Ta wystawa jest w Muzeum Narodowym w Szczecinie już od kilku lat. Za każdym razem intryguje. Poświęcona jest afrykańskiemu teatrowi lalek.
„Dzieci magii. Afrykańskie lalki i marionetki” to część kolekcji podarowanej naszemu muzeum w 2007 r. przez Oleńkę Darkowską-Nidzgorski i Denisa Nidzgorski-Gordier, wybitnych znawców afrykańskiego teatru lalek.
„Teatr lalek ma w Afryce bardzo długą tradycję. Świadczą o tym źródła archeologiczne, historyczne oraz bogata tradycja ustna” – czytamy w opisie wystawy.
„Lalki pełnią różne funkcje w społecznościach afrykańskich. Wspierają zmagania z bezpłodnością kobiet, zapewniają też urodzaj ziemi. Biorą udział w rozstrzyganiu lokalnych konfliktów, pomagają wydawać wyroki, występują w obrzędach wróżbiarskich, służą pomocą w przepowiadaniu przyszłości. Pełnią też ważne funkcje w magii terapeutycznej, rytuałach inicjacyjnych, kulcie przodków, obrzędach pogrzebowych. Spełniają role pośredników pomiędzy bogami, przodkami a ludźmi, którzy zmagają się z przeciwnościami losu. Przez swoje zdolności do ożywania, lalki są nieustannie zawieszane pomiędzy życiem a śmiercią. Mogą również służyć po prostu rozrywce. Przybierają bardzo różne formy, rozmiary – od naprawdę małych do ogromnych, obsługiwanych przez kilku lalkarzy. Mogą mieć ruchome członki wprawiane w ruch za pomocą sznurków, drutów, prętów. Animuje się je rękoma, palcami u nóg, nosząc na głowie, ramionach lub przed sobą niczym tarczę”.
W gmachu muzeum na Wałach Chrobrego wyeksponowano ok. 200 afrykańskich lalek teatralnych z Mali, Nigru, Nigerii, Wybrzeża Kości Słoniowej, Togo, Beninu, Rwandy, Tanzanii, Demokratycznej Republiki Konga, Tunezji, Kamerunu, Kongo, Gabonu. Część z nich pokazana została w formie zainscenizowanych spektakli.
Jeśli chodzi o ofiarodawców kolekcji, to Oleńka Darkowska-Nidzgorski urodziła się w Warszawie w 1933 r., Denis Nidzgorski-Gordier w podparyskim Argenteuil w 1934 roku (zmarł 5 września 2009 r.). Poznali się w Polsce, gdzie skończyli studia teatralne. W latach 60. ubiegłego wieku przeprowadzili się do Paryża. Ona napisała pracę doktorską o teatrze ludowym marionetek w Afryce Subsaharyjskiej. W latach 70. wyjechali po raz pierwszy do Afryki, do Gabonu. Spędzili tam 2 lata. Denis zbierał materiały do swojej pracy doktorskiej. Pokochali Afrykę i spędzili kilkanaście lat w kilku krajach.
„Gdy postanowili podarować swoją bogatą kolekcję jakiemuś muzeum w Polsce, ich wybór padł na Muzeum Narodowe w Szczecinie. Docenili bowiem zaangażowanie instytucji w poznawanie i popularyzację kultur afrykańskich” – podkreślają szczecińscy muzealnicy.
(isz)
Fot. Dariusz Gorajski
Na zdjęciu: Lalki pełnią różne funkcje w społecznościach afrykańskich.
