Frances H. Arnold, George P. Smith i Gregory P. Winter są tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie chemii - ogłosił w środę (3 października) w Sztokholmie Komitet Noblowski. Doceniono ich za "wykorzystanie sił ewolucji".
Frances H. Arnold (USA) otrzyma połowę kwoty 9 mln koron szwedzkich (ok. 871 tys. euro). Drugą połową podzielą się George P. Smith (USA) i Sir Gregory P. Winter (W. Brytania).
Komitet Noblowski podkreślił, że laureaci "inspirowali się mechanizmami ewolucji i wykorzystali te zasady - mutacje genetyczne i naturalną selekcję - do zaprojektowania białek, które pomagają rozwiązać trapiące ludzkość problemy natury chemicznej".
Tegoroczni nobliści z dziedziny chemii rozwinęli metody, pozwalające uzyskiwać m.in. biopaliwa, bardziej przyjazne środowisku tworzywa i nowe leki, pomocne w terapii chorób nowotworowych i autoimmunologicznych.
Frances H. Arnold jest pionierką medoty określanej jako ukierunkowana ewolucja białek, która wykorzystuje mechanizm ewolucji określany jako selekcja natualna. Dzięki jej badaniom możliwe stało się uzyskiwanie białek o pożądanych cechach. W laboratorium Arnold zaczęto uzyskiwać tą metodą enzymy, które mogą katalizować procesy chemiczne nie zachodzące w naturze i prowadzące do powstania zupełnie nowych materiałów, m.in. biopaliw i bardziej przyjaznych środowisku tworzyw sztucznych. Ta metoda okazała się przydatna również w produkcji nowych leków.
George P. Smith i sir Gregory P. Winter wykorzystali metodę genetycznego modyfikowania bakteriofagów, tj. wirusów atakujacych bakterie, do badania interakcji pomiędzy białkami. Pozwoliło to m.in. uzyskiwać przeciwciała, które są zdolne neutralizować toksyny, zwalczać choroby autoimmunologiczne oraz nowotwory złośliwe. Znanym lekiem, który został opracowany z wykorzystaniem tej metody, jest przeciwciało anty-TNF-alfa (o nazwie adalimumab), stosowane w terapii takich chorób autoimmunologicznych, jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca czy nieswoiste zapalenia jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna).
(PAP)
Fot. PAP/Jonas Ekstromer
