wiele lat kierował Pracownią Naukowo-Dydaktyczną „Odlewnia Doświadczalna” Instytutu Inżynierii Materiałowej na Wydziale Mechanicznym PS. Działał w Stowarzyszeniu Technicznym Odlewników Polskich, prezes oddziału w Szczecinie (1988–1996) oraz członek Prezydium Zarządu Głównego. Należał do Polskiego Towarzystwa Materiałów Kompozytowych i komisji PAN ds. budowy maszyn i odlewnictwa. W 1997 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na Politechnice Poznańskiej. Profesor nadzwyczajny na Politechnice Szczecińskiej, kierował Zakładem Metaloznawstwa i Odlewnictwa. Kierownik Studia Pantomimy na Politechnice Szczecińskiej oraz organizator międzynarodowej akcji „Amateatrii”. Laureat wielu nagród i odznaczeń za działalność naukową, w tym nagród Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Rektora Politechniki Szczecińskiej.
CZERWIEC 2025
Anna Maria Garlicka (1960-2025)
Dyrektor Przeglądu Teatrów Małych Form „Kontrapunkt", jednego z najstarszych festiwali teatralnych w Polsce. Absolwentka teatrologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a także podyplomowego Studium Integracji Europejskiej na Uniwersytecie Szczecińskim. Zastępca dyrektora Teatru Lalek „Pleciuga” w Szczecinie. Kierowała gazetą teatralną „Gabit”, poświęconą teatrowi lalkowemu. Innowacyjnym pomysłem A. Garlickiej był „Mały Kontrapunkt". W 2015 r. na wniosek Komisji ds. Kultury Rady Miasta Szczecin wyróżniono ją medalem za Zasługi dla Miasta Szczecina. W 2016 roku została laureatką plebiscytu teatralnego „Kuriera Szczecińskiego” „Bursztynowy Pierścień”. Nagrodę Specjalną kapituła konkursu przyznała jej za ponad 20 lat kierowania „Kontrapunktem”, najważniejszym teatralnym festiwalem w regionie.
Krzysztof Biedulski (1955–2025)
Założyciel firmy Kris BHP. Członek-założyciel Lions Club Szczecin Gryf. Prezydent pierwszej kadencji LC Szczecin Gryf, uhonorowany znaczkiem pinem "Service Excellence 2018 - 2019". Członek Założyciel LC Rainbow Bridge, BC Szczecin Gryf, LC Szczecin Gryf. Wielokrotny prezydent w ww. klubach. Członek Komisji Rewizyjnej Okręgu 121 Polska.
Marceli Stelmaszczuk (1941-2025)
Starszy oficer mechanik okrętowy. Współzałożyciel Stowarzyszenia Starszych Mechaników Morskich i jego wieloletni przewodniczący. Urodził się w Tyszowcach k. Zamościa. Jego ojciec Władysław w czasie II wojny światowej walczył w miejscowym oddziale partyzanckim i po aresztowaniu przez Niemców został zamordowany w Zamojskiej Rotundzie 20 lipca 1944 r. Po wojnie Marceli Stelmaszczuk razem z matką przyjechał na Pomorze Zachodnie. W latach 60. studiował w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni na Wydziale Mechanicznym. Po ukończeniu PSM rozpoczął pracę na morzu we flocie Polskiej Żeglugi Morskiej. Pierwszą jednostką, na której pracował jako oficer mechanik, był pierwszy polski prom „Gryf” pływający na trasie Świnoujście-Ystad. Podczas jednego z postojów w porcie uratował szwedzkiego pasażera, który wypadł za burtę. W 1971 trafił do Polskich Linii Oceanicznych, gdzie awansował na starszego oficera mechanika. Z PLO był związany do 1993 r. (z przerwą w latach 1984-85, kiedy to pracował u zagranicznych armatorów). Następnie pływał na statkach firmy EuroAfrica Shipping Lines, najdłużej na „Amberze”, aż do przejścia na emeryturę w 2002 r. Na