Artyści protestowali na pl. Adamowicza: „Zenek Martyniuk nie może być jedynym źródłem kultury w Polsce” [GALERIA, FILM]

 

- Czy zauważyliście, że w świecie PiS-u nie ma sztuki, nie ma kultury, muzyki, książek, artystów, aktorów, twórców, ludzi wybitnie uzdolnionych, cenionych i nagradzanych prestiżowymi nagrodami, ludzi pogodnych i pięknych duchem? Ale jest Zenek! Nie mam nic przeciwko Zenkowi Martyniukowi, bo on ma swoich odbiorców, ale nie może być jedynym źródłem kultury w Polsce. A bez kultury nie ma narodu - mówił Jakub Gwit z Teatru Rozmaitości Gwitajcie podczas poniedziałkowego (2 listopada) protestu środowisk artystyczno-kreatywnych na placu Adamowicza w Szczecinie.

"Wyprzedają swoje majątki, by wykarmić dzieci"

Takie same demonstracje, pod hasłem: "Daj żyć kulturze", odbyły się w wielu miastach w Polsce, m.in. w Warszawie, Krakowie i Poznaniu. Wszędzie domagano się wsparcia ze strony rządu, bowiem w związku z wybuchem pandemii i wprowadzonymi z tego powodu regulacjami, ograniczeniami i wytycznymi sanitarnymi, szeroko pojęta branża kulturalno - eventowo - rozrywkowa poniosła ogromne straty finansowe i została dość skutecznie zmarginalizowana.

Protest rozpoczęła najsłynniejsza pieśń musicalu "Nędznicy", czyli "Słuchaj kiedy śpiewa lud", znana jako hymn buntu i rewolucji. Potem zgromadzeni na demonstracji usłyszeli z jakimi problemami borykają się ludzie kultury.

- Za sprawą pandemii, tak jak też inne branże, byliśmy zamknięci w tak zwanym lockdownie. Ale po uruchomieniu gospodarki kultura nadal się nie podniosła. Ciągle wielu ludzi jest bez pracy - mówił Jakub Gwit. - Wszystko na to wskazuje, że nasz teatr, który przez sześć lat towarzyszył przede wszystkim dziecięcej publiczności, nie będzie miał szans bytu do co najmniej września przyszłego roku. Mam nadzieję, że wtedy będę go mógł ponownie uruchomić. W takiej sytuacji znalazło się mnóstwo podmiotów, zarówno prywatnych, prowadzących działalność artystyczną, ale przede wszystkim wielu aktorów, muzyków czy wokalistów, którzy pracowali na umowach cywilno - prawnych. Oni nie mają kompletnie za co żyć. Wyprzedają swoje majątki, by wykarmić dzieci. Do tego dochodzi cała, ogromna rzesza ludzi, których na scenie nie widać. To są ci, którzy prowadzą okołosceniczne branże, czyli oświetleniowcy, akustycy, ci, którzy budują sceny. W ciągu tylko samych wakacji odwołano siedem tysięcy imprez i koncertów. Ci ludzie, którzy mieli przy nich pracować, zostali bez niczego. Tak samo jak ostatnio kwiaciarze zostali pozbawieni dochodów.

Postulaty artystów

Wśród postulatów ludzi kultury jest m.in. wprowadzenie dopłat do odbywających się wydarzeń kulturalnych, by pokryć straty wynikające z obostrzeń. Obecnie bowiem w teatrach, kinach czy na koncertach można zapełnić tylko 25 procent widowni.

- W związku z tymi obostrzeniami aktorom obcina się też ich gaże, a jeżeli się na to nie zgadzają, to przestają pracować - mówił J. Gwit podczas protestu. - Jednym z postulatów jest również to, by tacy przedsiębiorcy, jak choćby ja, zostali obligatoryjnie zwolnieni z płacenia ZUS-u od marca tego roku do końca pandemii. Nie możemy przecież pracować, a musimy płacić ZUS. Chcemy się domagać rekompensaty dla wszystkich artystów pracujących na umowach cywilno - prawnych. Chcemy również, by powstała Krajowa Rada Artystów Polskich, czyli demokratycznie wybierane ciało, które zostanie usankcjonowane prawnie przez Sejm i będzie ciałem z inicjatywą ustawodawczą oraz będzie aprobować lub odrzucać wszelkie ustawy dotyczące szeroko pojętej branży artystycznej. Istnieją bowiem ustawy, które mocno godzą w działalność kulturalną.

Jak podkreślał Jakub Gwit w całej Polsce wymienia się teraz dyrektorów teatrów, tych fantastycznie funkcjonujących, również znanych i szanowanych na świecie. Są oni usuwani ze stanowisk z powodów politycznych. 

- Domagamy się również debaty nad kartą artysty i stworzenie skutecznej ochrony środowiska artystycznego. Wyobraźcie sobie państwo, że świętej pamięci Witold Pyrkosz, wspaniały aktor, zarabiał na planie serialu "M jak miłość" pięciokrotnie mniej od wówczas szesnastoletniej Katarzyny Cichopek. To jest niedopuszczalne!- mówił J. Gwit. - Naszym postulatem jest też wyegzekwowanie opłat za treści audio-wideo od zagranicznych nadawców. Wszyscy, którzy nadają w sieci są bowiem okradani ze swoich tantiem.

"Bo żadna dama nie będzie walczyć sama"

W trakcie protestu odbył się symboliczny pogrzeb kultury.

- Planowaliśmy dzisiaj marsz środowisk artystycznych i kreatywnych. Chcieliśmy pójść na cmentarz, by zapalić znicze na grobach szczecińskich twórców. Nie możemy tego zrobić, dlatego zróbmy to teraz i utwórzmy taki mały kondukt - mówi aktor. - Mam tu klepsydrę o treści: "Z głębokim żalem informujemy, że w wyniku długotrwałej choroby zakaźnej, zmarła śmiercią głodową POLSKA KULTURA. Na zawsze pozostanie w naszej pamięci. Zrozpaczeni Polacy".

Na koniec protestu, aktorki teatru Gwitajcie zaśpiewały utwór duetu - Kayah i Viki Gabor, pt. "Ramię w ramię", który zabrzmiał już na wielu demonstracjach w Polsce. Jest to nieco przerobiona wersja, której autorką jest sama Kayah. Otóż podczas finału "Tańca z gwiazdami", w transmisji na żywo, obie wokalistki odśpiewały swój wspólny hit ze zmodyfikowaną treścią refrenu. Słowo "tańczyć" zastąpiono wyrazem "walczyć", przez co tekst zyskał nowe, symboliczne znaczenie: "Bo żadna dama nie będzie walczyć sama, gdy sióstr tyle ma, gdy jest pośród nas, więc moja miła walcz!”.

Akcja pn. "Daj żyć kulturze" było częścią protestu "Solidarność naszą bronią!".

(MON)

Fot. Dariusz Gorajski i MON

Film: MON