Nie zamieniłbym Szczecina na inne miejsce

 

Rozmowa z adwokatem Włodzimierzem Łyczywkiem

– Urodził się pan w Poznaniu, ale później znalazł się w… Szczecinie.

– Przyjechałem do Szczecina już 4 października 1945 roku. Fakt, w koszu na bieliznę, bo miałem wówczas nie więcej niż cztery miesiące.

– Był pan więc szybszy niż „Kurier Szczeciński”, którego pierwszy numer ukazał się dopiero 7 października 1945 roku…

– Zgadza się, choć z tego okresu niewiele pamiętam.

– A jakie jest pana pierwsze wspomnienie ze Szczecina?

– Pierwsze wspomnienie związane jest z przedszkolem „kościelnym”, które znajdowało się na zapleczu kościoła przy ul. Królowej Korony Polskiej. Miałem wtedy może trzy, cztery lata. Potem chodziłem przez pół roku do szkoły; matka mnie zapisała do „Jedynki” przy alei Piastów. Samochodów było mało, ale czasem pojawiały się na ulicy. A jako że sam chodziłem do szkoły, w co dziś trudno uwierzyć, moja rodzicielka stwierdziła, że lepiej mnie przenieść do placówki przy ul. Wielkopolskiej. Pamiętam, że na dole była szkoła, a na pierwszym piętrze liceum dla przedszkolanek. Jak pamiętam, to była szkoła partyjna, co niebawem miało mieć konsekwencje. Kiedy jeden z nauczycieli stwierdził, że „Boga nie ma”, ja – już po krótkiej edukacji w przedszkolu kościelnym – zaprotestowałem. Od tego czasu chciano się mnie pozbyć. Po tym, gdy syn jednego z bossów partyjnych chciał mnie pobić, matka przeniosła mnie do „Pobożniaka”. W czwartej klasie sam jeździłem tramwajem z Pogodna nad Odrę. Dziś rodzice nawet licealistów podwożą pod samą szkołę…

– Jak wyglądało miasto?

– To był rok 1954, 1955… Szczecin był kompletnie zrujnowany. Wiele miejsc w niczym nie przypominało obecnego Szczecina. Na przykład w rejonie rektoratu w alei Papieża Jana Pawła II było morze ruin. Kupa gruzu, aż trudno uwierzyć. Podobnie było w rejonie obecnej al. Wyzwolenia. Nie licząc starego budynku PZU, stał tam tylko jeden w miarę cały budynek. Aż do Niebuszewa rozpościerało się morze ruin. Chodziło się ścieżkami między zwaliskami gruzu. Miasto z wyjątkiem Pogodna było bardzo zniszczone. Mieszkałem wówczas przy ul. Monte Cassino 17. Ten dom też był częściowo zniszczony. Ojciec, który był pierwszym radcą prawnym pierwszego prezydenta Piotra Zaremby, wyremontował dach i można było mieszkać. Obok stała jednak zrujnowana willa z pięknym ogrodem, w którym był nawet basen z – jak pamiętam – kariatydami. Mieliśmy więc dwa ogrody. Latem zapraszałem moją klasę do tego ogrodu z basenem… Ruin nikt nie usuwał, nikt niczego nie odbudowywał. Usunięto chyba tylko gruzy z ulicy Wyszyńskiego (ówczesna Wielka). Tak mniej więcej było do czasu przyjazdu Chruszczowa. Dopiero po 1956 r. zaczęto coś robić…

– A jak pan postrzega współczesny Szczecin?

– Tuż po maturze, którą zdałem w wieku 16 lat, w 1962 roku rozpocząłem studia na Uniwersytecie Poznańskim. Byłem niemal od razu prezesem „Koła Szczecinian” studiujących wówczas na uczelniach poznańskich. Udzieliłem, jak pamiętam, wywiadu dla gazety codziennej. Zadano mi pytanie: „Czego w obecnej sytuacji chciałbym najbardziej?”. Odpowiedziałem głupio, ale to oddawało atmosferę tamtych czasów: „Chciałbym, by na Poznań spadła bomba atomowa, wtedy może powstałby uniwersytet w Szczecinie, na którym moglibyśmy studiować”. Jestem poznaniakiem z urodzenia, ale dla mnie Poznań był zesłaniem. W Poznaniu nie ma szerokich arterii, no i wody… Jest po prostu ciasny, co widać także dzisiaj, kiedy się stoi tam w korkach. Szczecińskie korki przy poznańskich są naprawdę małe, a jeśli są, to głównie z powodu remontów.

– Gdzie chciałby pan mieszkać, jeśli nie w Szczecinie?

– Moja matka odpowiedziała kiedyś, że może w Paryżu. Ja – nie. Jestem szczecinianinem z krwi i kości. Nie zamieniłbym Szczecina na inne miejsce.

– Dziękuję za rozmowę. ©℗ 

Rozmawiał Roman CIEPLIŃSKI

Fot. Wikipedia