Jeszcze tylko w niedzielę w TRAFO Trafostacji Sztuki w Szczecinie możemy oglądać wystawę „Kangalika” Richarda Onyango.
Artysta od ponad trzech dekad jest wystawiany na ważnych przeglądach sztuki na świecie i obecny w prestiżowych kolekcjach. Szczecińska wystawa prezentuje obrazy z różnych okresów twórczości artysty, ukazując szczególny charakter i przemiany jego sztuki. Część prac została przemalowana przez Onyango specjalnie na pokaz w Polsce, ukazując jego dzisiejszy afrofuturystyczny punkt widzenia. Jak pisze Ytasha L. Womack, w afrofuturystycznej narracji „spotykają się wyobraźnia, technologia, przyszłość i wolność”.
Onyango dość wcześnie zafascynował się oznakami rozwoju przemysłowego w kenijskim krajobrazie: ciężarówkami, motorami, samolotami, autobusami matatu, a także popkulturowymi zmianami. „Aby zachować wszystko w pamięci, musiałem je narysować, ponieważ nie miałem aparatu, żeby zarejestrować to, co chciałbym zapisać w pamięci” – mówi. W jego wizji samolot czy samochód to nie tylko synonim przemian, ale też kruchości. Wypadki ukazują świat stale zagrożony katastrofą i tym, co nieprzewidywalne, analogicznie do żywego ciała, które jest źródłem przyjemności i bólu.
Na obrazach Onyango odnajdziemy też postaci celebrytów, muzyków, polityków, jak i zwierząt.
Tematem licznych prac Onyango jest też przyszłość zabytkowego kenijskiego miasta Lamu, pozbawionego ruchu zmotoryzowanego, które transformuje on w ruchliwe, pełne zatłoczonych wielopasmowych dróg, nowych monumentalnych mostów i pasów startowych.
Najbardziej znana część prac artysty poświęcona jest jego związkowi z Drosie – przedwcześnie zmarłą, białą kobietą o krągłych kształtach. Onyango przedstawia ją z zaskakującym realizmem w wyimaginowanych lub rzeczywistych, ale pełnych napięcia psychicznego sytuacjach, odzwierciedlając wiele fantazji, jakimi się karmią nawzajem Afryka i Zachód. Modna Drosie, dama z wyższych sfer w swoim Mercedesie Benz i kowbojkach znalazła szczęście u biednego Richarda, którego kariera malarska rozpoczęła się od tych voyerystycznych obrazów. Niezależnie od tego, czy przedstawia naprzemienną dominację i uległość, czy też fascynację stylem życia będącym synonimem luksusu i bogactwa, Onyango odwraca stereotypy i potępia związaną z nimi przemoc.
Prace Onyango były wystawiane m.in. na Międzynarodowym Biennale Sztuki w Wenecji (2003), a także kluczowych dla recepcji sztuki współczesnej Afryki wystawach, m.in.: When We See Us. A Century of Black Figuration in Painting w Kunstmuseum Basel i Zeitz MOCAa Cape Town (2023-24), 100% Africa w Guggenheim Museum Bilbao (2006), African Art Now w Museum of Fine Art Houston (2005), Africa Remix w Hayward Gallery London, Mori Art Museum Tokyo, Centre Georges Pompidou Paris czy Kunstpalast Düsseldorf (2004-06). Miał indywidualne wystawy m.in. w MAMCO Geneva, Salvatore Ala Gallery New York City, czy Fabbrica Eos Milan. Wiele jego dzieł znajduje się w prestiżowej Contemporary African Art Collection (CAAC) w Genewie ufundowanej przez Jeana Pigozziego.
Richard Onyango kolekcjonuje stare unikatowe samochody, które przerabia i wraz ze swoją kolekcją sztuki planuje przekształcić w przyszłe muzeum w Malindi.
Zespół kuratorski: Marlena Chybowska-Butler, Łukasz Jastrubczak, Stanisław Ruksza
Koordynacja: Anna Sienkiewicz-Rogaś, Marta Walaszek
(as)