morzu spędził prawie 40 lat. Zaczynał jako smarownik. Potem awansował na asystenta maszynowego, IV mechanika i tak krok po kroku aż do chiefa. W latach 2000-2008 był ławnikiem Izby Morskiej przy Sądzie Okręgowym w Szczecinie. W 2004 r. współprzewodniczył zespołowi mającemu na celu nowelizację rozporządzenia o dyplomach morskich. W efekcie nowe polskie dyplomy zaczęły odpowiadać międzynarodowym standardom, co umożliwiło tysiącom polskich oficerów podjęcie pracy na światowym rynku żeglugowym. Należał do grona założycieli Stowarzyszenia Starszych Mechaników Morskich. W latach 1987-2015 pełnił funkcję przewodniczącego tej organizacji w Szczecinie, a później był honorowym przewodniczącym SSOMM. Posiadał wiele odznaczeń państwowych, resortowych i regionalnych, m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Danuta Kobylińska-Walas (1931-2025)
Kapitan żeglugi wielkiej. Przez długie lata była jedyną Polką, która dowodziła statkami. Urodziła się w Kozietułach. Po II wojnie światowej wraz z rodziną trafiła do Kamienia Pomorskiego. Po ukończeniu kursu żeglarskiego w 1946 r. postanowiła zostać marynarzem. Zamieszkała w Szczecinie i tutaj od 1949 do 1951 r. kształciła się w Państwowej Szkole Morskiej. Było to możliwe dopiero po wielu wizytach w Warszawie, gdy urzędnicy wreszcie pozwolili jej na naukę w PSM. W pierwszych latach po jej ukończeniu nie miała jednak prawa pływania. Pracowała więc w Kapitanacie Portu Szczecin, Centralnym Urzędzie Marynarki Handlowej oraz w Bazach Zdawczych Stoczni w Gdańsku i Szczecinie. Na pierwszy statek zamustrowała w 1956 r. Pływała jako asystent pokładowy na parowcu „Wrocław”, później jako III oficer na s/s „Szczecin”, następnie jako II oficer na s/s „Kalisz”, a w 1961 r. – jako I oficer na parowcach „Tczew” i „San”. Kapitanem została 16 lutego 1962 r. Dowodziła takimi jednostkami jak: m/s „Kopalnia Wujek”, „Kołobrzeg II”, „Toruń”, „Bieszczady”, „Powstaniec Wielkopolski”, „Budowlany”, „Uniwersytet Toruński”, „Jarosław”, „Malbork”. W grudniu 1970 r. będący pod jej dowództwem statek „Bieszczady” cumował w Stoczni Szczecińskiej i pomagał strajkującym robotnikom. W 1972 r. uratowała przed zatonięciem jednostkę „Kopalnia Miechowice” z załogą i ładunkiem. W latach 1981-86 była przedstawicielką Biura Radcy Handlowego przy ambasadzie PRL w Tunisie. Polska Żegluga Bałtycka w Kołobrzegu wybrała ją także na matkę chrzestną statku „Nimfa II”. Została Szczecinianką Roku 1966. Ma swoją tablicę umieszczoną na skwerze Kapitanów obok Starej Rzeźni na szczecińskiej Łasztowni. Otrzymała Złotą Odznakę Honorową „Zasłużony Pracownik Morza” i Złotą Odznakę Honorową Gryfa Pomorskiego, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz szereg innych odznaczeń. Była znana na całym świecie. W Singapurze dostała 500 orchidei, a w Nowym Orleanie – symboliczne klucze do miasta. Nazywano ją kapitanem w spódnicy, Madame Commandante, Woman Sea Captain, Madame la Capitaine, Frau Kapitan… Miała pseudonim „Żaba” ze względu na wybitne umiejętności pływackie. Słynęła z twardej ręki. Wyznawała zasadę: „mój statek świadczy o mnie”.
LIPIEC 2025
Bogdan Szreder (1940–2025)
Wieloletni dyrektor ds. technicznych, członek zarządu Linii Żeglugowych EuroAfrica, wybitny specjalista, który był związany z shippingiem przez ponad 40 lat.
