Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście należy do liderów inwestycyjnych w regionie. W latach 2007-2013, dzięki m.in. wsparciu unijnemu, na rozwój obu portów wydano ponad 650 mln zł. W wypadku przedsięwzięć planowanych na kolejne lata mówi się już o miliardach. Inwestycje, zgodne ze strategią rozwoju do roku 2027, znacznie zmienią dotychczasowe oblicze portów szczecińskiego i świnoujskiego.
Morska autostrada
W przyszłym roku mają ruszyć roboty budowlane w świnoujskim terminalu promowym. Chodzi o projekt tzw. morskiej autostrady Świnoujście – Trelleborg. Ma on na celu przystosowanie infrastruktury terminalu do obsługi transportu intermodalnego, w tym promów o długości do 265 m. Połączone i przebudowane zostaną stanowiska promowe nr 5 i 6. W rezultacie powstanie nowe nabrzeże o długości 293 m i głębokości 13 m. Przybędą trzy nowe place postojowe, które zostaną połączone estakadą stanowiącą nowy (drugi) wjazd do terminalu. Planowana jest też budowa (i przebudowa) torów kolejowych oraz nowej rampy. Ponadto będzie przebudowana galeria pasażerska oraz zostanie zakupiony nowy sprzęt przeładunkowy.
Równolegle szwedzcy partnerzy prowadzić będą prace studyjne i projektowe na potrzeby dalszej rozbudowy portu Trelleborg, w tym m.in. jego południowo-wschodniej części, wejścia do portu po stronie wschodniej, budowy centrum logistycznego, placów postojowych, nowego zaplecza czy dostępu drogowego. Przygotowana dokumentacja ma umożliwić przebudowę infrastruktury portowej do obsługi promów o długości 240 m. Ponadto przy nabrzeżu nr 5 powstanie infrastruktura do zasilania jednostek w energię elektryczną podczas postoju w porcie.
Pod koniec maja tego roku w Warszawie podpisano umowę umożliwiającą przekazanie ZMPSiŚ
dofinansowania przyznanego mu przez Komisję Europejską z programu CEF (Łącząc Europę) na realizację projektu „autostrady morskiej” Świnoujście – Trelleborg.
Całkowita wartość umowy wynosi prawie 30 mln euro, z czego jej polska część to ponad 22 mln. Współfinansowane będą wydatki poniesione od początku 2014 do końca 2019 r.
Rozbudowa i modernizacja
Również pod koniec maja Ministerstwo Rozwoju opublikowało „Wykaz projektów zdefiniowanych przez właściwą instytucję w ramach trybu pozakonkursowego”. Wskazuje on przedsięwzięcia, które otrzymają dofinansowanie unijne. Na liście znalazły się cztery projekty ZMPSiŚ.
Poprawa dostępu do portu w Szczecinie w rejonie Basenu Kaszubskiego to pierwszy z nich. Przewiduje on modernizację i pogłębienie nabrzeży w tej części portu oraz uzyskanie nowego terenu (2,1 ha)
przeznaczonego na poprawę obsługi nabrzeża Górnośląskiego od strony lądu – zbudowany ma być plac manewrowo-postojowy. Zakłada się modernizację nabrzeży Chorzowskiego i Katowickiego (wraz z przedłużeniem o nabrzeże Zabrzańskie) oraz budowę dalbowego nabrzeża Dąbrowieckiego. Wspomniany plac o powierzchni 2,1 ha powstanie w wyniku zalądowienia Basenu Noteckiego i poszerzy zaplecze nabrzeża Górnośląskiego. Inwestycja ta zwiększy możliwości przeładunków towarów masowych. Znacząco poprawi bezpieczeństwo związane z ruchem dużych statków w Basenie Kaszubskim, a także z ochroną środowiska. Prace mają być prowadzone w latach 2018-21. Całkowity koszt projektu to 246 mln zł.
Poprawa dostępu do portu w Szczecinie w rejonie Kanału Dębickiego przyniesie podobne efekty. Projekt ten zakłada modernizację i pogłębienie nabrzeży w Kanale Dębickim oraz budowę nowego nabrzeża Norweskiego. Inwestycja spowoduje zagospodarowanie terenów rozwojowych portu po zachodniej stronie Ostrowa Grabowskiego oraz umożliwi rozbudowę potencjału przeładunkowego dla drobnicy zjednostkowanej, w tym kontenerów. Stworzy też możliwości do przeładunku sztuk ciężkich i ponadgabarytowych. Zadanie planowane jest do realizacji w latach 2017-21. Koszt całkowity – 442,7 mln zł.
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej w portach w Szczecinie i Świnoujściu to kolejny z projektów, który się znalazł w wykazie. Chodzi w nim o uporządkowanie i uzupełnienie infrastruktury technicznej obejmującej m.in. sieci wodociągowe i kanalizacyjne, zasilanie elektro-energetyczne, sieci teletechniczne itp. Wszystko ma służyć lepszej ochronie środowiska oraz dostosowaniu się do obowiązujących norm i przepisów. Inwestycja, planowana do wykonania w latach 2017-20, obejmie wszystkie rejony portów w Szczecinie i Świnoujściu. Całkowity jej koszt to 118 mln zł.
Budowa stanowiska statkowego do eksportu LNG w porcie zewnętrznym w Świnoujściu również należy do projektów uwzględnionych w wykazie. Powstać ma nabrzeże przeznaczone do redystrybucji skroplonego gazu ziemnego, a więc przeznaczone dla mniejszych jednostek i bunkierek. Koszt całkowity przedsięwzięcia szacuje się na 81,6 mln zł.
