Wokół słowa „Unrast”, po polsku „niepokój”, skoncentruje się Niemiecko-Polskie Forum Literackie, które zostanie zainaugurowane w najbliższą niedzielę w legendarnym Browarze Kultury w berlińskiej dzielnicy Prenzlauer Berg. