Wtedy to był… „Kosmos”

 

Kino „Kosmos”, dzieło architekta Andrzeja Korzeniowskiego, ozdobione od frontu słynnymi mozaikami Sławomira Lewińskiego i Emanuela Messera, jest jednym z najbardziej oryginalnych i rozpoznawalnych obiektów z czasów PRL w Szczecinie. Powstało w latach 1957-59. Było jednym z ciekawszych przykładów architektury Szczecina i Pomorza Zachodniego. Kino to było pierwszym w powojennym Szczecinie wybudowanym od podstaw budynkiem użyteczności publicznej.

To nie tylko świetny, funkcjonalnie zaprojektowany obiekt; architekt doskonale wkomponował obiekt w tkankę miasta.

Na szczególną uwagę zasługują elementy plastyczne zarówno wystroju wnętrz, autorstwa artysty plastyka Emanuela Messera, jak i zewnętrznej mozaiki, autorstwa rzeźbiarza Sławomira Lewińskiego.

Historyk sztuki dr Maria Łopuch podkreślała przed laty, że to „przykład budowli użyteczności publicznej w stylu modernistycznym. Pierwsze panoramiczne kino w mieście i jedyny, jak dotąd, powstały po wojnie budynek kinowy o nowoczesnej, funkcjonalnej architekturze i cennym, charakterystycznym dla estetyki swego czasu wystroju”.

Budynek kina „Kosmos” stoi na placu powstałym po zniszczonych w czasie wojny kamienicach i zlikwidowanym skrzyżowaniu ulic. Budowla zlokalizowana została w głębi kwartału. Obecnie jednak zasłania ją nowy budynek. Ślepa ściana sąsiedniej kamienicy była niegdyś tłem dla neonu z nazwą kina. Front natomiast zdobi wspomniana panoramiczna kolorowa mozaika.

W 2003 roku kino zostało zamknięte. Na wniosek środowiska architektów objęto „Kosmos” ochroną poprzez umieszczenie go w rejestrze zabytków.

W ostatnich latach kino „Kosmos” zostało poddane rewitalizacji, a na placu obok powstał budynek biurowo-usługowy domykający pierzeję alei Wojska Polskiego i zasłaniający „Kosmos”.

Projekt transformacji kina „Kosmos” budził duże kontrowersje; wprowadzony był bez wcześniejszych konsultacji społecznych czy konkursu architektonicznego.

(r.)

Fot. Dariusz R. Janowski