Ryszard Piotr Wyżga (1946–2025)
Uczestnik strajków okupacyjnych w Stoczni im. A. Warskiego. Internowany działacz „Solidarności” w Szczecinie, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Wolności i Solidarności. Urodził się w Vienenburgu. W sierpniu 1980 r. był członkiem Komitetu Strajkowego w Kombinacie Budownictwa Ogólnego Nr 1 w Szczecinie i delegatem Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego na rozmowy z Komisją Rządową. Po powstaniu Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” organizował struktury związku w KBO Nr 1 w Szczecinie i zasiadał jako członek w Komisji Zakładowej. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuował działalność w podziemnych strukturach Związku. Członek Tymczasowej Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w KBO, zbierał składki na działalność związkową, organizował druk i kolportaż zakazanych wydawnictw, był kurierem i łącznikiem pomiędzy strukturami warszawskimi i szczecińskimi. Współpracował ze szczecińskim Radiem „Solidarność”. 25 sierpnia 1982 r. aresztowany z powodu zaangażowania w przygotowania do manifestacji w rocznicę podpisania porozumień sierpniowych, a 27 sierpnia 1982 r. internowany z tego powodu. Osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Wierzchowie Pomorskim. W czasie pobytu Wierzchowie 5 listopada 1982 r. został tymczasowo aresztowany przez WPG w Szczecinie w związku z prowadzonym śledztwem, dotyczącym druku i kolportażu wydawnictw bezdebitowych na terenie szczecińskich zakładów pracy. Tego samego dnia zbiegł z budynku WPG w Szczecinie i zaczął się ukrywać. Zatrzymany 11 marca 1983 r. w Szczecinie i osadzony w Areszcie Śledczym. W grudniu 1983 r. wyjechał na pobyt stały do Republiki Federalnej Niemiec.
Mieczysław Buczko (1935–2025)
Współzałożyciel, udziałowiec, wieloletni prezes zarządu, aktywny biegły rewident Zachodniopomorskiej Kancelarii Audytorskiej „Bur" sp. z o.o. w Szczecinie, członek i wieloletni przewodniczący wielu krajowych i regionalnych organów Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i Polskiej Izbie Biegłych Rewidentów, odznaczony najwyższymi odznaczeniami państwowymi, resortowymi i zawodowymi.
Czesław Daś (1955–2025)
Trener, wychowawca wielu pokoleń zawodników, jeden z głównych architektów szczecińskiej koszykówki. Urodził się w Świdwinie. Koszykówką zainteresował się w szkole średniej, a swoją pasję kontynuował w podczas studiów w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Szczecinie, zdobywając z drużyną wiele medali akademickich mistrzostw Polski. Po zakończeniu studiów rozpoczął pracę jako nauczyciel, wychowując wiele pokoleń koszykarzy. Dwukrotnie awansował do finałów Spartakiady Młodzieży, w tym z rocznikiem 1972, który prowadził od młodzika do seniora, awansując w 1992 do I ligi, wówczas najwyższej klasy rozgrywek w Polsce. W sezonie 1992/1993 zajął z Pogonią Szczecin 10. miejsce, utrzymując zespół w rozgrywkach. W późniejszych latach był trenerem Sokoła Międzychód, kobiecego AZS-u Szczecin (awans do ekstraklasy w 1996 roku), Obry Kościan, Alpen Gold Poznań, Kotwicy Kołobrzeg, SKK Szczecin, Turowa Zgorzelec, Basketu Kwidzyn, Spójni Stargard, Siarki Tarnobrzeg, AZS-u Radex Szczecin i ostatnio minikoszykówki w Pogoni Szczecin.
