Wstajesz z bólem głowy, masz problemy z koncentracją, luki w pamięci, ciągle myślisz o drzemce i chrapiesz w nocy – oto niektóre z objawów obturacyjnego bezdechu sennego. Niestety, obturacyjny bezdech senny może nie dawać objawów, a mimo to wciąż zagrażać naszemu zdrowiu i życiu. Osoby, które mają i go nie leczą mogą stracić prawo jazdy.
- Pacjenci z bezdechem sennym okresowo przestają oddychać, dusząc się. Powoduje to niewysypianie się i nadmierną senność w dzień. Szacuje się, że jeżeli bezdech senny występuje u kierowców to powoduje wzrost ryzyka spowodowania przez nich wypadku drogowego – mówi newsrm.tv dr n. med. Jacek Drozdowski Szpital Mikołaja Kopernika w Gdańsku.
Jednym z najbardziej charakterystycznych symptomów obturacyjnego bezdechu sennego jest nieregularne chrapanie, zakłócane epizodami przerw w oddychaniu. Schorzenie daje o sobie znać nie tylko w nocy, rzutuje również na życie pacjentów w ciągu dnia. Nadmierna senność dzienna, drażliwość i zmęczenie, sen nie przynoszący odpoczynku, poranne bóle głowy, trudności z koncentracją, luki w pamięci, nadmierna potliwość w nocy, impotencja, spadek libido, potrzeba oddawania moczu w nocy, nagłe wybudzenia ze snu często połączone z uczuciem braku powietrza, niespokojny, przerywany sen, problemy z ponownym zaśnięciem, to najczęstsze z objawów. Ryzyko spowodowania wypadku samochodowego jest nawet siedem razy większe w przypadku osoby cierpiącej na bezdech senny.
- Jeżeli chodzi o prawo jazdy w kontekście bezdechu sennego to dyrektywa unijna i w ślad za nią rozporządzenie naszego ministra zdrowia jest dość proste i logiczne. Każda osoba, która ubiega się o prawo jazdy, je odnawia lub ubiega się o inną kategorię powinna być także badana pod kontem bezdechu sennego. Jeżeli takie podejrzenie lekarz ma to dana osoba powinna zostać skierowana na stosowne badania. Lekarz może nie wydać zgody na prawo jazdy do czasu zrobienia badań – wyjaśnia Tomasz Zarzycki, dyrektor ds. Rynków Wschodzących w firmie ResMed.
OBS najczęściej dotyczy mężczyzn, po 40. roku życia, z nadwagą lub otyłością. W grupie ryzyka są także osoby z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą typu 2 oraz po przebytych udarach. Znacznie rzadziej schorzenie dotyka kobiet i ma ono również inny przebieg. W przeprowadzonych w 2013 roku, w Szwajcarii badaniach w grupie 2121 badanych częstotliwość występowania umiarkowanego do ciężkiego zaburzenia oddychania podczas snu (≥15 zaburzeń na godzinę) wyniosła 23,4 proc. dla kobiet i 49,7 proc. dla mężczyzn (źródło: Lancet Respir Med. 2015 Apr;3(4):310-8. doi: 10.1016/S2213-2600(15)00043-0. Epub 2015 Feb 12).
Jak diagnozować OBS?
Pierwszy etapem jest zgłoszenie się do lekarza pierwszego kontaktu i otrzymanie skierowania do poradni pulmonologicznej, następnie umówienie wizyty w poradni lub bezpośrednio na badanie polisomnograficzne (rejestrowanie i badanie czynności organizmu ludzkiego w czasie snu) w szpitalu lub w jednej z ok. 80 pracowni badań snu posiadających kontrakt z NFZ w Polsce. Adresy oraz numery telefonów do ośrodków posiadających kontrakt z NFZ i diagnozujących bezdech podczas snu dostępne są na: zdrowysen.info.
Podczas diagnostyki w poradni i oddziale chorób płuc zostanie wykonana polisomnografia, a w przypadku zdiagnozowania choroby również próba leczenia i ustawienie ciśnienia terapeutycznego. W zależności od ośrodka aparat do leczenia (czyli próba terapeutyczna) zostanie pacjentowi wypożyczony na jedną/dwie noce w szpitalu lub na kilka dni do używania w domu. Po zakończonym procesie dobierania ciśnienia terapeutycznego lekarz wystawi wniosek o dofinansowanie sprzętu, a w wypisie z leczenia poda rodzaj zaleconej terapii oraz ciśnienie terapeutyczne. Lekarz może również wskazać najodpowiedniejszy aparat CPAP i maskę. Kluczowym elementem terapii jest dobór maski o wysokiej jakości, gdyż niedopasowanie, a w efekcie nieszczelność, powoduje obniżenie skuteczności lub nawet porzucenie terapii. Aparaty CPAP dla chorych ubezpieczonych są częściowo refundowane przez NFZ. Poziom refundacji to 90 proc. kwoty 2100 zł. Jeżeli chory ma określony stopień niepełnosprawności jako umiarkowany lub znaczny w kosztach refundacji mogą uczestniczyć ośrodki pomocy (MOPS, PCPR, PFRON).
Metody leczenia
O sposobie leczenia decyduje stopień zaawansowania objawów schorzenia. Wszyscy pacjenci z obturacyjnym bezdechem sennym otrzymują zalecenie:
W Polsce w 2014 roku badaniom polisomnograficznym w kierunku OBS poddało się 13.701 osób, z czego aż 48% (u których zdiagnozowano bezdech) nie poddało się leczeniu.
