„Dar Młodzieży” – trzymasztowa fregata, żaglowiec szkolny Uniwersytetu Morskiego w Gdyni – pełni służbę od 40 lat. Uroczyste podniesienie bandery odbyło się 4 lipca 1982 r. w macierzystej Gdyni, przy nabrzeżu Pomorskim. Jednostka od 10 lat nosi tytuł Ambasadora Szczecina.
„Dar Młodzieży” kontynuuje tradycję swoich dwóch słynnych poprzedników: „Lwowa” – żaglowca lat pionierskich, kiedy to jeszcze Tczew był siedzibą Szkoły Morskiej, i „Daru Pomorza” – „białej fregaty”, służącej szkoleniu kadr morskich dla biało-czerwonej bandery w latach 1930-1982. Jest jednak pierwszym żaglowcem zbudowanym w polskiej stoczni, według oryginalnego polskiego projektu, od podstaw jako jednostka szkolna.
Projektowania tego zupełnie nowego typu statku w polskiej praktyce stoczniowej podjął się inż. Zygmunt Choreń, młody projektant gdańskiej stoczni, żeglarz, świeżo po udziale w regatach dookoła świata. Wsparcia udzielali mu wieloletni komendant „Daru Pomorza” Kazimierz Jurkiewicz i ostatni komendant „białej fregaty” Tadeusz Olechnowicz oraz członkowie załogi „białej fregaty”. W czerwcu 1981 r. odbyło się położenie stępki, a wodowanie – 12 listopada 1981 roku, Matką chrzestną została Helena Jurkiewicz, żona kpt. ż.w. Kazimierza Jurkiewicza. Uroczyste podniesienie bandery nastąpiło 4 lipca 1982 r. w Gdyni.
Żaglowiec brał udział w najbardziej prestiżowych światowych regatach i zlotach. Na jego pokładzie szkolą się studenci i uczniowie, ale gościły też koronowane głowy, szefowie rządów, wielcy żeglarze i tysiące miłośników białych żagli podczas wizyt w odwiedzanych portach.
W dziewiczy rejs „Dar Młodzieży” wypłynął z Gdyni 10 lipca 1982 roku pod dowództwem kpt. Tadeusza Olechnowicza. Pierwszy na trasie był port Rostock, potem brytyjski Falmouth, gdzie żaglowiec wystartował do rywalizacji w The Cutty Sark Tall Ships Races. Na Atlantyku, nad ranem 27 lipca, załoga zauważyła czerwone rakiety wzywające pomocy. Wkrótce odnaleziono niemiecki jacht „Peter von Danzig”, na którym jeden z żeglarzy doznał obrażeń w wyniku pożaru. Podjęto go na pokład „Daru Młodzieży”, gdzie opatrzył go lekarz okrętowy. Po zabraniu poszkodowanego przez helikopter do szpitala, fregata ze stratą ponad 4 godzin włączyła się ponownie do wyścigu. Brawurowo finiszowała i pierwsza przekroczyła linię mety w Lizbonie, wyprzedzając o 14 minut i 18 sekund niemiecki bark „Gorch Fock”. Tadeusz Olechnowicz i jego załoga otrzymali Nagrodę Fair Play Polskiego Komitetu Olimpijskiego w 1982 roku.
W lipcu 1983 roku „Dar Młodzieży” wyruszył w swój pierwszy rejs oceaniczny do Japonii na Osaka World Sail ’83, z okazji 400-lecia istnienia zamku w Osace (był to pierwszy zlot żaglowców w Azji). Po raz pierwszy również w dziejach polskiego szkolnictwa morskiego studenci oprócz praktyki morskiej zaliczyli na żaglowcu cały semestr nauki ze wszystkimi egzaminami. Do legendy przeszło wpłynięcie „Daru Młodzieży” do portu w Osace pod pełnymi żaglami w czasie parady 23 października 1983 roku. Z masztu spadł do wody jeden ze studentów. Udana akcja ratunkowa trwała 9 minut, przy prędkości „Daru Młodzieży” przekraczającej 10 węzłów. Kapitan Karol Olgierd Borchardt opisał to wydarzenie w poświęconym kpt. Olechnowiczowi opowiadaniu „Krótka koszulka” w książce „Kolebka nawigatorów”.
Po powrocie z Japonii „Dar Młodzieży” wyruszył w marcu 1984 roku w kolejny oceaniczny rejs z nowym rocznikiem studentów. Tym razem celem był zlot żaglowców w Kanadzie dla uczczenia 450-lecia odkrywczej podróży Jacquesa Cartiera z francuskiego Saint-Malo do ujścia rzeki Świętego Wawrzyńca. „Dar Młodzieży” zwyciężył w regatach z Hamilton na Bermudach do kanadyjskiego portu Halifax. Później przyjął zaproszenie na wielki zlot z okazji 200-lecia osadnictwa europejskiego na kontynencie australijskim. Zdecydowano, że zamknie w tej podróży wokółziemską pętlę. Po entuzjastycznym przyjęciu w portach Australii, żaglowiec wziął kurs na Horn. Przylądek ten minął 6 marca 1988 roku.
„Dar Młodzieży” to jeden z najpopularniejszych żaglowców świata. Zapraszany jest na zloty i regaty wielkich żaglowców. W latach 2018-2019 opłynął z młodzieżą glob w Rejsie Niepodległości.
To statek pracowicie edukujący adeptów morskiej służby. Kształcący znakomitych, cenionych oficerów i kapitanów światowej floty. Sukcesywnie modernizowany, znakomicie wyposażony w najnowsze zdobycze techniki nawigacyjnej.
Nosi honorowy tytuł Ambasadora Szczecina, który ma na celu wyróżnienie osób, a od 2012 r. także obiektów ruchomych, m.in. jednostek pływających, przyczyniających się do budowania pozytywnego wizerunku miasta w kraju i za granicą. I właśnie w 2012 roku, 5 lipca, taki tytuł otrzymał „Dar Młodzieży”. Na jego pokładzie szkoli się również młodzież ze Szczecina. Żaglowiec jest stałym gościem morskich wydarzeń organizowanych przez stolicę Pomorza Zachodniego. Od 2009 r. jednostka nosi herb Szczecina na dwóch żaglach znajdujących się na maszcie. W roku 2011 na pokładzie „Daru Młodzieży” płynęła reprezentacja Szczecina biorąca udział w regatach żaglowców The Tall Ships Races.
W tym roku „Dar Młodzieży” spodziewany jest w Szczecinie pod koniec sierpnia.
(ek)
Fot. Marek CZASNOJĆ