Danuta Borkowska (1929–2025)
Wieloletnia dyrektor Zrzeszenia Prywatnego Handlu i Usług, prezes zarządu PTTK im. Stefana Kaczmarka w Szczecinie. Urodziła się w Mińsku Mazowieckim. Do Szczecina przyjechała w 1946 roku. Ukończyła II Liceum Ogólnokształcące. W 1959 roku podjęła pracę w Wojewódzkim Zrzeszeniu Prywatnego Transportu – początkowo na stanowisku kierownika, a następnie dyrektora działu transportu. Zainicjowała współpracę z Ośrodkiem dla Dzieci Kalekich w Policach, która trwała przez 30 lat. Wspólnie z białą flotą, samorządem i szczecińskimi instytucjami organizowała m.in. imprezy z okazji Dnia Dziecka dla około 200 dzieci. W 1970 roku była jednym z założycieli Zakładowego Koła PTTK nr 34, którym kierowała 8 lat. Była współzałożycielem (w 1996 r.) Rady Oddziałów PTTK województwa zachodniopomorskiego, od 2009 r. była członkiem zarządu rady. Odznaczona: Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrną Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Turystyki”, Złotym Gryfem Pomorskim, Złotą Odznaką Honorową PTTK, Złotą Odznaką „Za pracę PTTK wśród młodzieży”.
Jerzy Majszczyk (1939–2025)
Wieloletni nauczyciel akademicki Instytutu Fizyki Politechniki Szczecińskiej, żeglarz, społecznik. Wieloletni żeglarz ze Szczecina, były członek HOM, instruktor żeglarstwa (w tym również w COŻ Trzebież) i uczestnik wielu regat. Ostatnim klubem, w którym działał, był Świt Szczecin Skolwin.
Marian Bednarek (1935–2025)
Zasłużony sportowiec, kolarz, ceniony pedagog, oddany trener polskich kolarzy. Wygrał m.in. Wyścig Dookoła Bułgarii; skończył AWF.
Zenon Lach-Ceraszyński (1948–2025)
Poeta, animator i działacz kultury. Autor tomów wierszy piąte koło u słowa i z piątego wymiaru, które ukazały się w ramach serii:akcent wydawanej przez Związek Literatów Polskich Oddział w Szczecinie. Twórca scenariuszy i programów estradowych. Zadebiutował wierszem Jesteś moją Polską na łamach miesięcznika Pomorskiego Okręgu Wojskowego Fakty i Wydarzenia. Publikował swoje utwory w almanachach, antologiach i periodykach. Oba jego tomy poezji zostały wydane w serii:akcent. Uczestnik wielu przedsięwzięć szczecińskiego oddziału Związku Literatów Polskich. Należał do Wojskowego Koła Literackiego „In Aeternum” przy Klubie12. Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. Autor scenariuszy i reżyser wojskowych programów estradowych oraz gali muzyczno-poetyckich w Ogrodzie Różanym czy Willi Lentza kończących Konkursy Poetyckie „O Złotą Metaforę” im. Józefa Bursewicza.
Józef Szatkowski (1933–2025)
Członek Honorowy Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich SIMP, zasłużony działacz Stowarzyszenia od 1974 roku, organizacyjnie związany z Oddziałem SIMP w Szczecinie, pełniący szereg odpowiedzialnych funkcji w zarządzie tego oddziału. Inżynier mechanik, powołał i kierował Zakładem Regeneracji Części Maszyn SIMP-ZORPOT, przekształconym w Zakład Wdrażania Innowacji SIMP-ZORPOT, działający w latach 1982-1992 w Szczecinie. Jako hobbysta kręcił relacje filmowe z życia Oddziału SIMP w Szczecinie. Pracował w stoczni szczecińskiej, CWT Promotor i SIMP-ZWI.
Iwona Żukiert (1951-2025)
Prezes zarządu Zachodniopomorskiego Forum Organizacji Społecznych ZAFOS, wiceprezes zarządu Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Społecznych WRZOS, członek rady NIW. Dyrektor Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli przy Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym oraz wieloletni nauczyciel dyplomowany. Współautorka i realizatorka wielu międzynarodowych projektów m.in. z Erasmus +. Inicjatorka i pomysłodawca wielu projektów dotyczących sfery społecznej. Podczas swojej kariery zawodowej powołała m.in. 3 Centra Edukacyjne, Centrum Integracji Społecznej CIS w Barlinku. Odznaczona Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polski a także Złotą honorową odznaką Gryfa Zachodniopomorskiego.