Plan Junckera
Pod koniec czerwca Ministerstwo Rozwoju ogłosiło „Listę potencjalnych projektów rządowych”, które ubiegać się będą o wsparcie z Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych (EFIS) – finansowego filaru planu Junckera. Znalazły się na niej dwa projekty ZMPSiŚ. Rozbudowa infrastruktury portowej na Ostrowie Grabowskim i Ostrowie Mieleńskim to jeden z nich. Obejmuje rozbudowę terenu oraz przystosowanie go do funkcji portowych i przemysłowych. Łączny koszt inwestycji to ponad 4,2 mld zł.
Drugi projekt – budowa głębokowodnych przystani w portach Świnoujście i Szczecin – zakłada powstanie nowych i modernizację istniejących nabrzeży w porcie świnoujskim w celu uzyskania głębokości technicznej odpowiadającej głębokości toru wodnego 14,5 m, a także budowę nabrzeży o głębokości 12,5 m po wschodniej stronie Ostrowa Grabowskiego w porcie szczecińskim. Zadanie pochłonie 422 mln zł.
Plan Junckera to mechanizm finansowy dla inwestycji, które w sposób znaczący zmieniają dotychczasowy krajobraz gospodarczy regionu. Dają impulsy rozwojowe i tworzą nowe miejsca pracy. W te założenia doskonale się wpisują plany rozwojowe szczecińskiego portu dotyczące Ostrowa Grabowskiego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zakłada powstanie tam obszaru „Międzyodrze Port”. ZMPSiŚ przewiduje budowę dwóch nowych uniwersalnych nabrzeży przeładunkowych: Norweskiego i Duńskiego, m.in. dla drobnicy zjednostkowanej. Nabrzeża przystosowane będą do głębokości docelowej 12,5 m, co pozwoli na przyjmowanie kontenerowców o maksymalnej długości 210 m i zanurzeniu do 11,5 m. Na tych kejach, na przedłużeniu torowisk nabrzeża Fińskiego, zostaną dobudowane nowe tory dla dwóch kolejnych suwnic kontenerowych. Dodatkowe dwa nabrzeża, wraz z zapleczem wybudowanego terminalu kontenerowego o zdolności przeładunkowej 120 tys. TEU rocznie, znacznie zwiększą możliwości portu w Szczecinie oraz pozwolą na przejęcie części ładunkowych obsługiwanych do tej pory przez porty zachodniego Bałtyku. Jest plan, aby część nabrzeża Duńskiego wysuniętego najbardziej na północ wzmocnić i przystosować do przyjęcia szczególnie dużych obciążeń. Mógłby tam stanąć dźwig umożliwiający przeładunek ciężkich i wielkogabarytowych jednostek. Centralna część Ostrowa Grabowskiego o powierzchni ok. 25 ha będzie wykorzystywana jako zaplecze logistyczne dla nabrzeży drobnicowych oraz dla przemysłu przyportowego wykorzystującego surowce rozładowywane przy nabrzeżach masowych.
Działki znikną
W związku z planowanymi inwestycjami zlikwidowane zostaną ogrody działkowe znajdujące się w północnej części Ostrowa Grabowskiego. Część tego terenu po prostu zniknie również przy okazji powiększania obrotnicy dla statków, co z kolei się łączy z przedsięwzięciem Urzędu Morskiego w Szczecinie, czyli pogłębieniem toru wodnego do 12,5 m. Obszar, na którym są działki, należy do portu i wiadomo było, że prędzej czy później port się o niego upomni. Ten moment właśnie nastąpił, co oczywiście nie podoba się działkowiczom, których czeka wywłaszczenie.
– Likwidacja działek realizowana będzie na podstawie zapisów ustawy o rodzinnych ogródkach działkowych, za pełnym odszkodowaniem poprzedzonym wyceną rzeczoznawcy, tj. za każde nasadzenie, budynek itp. – tłumaczy Monika Woźniak-Lewandowska z ZMPSiŚ. – Planujemy przeprowadzić wywłaszczenie po zbiorach, od najbliższej jesieni do wiosny. Mamy przeznaczone na ten cel środki finansowe. Liczymy na zrozumienie ze strony działkowców.
Nie tylko zarząd portów
Dodajmy, że oprócz wymienionych przedsięwzięć ZMPSiŚ planowanych jest wiele zadań mających innych inwestorów, ale też korzystnych dla portów. Najważniejsze z nich to wspomniane pogłębienie toru wodnego Świnoujście –Szczecin do 12,5 m. Zrealizuje to Urząd Morski w Szczecinie. Istotną inwestycją będzie także wykonywana wspólnie przez PKP PLK i ZMPSiŚ „Poprawa dostępu kolejowego do portów morskich w Szczecinie i Świnoujściu” za ponad 650 mln zł. Krokiem milowym w rozwoju szczecińskiego portu i poszerzenia jego oferty stanie się także przywrócenie żeglowności Odrzańskiej Drodze Wodnej.
ZMPSiŚ szacuje, że dzięki tym wszystkim działaniom podwoją się przeładunki w portach w Szczecinie i Świnoujściu. Dziś są na poziomie 23 mln ton rocznie.
Elżbieta KUBOWSKA
Fot. ZMPSIŚ
Na zdjęciu: jedna z wizualizacji zagospodarowania Ostrowa Grabowskiego
