Ślady tajemniczych przejść w starych murach przy ul. Jeziornej w Czaplinku wskazują, że niegdyś można tu było pod ziemią dotrzeć z miasta. Ustne przekazy podają, że wszystkie ślady wiodą do miejsca, w którym przed wiekami stał zamek wzniesiony przez templariuszy.
Tu stał zamek?
Według niektórych przekazów zamek stał w miejscu, w którym dziś znajduje się najstarszy budynek w mieście – kościół pod wezwaniem św. Trójcy. Inni badacze historii twierdzą, że w miejscu tym stał zamek wzniesiony przez króla Kazimierza Wielkiego. Dziś trudno dokładnie ustalić, kto był budowniczym warowni w Czaplinku. Pewne jest tylko to, że zamek tu był, bo zarówno kroniki templariuszy, jak i te opisujące dzieje Polski, wspominają o czaplineckiej warowni.
Próby ustalenia, czy rzeczywiście był tu zamek i czy były jakieś podziemia, były podejmowane wielokrotnie. Ostatni raz w latach 90. ubiegłego wieku. Były to badania georadarem, które pokazały, że na przykościelnym terenie występują rozmaite anomalie gruntowe. Część z nich była związana z wnętrzem kościoła, a właściwie jego podziemiami. Udało się wskazać miejsce, gdzie przynajmniej w jednym miejscu mogła znajdować się duża krypta lub jakiegoś rodzaju piwnica oraz zasypisko, być może kryjące grób.
Na zewnątrz kościoła udało się zlokalizować ślady po dawnych fundamentach oraz anomalię mogącą być reliktem jakiegoś tunelu bądź kanału. Prace nigdy nie były kontynuowane, chociaż ostatnio miesięcznik „Odkrywca” deklarował chęć przeprowadzenia badań. Na razie są to tylko deklaracje.
Najstarszy w miasteczku
Kościół św. Trójcy to najstarszy budynek w Czaplinku. Jego mury obwodowe pochodzą najprawdopodobniej z przełomu XIV i XV wieku. Znajduje się on na niewielkim wzgórzu, zwanym Kazimierzowskim, w miejscu, gdzie prawdopodobnie stał drewniany zamek templariuszy.
Templariusze przybyli do Czaplinka na zaproszenie Przemysła II w 1290 roku. Po kasacie zakonu tereny przejęli joannici i to im przypisuje się wzniesienie tej budowli. Budynek ten pochodzi z okresu, w którym na Pomorzu już zaczynano wznosić pierwsze gotyckie budowle i dzięki temu ma pewne cechy romańskie, takie jak przysadzista, niska budowla z półokrągłymi łukami okiennymi oraz przestronne wnętrze charakterystyczne dla gotyckich kościołów.
Późniejsze przebudowy i odbudowy po licznych pożarach zatarły pierwotny charakter. Za to wnętrze jest imponujące. Ogromne wrażenie robi wspaniały, niezwykle bogato zdobiony barokowy ołtarz, nakryty wspartym na sześciu kolumnach, złoconym, drewnianym baldachimem z figurami aniołów.
Wnętrze zdobione jest XIX-wiecznymi polichromiami, znajduje się tutaj także kopia obrazu Rubensa „Święta Trójca”, a dla oprawy muzycznej nabożeństw można wykorzystać unikatowe, 7-głosowe organy Sauera z początku XIX wieku.
Ślub pod baldachimem
Kościół nie posiada wieży, wcześniej istniejąca uległa zniszczeniu w 1725 roku w wielkim pożarze i nie została odbudowana. Obok świątyni znajduje się drewniana dzwonnica kozłowa z dzwonem z 1730 roku, z napisem mówiącym, że został on ufundowany przez kanonika poznańskiego Christiana Heina, plebana Czaplinka i sekretarza króla polskiego.
Co ciekawe, przez niemal całe swoje 600 lat historii kościół ten służył katolikom, z wyjątkiem okresu na przełomie XVI i XVII wieku, a parafia czaplinecka aż do lat dwudziestych ubiegłego wieku podlegała pod diecezję poznańską. Dziś kościół rzadko jest wykorzystywany do celów sakralnych. Bywa, że młodzi mieszkańcy Czaplinka chcą wziąć ślub pod baldachimem, wówczas jest im to umożliwiane.
Obecnie kościół jest w zarządzie Urzędu Miejskiego, a władze miasta zachęcają do jego odwiedzenia. W tym celu należy się umówić na otwarcie świątyni w Punkcie Informacji Turystycznej znajdującym się na czaplineckim Rynku, tel. 94 375 47 90 lub 94 375-51-77 lub osobiście.
(bar)
Fot. Ryszard Bańka
Na zdjęciu u góry: Czy w miejscu, w którym dziś stoi kościół pw. św. Trójcy stał kiedyś zamek?
