Dwaj, znający się od dawna, zasiedli na podium Książnicy Pomorskiej w Szczecinie – Adam Krzemiński, publicysta polskiego tygodnika „Polityka”, rozmawiał z Gunterem Hofmannem, byłym szefem berlińskiej redakcji niemieckiego tygodnika „Die Zeit”.
Na wieczór z cyklu „Rozmowy szczecińskie” zaprosili zainteresowanych: Książnica Pomorska, marszałek zachodniopomorski Olgierd Geblewicz i „Polityka”. Polskie tłumaczenie książki Guntera Hofmanna: „Polacy i Niemcy. Droga do europejskiej rewolucji roku 1989/90” było kanwą dyskusji. Hofmann dał kilkudziesięciu słuchaczom pasjonujący wgląd w wielką politykę.
– Książki o najnowszej historii Europy wypełniają całe biblioteki – mówił. – Wiele z nich napisali politycy, którzy byli aktywni w latach 1989-1990, a teraz, poprzez subiektywny ogląd wydarzeń, chcą sami siebie przedstawić w odpowiednim świetle, wierząc, że opisują historyczną prawdę.
Hofmann opowiadał o rozmowach, jakie bez dyktafonu prowadził z Willym Brandtem, Helmutem Schmidtem, Bronisławem Geremkiem, innymi politykami.
– Coraz bardziej rosło wtedy we mnie przekonanie – mówił – że prawdę można znaleźć w szczegółach, a nie w oficjalnych mowach, że najważniejsze bywają drobiazgi. Zadziwiało mnie, z jaką niezależnością i samokrytycyzmem wielu polityków po dwudziestu latach od tamtych wydarzeń oceniało swe ówczesne zapatrywania.
W książnicy mówiono także o błędach i złych decyzjach.
Politycy – mówił Krzemiński – niczego nowego nie wymyślają. To, o czym nie mówiło się oficjalnie, wciąż słyszy się przy stołach. Chodzi na przykład o błędną ocenę strajków w stoczniach przez Willy’ego Brandta, czy podziwu Angeli Merkel dla masowego ruchu Solidarność, która pod koniec lat 80. torowała drogę do zjednoczonej Europy.
Mocarstwa zmusiła do rozmów zgoda Polski na zjednoczenie Niemiec i zgoda Niemiec na polską granicę zachodnią – mówił Hofmann. Cytował Bronisława Geremka, który mawiał: „O wiele za długo mieliśmy dwie Europy i jeden Zachód”.
Mathias ENGER
Wolny dziennikarz, Szczecin
Od lewej: Adam Krzemiński i Gunter Hofmann
Fot. Grzegorz SIWA