Zbigniew Ryngwelski (1950-2025)
Artysta-fotograf, reporter, filmowiec, przyjaciel teatru, literatury i malarstwa. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinie, od końca lat 70. prowadził atelier fotograficzne. Był autorem i współautorem wielu wstaw i wydawnictw. Współtworzył album „60 lat Polskiego Radia Szczecin”. Jego fotografie publikowano w prasie krajowej i zagranicznej. Po tzw. okresie szczecińskim, wraz z żoną Anną przeprowadzili się na wieś pod Resko do Łabunia Małego.
SIERPIEŃ 2025
Zbigniew Borowski (1930-2025)
Kolarz, wygrał wyścig „otwarcia sezonu kolarskiego” w Szczecinie w 1952 r., w 1953 r. „Mały wyścig pokoju” w Kaliszu i na tym samym torze po kilku miesiącach – długodystansowe mistrzostwo Polski na torze, pokonując znanych wtedy kolarzy z Bekiem, Boruczem i Ulikiem na czele. Trener „Czarnych” Szczecin. Twórca wielu nowych założeń taktycznych i treningowych.
Władysław Nowak (1932-2025)
Jeden z założycieli Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego, Członek Honorowy PSG oraz Laureat Medalu Honorowego PSG im. Erazma Syksta. Wybitny przedstawiciel polskiej szkoły termodynamiki, wieloletni rektor oraz Kierownik Katedry Techniki Cieplnej Politechniki Szczecińskiej. Miał znaczący dorobek naukowy, wśród którego należy wymienić autorstwo lub współautorstwo sześciu monografii, 7 patentów i około 500 publikacji. Urodził się w Wieleniu koło Piły. Studiował na Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej. Od roku 1957, aż do przejścia na emeryturę, pracował nieprzerwanie w Politechnice Szczecińskiej. Laureat prestiżowej Nagrody Siemensa.
Marian Błażej Kruszyłowicz (1936-2025)
Biskup senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. W latach 1990-2013 pełnił funkcję biskupa pomocniczego archidiecezji. Urodził się w Gliniszczach (diecezja grodzieńska). W 1952 roku został przyjęty do Zakonu Ojców Franciszkanów Konwentualnych w Łagiewnikach koło Łodzi i przywdział habit św. Franciszka, otrzymując imię zakonne Błażej, biskupa i męczennika. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1960 r. w Łodzi. Został mianowany biskupem pomocniczym w Szczecinie 9 grudnia 1989 r. Konsekrowany osobiście przez św. papieża Jana Pawła II w bazylice patriarchalnej św. Piotra Apostoła w Rzymie w 1990 r. W 2013 r., Ojciec Święty Franciszek przyjął złożoną 2 lata wcześniej, z racji wieku, rezygnację z posługi biskupa pomocniczego w archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.
Marian Kuligowski (1938-2025)
Długoletni prezes spółdzielni mieszkaniowej „Śródmieście” w Szczecinie, współzałożyciel i wieloletni prezes Regionalnego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych w Szczecinie, zasłużony działacz w szczecińskim środowisku spółdzielni mieszkaniowych. Urodził się w miejscowości Nowy Świat. Ukończył studia na Politechnice Szczecińskiej na Wydziale Inżynieryjno- Ekonomicznym Transportu. Wyróżniony Medalem za Zasługi dla Miasta Szczecina.
Marian Lipnicki (1936-2025)
Sybirak (1941-1946), wieloletni marynarz i pracownik Urzędu Morskiego w Szczecinie.
