Wiele osób z zainteresowaniem przygląda się budowie wiatraka koło latarni morskiej w Niechorzu i zastanawia się, kiedy obiekt zostanie udostępniony do zwiedzania.
Zabytkowy XIX-wieczny wiatrak koźlak przywieziony został nad morze cztery lata temu z Orkowa w powiecie śremskim. Na jednym z elementów wiatraka jest wyryty rok 1848. Teraz trwa jego odbudowa, gdyż okazało się, że wiele drewnianych elementów było w stanie nie nadającym się do ponownego zamontowania. Trzeba było dorabiać nowe drewniane części, co okazało się pracochłonne i termin otwarcia obiektu, planowany na koniec czerwca, nieco się przesunął.
Wiatrak był doskonale zachowany, gdyż przez wiele lat pozostawał w prywatnych rękach. Po rozbiórce okazało się jednak, że wiele jego elementów wymaga wymiany, gdyż drewno nie wytrzymałoby ponownego zamontowania. Jak nam powiedział Tomasz Bogdaniec z Gryfic, z wykształcenia architekt, a dziś stolarz i cieśla, do wykorzystania nadawało się około 15 procent drewnianej konstrukcji. Resztę dorabiano. Najważniejsza część wiatraka, czyli koła zębate, wał, przeniesienie napędu, żarna oraz łopatki są oryginałami i zostały ponownie zamontowane. Nowe są skrzydła wiatraka, do których przymocowane będę drewniane listwy zwiększające ich powierzchnię.
Koźlak to najstarsza konstrukcja wiatraka, która wsparta jest na specjalnym drewnianym „rusztowaniu” zwanym kozłem, mocno przytwierdzonym do podłoża. Za pomocą dyszla młynarz obracał wiatrakiem w kierunku wiatru, czyli całą drewnianą konstrukcją. Tak też będzie w Niechorzu. Mówiąc wprost: cała konstrukcja będzie obracana wzdłuż własnej osi.
Warto przypomnieć, że w tym samym miejscu koło latarni morskiej stał przed wojną podobny wiatrak, który uległ zniszczeniu. Po wojnie było w Polsce ok. 7 tys. takich obiektów. Dziś ostały się nieliczne.
Wiatrak, który stanął w Niechorzu, jest elementem większej całości, która ma powstać w Niechorzu koło latarni. Mowa o parku etnograficznym, jaki w przyszłości tu powstanie. Będzie także zrekonstruowana chata rybacka, przeniesione zostaną tu zbiory z muzeum rybołówstwa morskiego w Niechorzu. Powstaną sale wystawowe, edukacyjne, stylowa karczma i sale konferencyjne.
To wszystko w niedalekiej przyszłości, bo na razie trwają poszukiwania funduszy na ten cel. Potrzeba ok. 7 mln zł, które być może uda się uzyskać z Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie, gdzie zostały złożone odpowiednie wnioski. ©℗
Tekst i fot. M. Kwiatkowski
Na zdjęciu: Wiatrak ma 12,5 metra wysokości, a rozpiętość skrzydeł wynosi 18 metrów.
