Podczas niedzielnego spotkania u szczecińskich dominikanów, organizowanego z okazji XXII Dnia Judaizmu, będą odczytywane nazwiska Żydów, którzy 13 lutego 1940 roku zostali deportowani przez nazistów do gett w okupowanej Generalnej Guberni. Tylko nieliczni z nich przeżyli Holocaust.
Od ponad dwudziestu lat Kościół katolicki w Polsce organizuje 17 stycznia Dzień Judaizmu. W tym roku centralne uroczystości odbędą się w Łodzi. W najbliższą niedzielę, 13 stycznia, XXII Dzień Judaizmu organizują szczecińscy dominikanie. Gośćmi spotkania będą m.in. prof. Paweł Śpiewak, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, ks. Sławomir Sikora, proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej Świętej Trójcy w Szczecinie i niezależny dziennikarz szczeciński Andrzej Kotula.
Ogólnopolski Dzień Judaizmu ustanowiła w 1997 roku Konferencja Episkopatu Polski. Wcześniej zrobił to Kościół katolicki we Włoszech, później przyłączyły się kościoły chrześcijańskie w innych państwach, m.in. w Austrii, Holandii i Szwajcarii. W Polsce z roku na rok włącza się do obchodów coraz więcej wspólnot regionalnych i lokalnych. W Poznaniu tegoroczny Dzień Judaizmu będzie trwał od 9 do 19 stycznia, a liczne spotkania, adresowane także do młodzieży, organizują tam: Referat do spraw Dialogu Międzyreligijnego Archidiecezji Poznańskiej, Stowarzyszenie Coexist promujące ekumenizm, Fundacja Synagoga Nowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska. Trzydniowe uroczystości organizuje archidiecezja wrocławska we współpracy ze Związkiem Gmin Wyznaniowych Żydowskich, Fundacją Bente Kahan, Centrum Informacji Żydowskiej, Papieskim Wydziałem Teologicznym, Wspólnotą Neokatechumenalną i Kołem Naukowym Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. W Chmielniku (Świętokrzyskie) Dzień Judaizmu organizują wspólnie żydzi, katolicy (pallotyni) i protestanci, w Krakowie – żydzi i katolicy (udział weźmie m.in. kard. Stanisław Dziwisz), w Warszawie – katolicy, żydzi, prawosławni i protestanci.
Tegorocznemu Dniowi Judaizmu przyświeca motto z biblijnej Księgi Ozeasza: „Nie przychodzę, żeby zatracać”.
Jak informuje przeor szczecińskich dominikanów o. Maciej Biskup, niedzielne spotkanie w kościele przy pl. Ofiar Katynia 1 zacznie się o godz. 14.30. Prof. Paweł Śpiewak i ks. Sławomir Sikora przedstawią komentarze do motta z punktu widzenia judaizmu i chrześcijaństwa. Pastor Sikora przypomni też postać Dietricha Bonhoeffera, protestanckiego teologa związanego m.in. ze Szczecinem i Koszalinem, czynnego przeciwnika nazizmu i antyżydowskich ustaw, zamordowanego przez hitlerowców tuż przed końcem drugiej wojny światowej.
Andrzej Kotula, który od długiego czasu zajmuje się losami Żydów szczecińskich w czasach nazizmu i Holocaustu, przedstawi symboliczną „Litanię deportowanych”. Przypomni pierwszą deportację Żydów z niemieckiej prowincji Pomorze (wszyscy byli obywatelami niemieckimi) do gett utworzonych przez Niemców w okupowanej Generalnej Guberni (Bełżyce, Głusko, Piaski), przeprowadzoną 13 lutego 1940 roku. Pociąg z nieogrzewanymi wagonami IV klasy, którym wywieziono 1127 osób, wyjechał z nieistniejącego dziś Dworca Wrocławskiego w szczecińskim porcie. Prawie nikt z wywiezionych nie przeżył Holocaustu. Andrzej Kotula odczyta niektóre nazwiska, imiona, daty urodzenia, adresy. Pełna lista deportowanych (niektórzy mieszkali w pobliżu dzisiejszego kościoła dominikanów) będzie wyświetlona na ekranie. Zostaną pokazane ich dokumenty tożsamości ze zdjęciami zachowane w Archiwum Państwowym w Szczecinie.
Następnie zostanie odmówiona modlitwa Jana Pawła II w intencji narodu żydowskiego. Oto jej fragment: „Boże Abrahama, Boże Proroków, Boże Jezusa Chrystusa (…). Wysłuchaj naszych modlitw, jakie zanosimy za naród żydowski, który – ze względu na swoich przodków – jest Tobie nadal bardzo drogi. (…). Wspomagaj go, by zabiegając o pokój i sprawiedliwość mógł objawić światu moc Twego błogosławieństwa. Wspieraj go, aby doznawał szacunku i miłości ze strony tych, którzy jeszcze nie rozumieją wielkości doznanych przez Niego cierpień, oraz tych, którzy solidarnie, w poczuciu wzajemnej troski, wspólnie odczuwają ból zadanych mu ran”.
Wiersze Anny Kamieńskiej (1920--1986), autorki licznych tomików poezji, popularnych książek dla dzieci („W Nieparyżu i gdzie indziej”, „Rozalka Olaboga”, inne) i co najmniej równie niegdyś popularnych esejów o Biblii (m.in. „Twarze Księgi”, „Wszystko jest w Psalmach”), recytować będzie Włodzimierz Galicki z Łodzi, w stanie wojennym działacz opozycji demokratycznej, potem Duszpasterstwa Ludzi Pracy, pracownik Biblioteki Głównej Politechniki Łódzkiej, twórca grup teatralnych, pomysłodawca spotkań z poezją odbywających się w klasztorze oo. Dominikanów w Łodzi, twórca projektu „Poezja w drodze”. Na klarnecie będzie mu towarzyszyć Kinga Chmielewska, studentka Akademii Sztuki w Szczecinie.
Dzień Judaizmu dopełnią rozmowy i wystawa poświęcona Żydom deportowanym w czasach nazistowskich ze Szczecina i szczecińskiej synagodze spalonej w czasie tzw. nocy kryształowej 9 listopada 1938 r., użyczona przez Książnicę Pomorską. W kościele dominikanów będzie gościć przez tydzień.
Na niedzielnym spotkaniu będą obecni przedstawiciele Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Szczecinie i Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów.
Przypomnijmy, że przy Komisji Episkopatu Polski działa Komitet ds. Dialogu z Judaizmem. Niezależnie działa też Polska Rada Chrześcijan i Żydów. 27 lipca każdego roku Kościoły ewangelickie na świecie obchodzą Dzień Izraela.
Bogdan TWARDOCHLEB