Zbigniew Jarzębowski (1962-2025)
Polonista, wieloletni pracownik Zakładu Teorii i Antropologii Literatury Instytutu Filologii Polskiej (po przekształceniach: Instytutu Polonistyki, Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa) Uniwersytetu Szczecińskiego, związany także z Książnicą Pomorską. Stopień doktora uzyskał na podstawie rozprawy „Dramaturgia Ireneusza Iredyńskiego”, wydanej następnie jako monografia. Jako naukowiec skupiał się głównie na badaniu gatunku słuchowiska radiowego – zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i historycznym, zwłaszcza badając dorobek Polskiego Radia Szczecin. Autor monografii „Słuchowiska szczecińskiego radia. Studia z pogranicza literatury i sztuki radiowej”, zawierającej obszerną dokumentację i stanowiącą nieocenione źródło w historii rozgłośni i kultury regionalnej. Jako krytyk literacki współpracował ze Szczecińskim Dwumiesięcznikiem Kulturalnym „Pogranicza”. W latach 2016-2017 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Polonistyki, Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa US.
Piotr Emanuel Kraus (1950-2025)
Wieloletni aktor Teatru Polskiego w Szczecinie. Urodził się w Szczecinku, a debiutował w Teatrze Muzycznym w Słupsku. Zagrał wówczas jedną z ról w „Operetce” Gombrowicza. Był nazywany mistrzem epizodu i drugiego planu, a także Himilsbachem teatru. W Teatrze Polskim pracował w latach 1996-2016. Zagrał m.in. w spektaklach: „Mistrz i Małgorzata”, „Kolacja na cztery ręce”, „Hamlet”, „Gazeta spada zawsze papierem do góry”, czy „Opera za trzy grosze".
WRZESIEŃ 2025
Kazimierz Skurzyński (1933–2025)
Wybitny dydaktyk matematyki i ceniony nauczyciel akademicki. Stopień doktora nauk uzyskał w 1977 roku na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, broniąc rozprawy pt. „Kształtowanie pojęcia przestrzeni wektorowej w szkole średniej”. Z Uniwersytetem Szczecińskim związany był w latach 1979–1999. Jako wykładowca i badacz poświęcał się kształceniu kolejnych pokoleń studentów, szczególną wagę przykładając do dydaktyki matematyki. Dorobek naukowy dr. Skurzyńskiego obejmuje liczne publikacje, w tym cenione materiały pomocnicze wspierające nauczanie matematyki.
Maria Schneider (1970-2025)
Szczecińska radna Koalicji Obywatelskiej. Pełniła mandat radnej od 2024 r. Zasiadała w komisji Rady Miasta ds. sportu. Walczyła o prawa kobiet.
Anderson Soares da Silva (1980–2025)
Brazylijski piłkarz, urodził się w Rondonópolis. Karierę rozpoczął w klubie União São João Esporte Clube, by następnie bronić w AA Flamengo de Guarulhos, Nacional AC São Paulo i União Agrícola Barbarense FC de Santa Bárbara d'Oeste. Były bramkarz ekstraklasowej Pogoni Szczecin (z czasów Antoniego Ptaka), znany pod boiskowym pseudonimem Neneca, który w rundzie wiosennej sezonu 2005/06 rozegrał 4 spotkania na najwyższym polskim poziomie rozgrywkowym, a zadebiutował w meczu z Amicą Wronki, przegranym na Twardowskiego 0:3.
Lidia Uziębło (1923-2025)
Profesor Wydziału Zootechnicznego dawnej Akademii Rolniczej w Szczecinie, z którą była związana zawodowo od 1958 do 1993 r. Kierownik Katedry Hodowli Drobiu do chwili przejścia na emeryturę w 1993 roku. Prodziekan Wydziału w latach 1980-1981 oraz Dziekan Wydziału Zootechnicznego w latach 1981-1984. Nominowana przez Kolegium Elektorów na stanowisko Rektora Uczelni. Zaszczytnej funkcji nie objęła. Stopień naukowy doktora nauk rolniczych uzyskała w 1964 roku, doktora habilitowanego w 1971 roku a tytuł naukowy profesora został Jej nadany w 1980 roku. Zasłużona dla rozwoju środowisk akademickich w kraju, szczególnie „drobiarzy”. Za działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną odznaczona: Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (trzykrotnie), Nagrodą Wojewody Szczecińskiego.
