W środę (11 stycznia) o g. 17 w Sali Kolumnowej Książnicy Pomorskiej w Szczecinie zostanie otwarta wystawa zatytułowana "1922-2022. Związek Polaków w Niemczech. Ludzie - idee - pamięć". Ekspozycja jest przygotowana w ramach obchodów 100-lecia związku, organizacji polonijnej w Niemczech, istniejącej od 1922 roku. To przedsięwzięcie Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie.
Gdy Związek Polaków świętował swoje stulecie w ambasadzie polskiej w Berlinie, list od prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał prezydencki minister Andrzej Dera:
– Sto lat temu 27 sierpnia 1922 roku w Berlinie utworzony został Związek Polaków w Niemczech. To jedno z ważniejszych wydarzeń w historii polskiej emigracji. Było ono nie tylko symbolicznym, ale też praktycznym wyrazem narodowej dumy, przywiązania do polskości oraz rosnących aspiracji założycieli i członków tego szanownego zrzeszenia, żyjących w środowisku Polakom niechętnym, a w latach 30. i 40. XX wieku wręcz wrogim i niebezpiecznym. Kwintesencją patriotycznej postawy działaczy związku był sformułowany przez nich zbiór zasad znany jako pięć prawd Polaka oraz znak tej organizacji. Rodło zastąpiło bowiem zakazane przez niemieckich nazistów polskie godło i barwy narodowe.
Pięć prawd Polaka to: „Jesteśmy Polakami”, „Wiara ojców naszych jest wiarą dzieci naszych”, „Polak Polakowi bratem”, „Co dzień Polak narodowi służy”, „Polska jest matką naszą, nie wolno mówić o matce źle”.
Wielu działaczy tej organizacji było represjonowanych przez niemieckich nazistów. W 1940 roku związek został zdelegalizowany, a jego majątek skonfiskowany. Część działaczy rozstrzelano, a ok. 1200 członków uwięziono w obozach koncentracyjnych. Całkowitą liczbę prześladowanych szacuje się na co najmniej 2000 osób. Straty materialne poniesione przez polską mniejszość narodową w Niemczech, spowodowane konfiskatą majątku, wyceniane są na co najmniej 8,45 miliona reichsmarek.
Obecnie szefem związku jest Józef Malinowski, a wiceprezesem – Anna Wawrzyszko.
(as)
