Prace Tadeusza Kantora, Mariana Tomaszewskiego, Jadwigi Sawickiej, Władysława Hasiora czy Jonasza Srebrna można od wtorku oglądać na wystawie w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Opowiada ona o doświadczeniach wojennych i pokazuje sposoby ich wyrażania poprzez sztukę.
Uroczyste otwarcie ekspozycji odbyło się we wtorek 29 kwietnia w gmachu Muzeum Narodowego przy Wałach Chrobrego. Obecni byli autorzy wystawy, jak i świadkowie historii. Podczas otwierających "Traumy wojny" przemówień podkreślono znaczenie doświadczenia II wojny światowej w polskiej świadomości i pamięci. Autorki: Agnieszka Kuchcinska-Kurcz oraz Magdalena Lewoc wspomniały o transmisji traumy wojennej na kolejne pokolenia, post pamięci i powojennych przemilczeniach, które dotknęły zwłaszcza ofiary sowieckiego systemu czy członków Armii Krajowej.
Wystawa podzielona jest na kilka sekcji tematycznych, np. "odczłowieczenie", "śmierć", "pamięć" itp. Pokazano na niej prace artystów wykonane w latach powojennych, jak i instalacje, obrazy oraz obiekty współczesne - w tym także dzieła szczecińskich artystów. Nie zabrakło historycznych artefaktów z epoki, na przykład rzeczy więźniów obozów w Policach, były wojenne dokumenty, książki czy broń. Zaprezentowano zbiory dwóch oddziałów Muzeum Narodowego w Szczecinie - Centrum Dialogu Przełomy i Muzeum Sztuki Współczesnej oraz dzieła z kolekcji Stowarzyszenia Zachęta Sztuki Współczesnej w Szczecinie. Wśród nich znajdą się unikatowe pamiątki z archiwów rodzinnych oraz archiwów polskich i zagranicznych instytucji, w tym dzieła renomowanych polskich artystów.
- Choć od zakończenia wojny minęło 80 lat, temat wojny i jej następstw wciąż żyje – jest popularny w świecie nauki, sztuki, popkulturze. W narracjach o doświadczeniu wojny obok wątków heroizujących walkę i opór, obecne jest też inne spojrzenie – takie, które eksponuje jej traumatyzujący potencjał i długotrwałe socjopsychologiczne konsekwencje. Wystawa "Traumy wojny" podąża tym właśnie tropem. Materialnym śladom wojny towarzyszy na niej kilkadziesiąt dzieł współczesnych artystów. Niektórych z nich katastrofa drugiej wojny dotknęła osobiście (Władysław Hasior, Tadeusz Kantor, Jerzy Krawczyk, Jonasz Stern, Marian Tomaszewski). Większość urodziła się jednak po wojnie i doświadczyła jej wpływu w drugim i trzecim pokoleniu, włączając się w pracę pamięci post factum i obserwując dynamikę wojny i przemocy z innej, nierzadko kontrowersyjnej perspektywy (Oskar Dawicki, Ryszard Górecki, Jerzy Kosałka, Kamil Kuskowski, Zbigniew Libera). Na wystawie prezentowane są również dzieła artystów, dla których druga wojna światowa nie jest źródłem bezpośredniej inspiracji, wyrażają one jednak emocje nieodmiennie towarzyszące doświadczeniu wojny – nienawiść, lęk, fizyczne i psychiczne urazy, utratę bezpieczeństwa oraz wszechobecność śmierci (Bogna Burska, Hubert Czerepok, Jadwiga Sawicka, Tomasz Tatarczyk) - informują organizatorzy.
Wystawa otwarta będzie do 28 września 2025. Za koncepcję i realizację ekspozycji odpowiadają Agnieszka Kuchcińska-Kurcz i Magdalena Lewoc. ©℗
(aj)
