Jestem przewodnikiem turystycznym PTTK i dlatego jestem zainteresowany tworzeniem kolejnych tematycznych szlaków kulturowych. Dlatego z chęcią skorzystałem z zaproszenia Andrzeja Łazowskiego, dyrektora Cedyńskiego Ośrodka Kultury i Sportu, do wytyczenia i objazdu nowego szlaku.
Ma on przebiegać przez miejscowości po obu stronach Odry, między Szczecinem a Berlinem, w których znajdują się dostępne dla turystów wieże – widokowe, kościelne, obronne. Wejście na nie, ze względu na ich lokalizację i wysokość, zapewnia rozległe, niecodzienne widoki. Partnerami, tworzącymi szlak, są: Cedyński Ośrodek Kultury i Sportu, gmina Banie (Gemeinde Bahn), Dom Kultury w Chojnie (Kulturhaus Königsberg/Oder), Muzeum Miejskie w Schwedt.
Niedawno odbył się sondażowy objazd pierwszej części trasy. Poprowadził go znawca tego terenu Andrzej Kordylasiński. Podróż zaczęła się od wieży widokowej w Cedyni (Zehden), zbudowanej w 1895 r. Z jej szczytu rozciąga się potężna panorama doliny Odry; po polskiej stronie rzeki widać Cedynię, Żuławy Cedyńskie i oddaloną o 4,5 km Górę Czcibora, a po stronie niemieckiej – wioski Hohensaaten, Lunow, miasteczko Oderberg, a nawet uzdrowisko Bad Freienwalde na południu
i – przy dobrej widoczności – zarysy Schwedt na północy.
Drugi przystanek to wieś Lubiechów Górny (Hohenlübbichow), gdzie znajduje się kamienny kościół z XIII w., z romańskim portalem, na którym widnieje motyw szachownicy. Gdy jedną z podwójnych kolistych klatek schodowych wejdzie się na dwa tarasy kościelnej wieży, nadbudowanej w 1880 r., można obejrzeć rozplanowanie wsi, jej zabudowę, XVIII-wieczny pałac i park w sąsiedztwie. Wieżę będzie można włączyć do szlaku dopiero wtedy, gdy zostanie wykonany solidny remont. Kamienne balustrady tarasów nie budzą bowiem zaufania.
Następna miejscowość to Chojna (Königsberg/Oder) i gotycki, słynny kościół Mariacki. Na szczycie jego wyremontowanej wieży, mającej ponad sto metrów wysokości, drugiej pod tym względem w województwie zachodniopomorskim, mieści się taras widokowy, z którego widok na miasto i okolice jest niezapomniany. Można powiedzieć, że sięga aż po horyzont.
Pierwszy dzień objazdu zakończył się w Swobnicy (Wildenbruch), dawnej posiadłości templariuszy i joannitów, a potem władców Nowej Marchii. W XIII wieku zakonnicy wznieśli w niej zamek. Jego najpotężniejszym elementem jest dziś narożna wieża, mająca 30 m wysokości, wyremontowana i udostępniona zwiedzającym. Pięknie widać z niej pobliskie jezioro i okoliczne lasy, jesienią bajecznie kolorowe.
Po noclegu w Krajniku Górnym (Hohenkränig), w Polsko-Niemieckim Centrum Kształcenia i Spotkań, rozpoczął się objazd po drugiej stronie Odry. Zaczęliśmy od miasta Schwedt, gdzie dostępna jest wieża kościoła św. Katarzyny. Widać z niej dwa ramiona Odry, jej szerokie rozlewiska, mosty graniczne, polski Krajnik Dolny (Nieder Kränig) i okolice Schwedt z dymiącymi zakładami – papiernią i rafinerią ropy naftowej.
Trasa wiodła następnie do miejscowości Stolpe, administracyjnie części Angermünde, gdzie znajduje się niezwykła wieża obronna, jedna z najpotężniejszych w Europie, owalna, ceglana, mająca 18 metrów średnicy i mury o grubości niemal sześciu metrów. Została zbudowana na nadodrzańskim wzgórzu, na którym pierwsze obwałowania budowali już w VIII w. słowiańscy Wkrzanie. W końcu XII w., gdy Księstwo Pomorskie znajdowało się pod panowaniem duńskim, wieżę wzniósł Kanut VI, król Danii. Widać z niej potężną dolinę Odry – jeden z najpiękniejszych pejzaży Brandenburgii, zapierający dech w piersiach.
Ostatnia miejscowość pierwszego etapu trasy to Bad Freienwalde, najstarsze uzdrowisko w Brandenburgii. Na zachodnich stokach doliny Odry znajdują się tam aż cztery punkty widokowe. Po wejściu na wszystkie kuracjusz czy turysta otrzymuje pamiątkowy dyplom.
Na wieżę Bismarcka, wzniesioną w 1885 r. na cześć kanclerza zjednoczonych Niemiec, mającą 28 metrów wysokości, prowadzi 112 schodów. Z góry podziwiać można przepiękne pod względem przyrodniczym Łęgi Odrzańskie (równiny zalewowe rzeki).
Jesienny objazd był pierwszym krokiem do rozpoznania nowego szlaku. Kolejną podróż studyjną zaplanowano na wiosnę przyszłego roku w rejonie Eberswalde. Zebrane materiały posłużą do przygotowania przewodnika po Polsko-Niemieckim Szlaku Wież.
Zygmunt Piotr CYWIŃSKI
Dziennikarz, przewodnik turystyczny, mieszka w Szczecinie
