Jak się zmieniał Szczecin? Losy katedry

Ulica Wielka i katedra – rok 1954 Fot. Zbigniew WRÓBLEWSKI  

Gdy wjeżdżamy do lewobrzeżnej części Szczecina od strony ulicy Energetyków, naszym oczom ukazuje się monumentalna budowla o charakterze sakralnym. To najważniejsza w mieście świątynia katolicka: bazylika archikatedralna św. Jakuba Apostoła.

Początki obecnej budowli sięgają XIII wieku. Architektonicznie zalicza się świątynię do gotyku ceglanego – stylu charakterystycznego w pasie Morza Północnego oraz Bałtyckiego, czyli od dzisiejszej Francji, przez Niemcy aż po Łotwę i Estonię, gdzie napotkamy podobne budowle.

Od średniowiecza była to fara miejska i modlili się tam katolicy. Dwa wieki później, w 1534 roku na Sejmiku Trzebiatowskim wprowadzono obowiązującą w Księstwie Pomorskim religię luterańską – kościół stał się świątynią protestancką. Tak więc od 1534 do 1945 roku kościół należał do gminy luterańskiej.

Mimo boskiej opatrzności katedry nie omijały różnego rodzaju nieszczęścia. Pierwsze większe odnotowano w roku 1456. Zawaliła się wówczas wieża południowa, co spowodowało zniszczenie zachodniej części korpusu nawowego. Zniszczeń dokonywały również żywioły oraz obce wojska.

Najbardziej dały się we znaki alianckie bombardowania Szczecina w roku 1944. Szacuje się, że było co najmniej 11 nalotów na miasto. Ich głównym celem były nie tylko obiekty przemysłowe, ale także gęsto zaludniony rejon śródmieścia ze starym miastem włącznie, gdzie znajduje się katedra. W efekcie całkowicie został zniszczony dach korpusu nawowego i hełm wieży oraz północna elewacja budowli, a wnętrza zostały wypalone.

W latach 1947-1949 ruiny kościoła tymczasowo zabezpieczono przed niszczeniem. Jednocześnie nie podejmowano odbudowy. Odbudowę rozpoczęto wraz z przekazaniem świątyni na własność Konferencji Episkopatu Polski oraz ze wskrzeszeniem diecezji szczecińsko-kamieńskiej bullą papieską papieża Pawła VI z 28 czerwca 1972 roku (podaje Wikipedia).

Katedra przez długie lata po wojnie stała w ruinie. Widać to doskonale na zdjęciach Zbigniewa Wróblewskiego. Wcześniejsze wykonano w roku 1954, a drugie w pierwszej połowie lat 60. XX wieku. – Na drugim zdjęciu stoją koledzy z okolicy Korzeniowskiego, gdzie wówczas mieszkałem. Od lewej stoi kolega, którego imienia i nazwiska nie pamiętam. W środku mój brat Janusz, a po prawej kolega Stasiu. – stwierdził Zbigniew Wróblewski, autor zdjęć.

Obecnie katedra pełni funkcję bazyliki archikatedralnej i jest głównym kościołem rzymskokatolickim Szczecina oraz główną świątynią metropolii szczecińsko-kamieńskiej. 11 czerwca 1987 roku bazylikę odwiedził Ojciec Święty Jan Paweł II.

* * *

Zachęcamy Czytelników do zajrzenia do rodzinnych albumów. Na pewno znajdą się w nich zdjęcia będące świadectwem przemian w Szczecinie. Szkoda, aby widoczne na nich budynki i ludzie zostali na kolejne lata w szufladach. Zdjęcia i Państwa wspomnienia chętnie opublikujemy. Razem stworzymy wspaniałą galerię prezentującą przemiany Szczecina na przełomie lat. Kontakt z autorem: krzysztof.zurawski@24kurier.pl. ©℗

Krzysztof ŻURAWSKI