PAŹDZIERNIK 2025
Ryszard Torzewski (1949–2025)
Działacz opozycji antykomunistycznej, członek Stowarzyszenia Społecznego Grudzień 70/Styczeń 71, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W sierpniu 1980 r. wspierał Komitet Strajkowy w Stoczni Szczecińskiej poprzez dostarczanie żywności dla strajkujących oraz przekazywanie informacji. Po zakończeniu strajków, zakładał NSZZ „Solidarność” Rolniczą w Kamieniu Pomorskim, Czarnocinie i Żarnowie. W czasie stanu wojennego ukrywał części sprzętu poligraficznego oraz tworzył podziemne komórki związkowe w terenie. Wspomagał rodziny osób internowanych, więzionych i zwolnionych z pracy. Jego aktywna działalność opozycyjna trwała nieprzerwanie do 1989 r. Z jej powodu spotkały go szykany ze strony Służby Bezpieczeństwa w postaci rewizji miejsca zamieszkania oraz przesłuchań, podczas których był bity i zastraszany.
Zygmunt Dziewguć (1948–2025)
Wieloletni radny sejmiku zachodniopomorskiego (1999-2024), były prezes PKS Gryfice, społecznik i samorządowiec. Urodził się w Lipianach. Był ekonomistą i absolwentem Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu w Szczecinie. W 1972 r. przeprowadził się do Gryfic i związał zawodowo z tamtejszym PKS. Był wieloletnim prezesem spółki i radnym. Sympatyzował z Polskim Stronnictwem Ludowym. Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego sejmiku zachodniopomorskiego. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1994), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002), Srebrnym medalem „Za zasługi dla obronności kraju” (2014) oraz Srebrnym Medalem „Za zasługi dla pożarnictwa” (2014). W 2019 wyróżniony tytułem honorowego obywatela Lipian.
Michał Achramowicz (1938–2025)
Urodził się w Czerniętach (obecnie Białoruś); W 1959 uczeń spawalnictwa w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego, 1960-1962 kierowca sprzętu ciężkiego w ramach zasadniczej służby wojskowej w Trzebiatowie, 1963-1997 ślusarz w Zarządzie Portu Szczecin. W III 1968 uczestnik wieców studenckich w Szczecinie; 17-22 XII 1970 i 22-24 I 1971 uczestnik strajków okupacyjnych w Zarządzie Portu Szczecin; 18-30 VIII 1980 uczestnik strajku w ZPS; od IX 1980 w „S”. 14-15 XII 1981 uczestnik strajku w ZPS spacyfikowanego przez ZOMO; od XII 1981 działacz podziemia: zbierał składki na działalność związkową i pomoc dla represjonowanych i ich rodzin, kolporter wydawnictw podziemnych, członek Społecznego Komitetu Budowy Kaplicy Portowców w Katedrze Szczecińskiej; 1982-1989 działacz Duszpasterstwa Ludzi Pracy przy parafii św. Stanisława Kostki w Szczecinie. 5 VIII 1987 współorganizator Komitetu Założycielskiego „S” Pracowników ZPSŚ; 18 VIII – 4 IX 1988 współorganizator, uczestnik strajku w ZPSŚ; członek postrajkowego kolejnego Komitetu Założycielskiego „S” Pracowników ZPSŚ. Wielokrotnie przesłuchiwany. W 1989 uczestnik kampanii wyborczej KO „S”; 1989-1991 przewodniczący KZ „S” w ZPSŚ. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Rafał Wójcik (1972-2025)
Znany lekkoatleta, specjalizujący się w biegach z przeszkodami i maratonie. Był wieloletnim reprezentantem Polski w biegach m.in. na 3000 metrów z przeszkodami, maratonie. Olimpijczyk z Sydney i medalista mistrzostw Polski, trener. W ostatnim czasie pracował w Szczecinie, trenując młodych sportowców w Miejskim Klubie Lekkoatletycznym. Rafał Wójcik od 2024 roku zmagał się z czerniakiem złośliwym. Zmarł w Szczecinie 30 października 2025 r.
