Dzięki staraniom wiceminister kultury Magdaleny Gawin i wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego uzyskał zgodę na dostęp do odtajnionych w 2017 roku materiałów ONZ Komisji ds. Zbrodni Wojennych (UNWCC). Dokumenty, obecnie znajdujące się w ONZ w Nowym Jorku, potwierdzają bezsporną wiedzę aliantów na temat obozów śmierci i obozów koncentracyjnych na terenie okupowanej Polski.
- W nocy przyszło do nas oficjalne pismo z ONZ, od pani ambasador Joanny Wroneckiej z Nowego Jorku o tym, że Polska, jako czwarty podmiot na świecie, uzyskała dostęp do utajnionych wcześniej materiałów Komisji ds. Zbrodni Wojennych przy Organizacji Narodów Zjednoczonych - powiedziała wiceminister Magdalena Gawin. - W tych materiałach zawarte są raporty rządu polskiego w Londynie, który za pośrednictwem wywiadu i kontrwywiadu Armii Krajowej, informował Zachód o obozach koncentracyjnych w Polsce, o eksterminacji ludności cywilnej, o eksterminacji inteligencji oraz o Zagładzie Żydów europejskich i polskich. Były podawane wszystkie nazwy obozów koncentracyjnych i obozów śmierci łącznie z ich lokalizacją. Alianci wiedzieli, co się dzieje w Polsce i nie podjęli żadnych akcji, nie podjęli żadnej prewencji, nie zbombardowali ani jednej linii kolejowej, która prowadziła - wagony pełne ludzi - do obozów i do komór gazowych.
Materiały zawierają m.in raporty rządu emigracyjnego w Londynie z lat II wojny światowej alarmujące aliantów o nasilającej się eksterminacji ludności polskiej oraz Zagładzie Żydów w obozach śmierci zbudowanych na terenie okupowanej Polski. Dokumenty te potwierdzają bezsporną wiedzę aliantów na temat obozów śmierci i obozów koncentracyjnych na terenie okupowanej Polski, oraz informacje na temat okrucieństw popełnianych przez niemieckiego okupanta. Raporty były wykorzystane w Procesach Norymberskich, po czym zostały utajnione na 70 lat.
Dokumenty Komisji po odtajnieniu w 2017 roku trafiły do The Wiener Library oraz School of Oriental and African Studies w Londynie, a także do Holocaust Memorial w Waszyngtonie. Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego jako jedna z pierwszych instytucji na świecie otrzyma dokumenty UNWCC. Cyfrowe kopie materiałów archiwalnych będą tam przechowywane i udostępniane badaczom.
Komisja Narodów Zjednoczonych ds. Zbrodni Wojennych została ustanowiona na spotkaniu w Foreign Office w Londynie 20 października 1943 r. W jej skład weszli przedstawiciele rządów 17 państw członkowskich: Australii, Belgii, Kanady, Chin, Czechosłowacji, Danii, Francji, Grecji, Indii, Luksemburga, Holandii, Nowej Zelandii, Norwegii, Polski, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Jugosławii. Pierwsze posiedzenie odbyło się 11 stycznia 1944 r., a prace trwały do końca marca 1948 r.
Archiwum komisji zawiera 450 tys. stron dokumentów. Są wśród nich akty oskarżenia przeciwko zbrodniarzom wojennym, relacje świadków, protokoły z posiedzeń, sprawozdania i korespondencja. Zgromadzone materiały archiwalne dotyczą ponad 30 tys. osobnych przypadków zbrodni wojennych, popełnionych podczas II wojny światowej przez państwa Osi.
(mkd)
Na zdjęciu: W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyła się konferencja prasowa z udziałem wiceminister kultury prof. Magdaleny Gawin, zastępcy dyrektora Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im Witolda Pileckiego dr. Wojciecha Kozłowskiego. Przekazanie tej ważnej informacji odbyło się w obecności pani Ireny Wiśniewskiej, więźniarki byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau
Fot. Danuta Matloch
