Badacze z Uniwersytetu Szczecińskiego stoją na czele międzynarodowego konsorcjum, które może uratować przed wyginięciem norkę europejską, jeden z najbardziej zagrożonych gatunków ssaków na świecie. Uczonym udało się zsekwencjonować genom tego zwierzęcia - czyli uzyskać precyzyjny wgląd w to, jak norka europejska funkcjonuje jako organizm.
Norka europejska (Mustela lutreola) to niewielki drapieżnik, który, jak wydra i bóbr, prowadzi ziemno-wodny tryb życia i zamieszkuje gęsto zarośnięte brzegi rzek, strumieni i jezior. Gatunek ten był niegdyś szeroko rozprzestrzeniony na obszarze Europy, jednak w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci jego liczebność gwałtownie spadła do około 5 tysięcy osobników, a jego zasięg występowania drastycznie się skurczył i obejmuje dziś jedynie ok. 3 proc. pierwotnego zasięgu. W Polsce norka europejska wymarła w połowie XX w., jednak utrzymywana jest na liście gatunków objętych ochroną całkowitą.
Dla ratowania gatunków zagrożonych wyginięciem, szczególnie istotne jest poznanie ich genomu i wykorzystanie wiedzy o strukturze i kondycji genetycznej zachowanych populacji w kreowaniu skutecznych, opartych na rzetelnej diagnozie stanu faktycznego strategii ich ochrony. Dlatego też ogromnym przełomem w ochronie norki europejskiej jest zsekwencjonowanie genomu gatunku.
Dokonał tego międzynarodowy zespół naukowców pod kierownictwem Uniwersytetu Szczecińskiego, w skład którego wchodzi Centrum Norki Europejskiej (Polska), stowarzyszenie Wildtier- und Artenschutzstation e.V. (Niemcy), stowarzyszenie EuroNerz e.V. (Niemcy) oraz Uniwersytet Rokefellera (USA).
Rezultatem prac zespołu jest, jak informuje US, "rozpoznanie kompletnej sekwencji nukleotydowej genomu norki europejskiej. O wysokiej jakości zsekwencjonowanego genomu jest osiągnięcie imponującego wyniku kompletności BUSCO (Benchmarking Universal Single-Copy Orthologs) na poziomie 98,2%. Wyniki badań opublikowane zostały w najnowszym numerze czasopisma International Journal of Molecular Sciences".
Genom jest trudnym do przecenienia źródłem wiedzy do przyszłych badań nad norką europejską. Ogromne znaczenie ma kontekst praktyczny, jako że zsekwencjonowany genom stanowi klucz do ochrony zagrożonego gatunku, umożliwiający rewizję wyznaczania podlegających ochronie jednostek zarządzania, ocenę wpływu utrzymywania w niewoli (hodowla zachowawcza) na odtwarzane populacje dzikie, a także skuteczny monitoring i ocenę efektywności działań podejmowanych w celu ochrony (optymalizacja wydatków i nakładów pracy).
(as)
