Wernisaż wystawy „Anna Walentynowicz. Legenda Solidarności 1929-2010” oraz spotkanie ze współautorem albumu „Anna Walentynowicz 1929–2010” prof. Sławomirem Cenckiewiczem odbyło się we wtorek (20 sierpnia). Była to inauguracja Centrum Edukacyjnego IPN „Przystanek Historia”.
„Przystanek Historia” to nowe miejsce w Szczecinie, w którym IPN będzie realizował cykliczne działania i przedsięwzięcia związane z popularyzacją wiedzy o najnowszej historii Polski. W ofercie znajdą się spotkania otwarte, warsztaty i wystawy.
Pierwsze wydarzenie poświęcono Annie Walentynowicz.
– Historia jej życia – ściśle zespolona z losami Polaków w XX wieku – jest jak portret zbiorowy polskich robotników wstających z kolan, by zbuntować się przeciwko komunizmowi. Zawsze skromna, swoje życie traktowała jako służbę – wspomina prof. Cenckiewicz.
W 1970 roku Walentynowicz brała udział w antykomunistycznych protestach robotniczych w Trójmieście i w strajku w Stoczni Gdańskiej, przygotowując m.in. posiłki dla strajkujących. W styczniu 1971 r. była już jednym z organizatorów kilkudniowego strajku w Stoczni Gdańskiej. Od 1978 roku, działając w Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża, udostępniała mieszkanie jako punkt kontaktowy, redagowała i kolportowała niezależne pismo „Robotnik Wybrzeża” oraz współorganizowała obchody rocznic Grudnia’70 i kultywowała pamięć ofiar komunistycznego mordu na robotnikach. Była prześladowana i wielokrotnie zatrzymywana na 48 godzin.
W sierpniu 1980 roku została zwolniona z pracy. Stało się to bezpośrednią przyczyną wybuchu 14 sierpnia strajku w Stoczni Gdańskiej. Pierwszym postulatem protestujących było przywrócenie jej do pracy. Walentynowicz wraz z Aliną Pieńkowską doprowadziła do kontynuacji strajku w dniu 16 sierpnia i przeobrażenia go w strajk solidarnościowy z robotnikami strajkującymi w innych zakładach pracy. Zapoczątkowana tym narastająca fala strajków i protestów w wielu miejscach Polski zmusiła komunistów do negocjacji i zawarcia porozumienia ze strajkującymi oraz doprowadziła do powstania NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 roku była internowana i więziona.
Zginęła w Smoleńsku 10 kwietnia 2010. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w uznaniu jej zasług dla utworzenia wielkiego ruchu „Solidarności” i odzyskania przez Polskę niepodległości oraz składając hołd jej niezłomnej postawie, ustanowił rok 2019 Rokiem Anny Walentynowicz.
* * *
Centra Edukacyjne IPN „Przystanek Historia” działają w kilku miastach w Polsce m.in. w Warszawie, Białymstoku, Katowicach, Kielcach i Krakowie oraz za granicą w Wilnie, Grodnie, Lwowie, na Zaolziu, w Łucku i Żytomierzu na Ukrainie, w Brukseli, Londynie, Nowym Jorku i Chicago.
* * *
23 sierpnia o godzinie 18.00 w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” w Szczecinie (al. Wojska Polskiego 21) odbędzie się wernisaż wystawy „Ukradzione Dzieciństwo”. Uzupełni go dyskusja, poświęcona losom dzieci podczas wojny i okupacji, w której udział wezmą: autor wystawy dr Tomasz Łabuszewski, świadek historii Izabela Kozłowska, córka por. Czesława Zajączkowskiego ps. Ragner oraz psycholog dziecięcy. Goście będą się starali przybliżyć i wyjaśnić, czym było tytułowe „ukradzione dzieciństwo” oraz jakie były jego następstwa tj. powojenna trauma.
(as)
Fot. Marta Teszner
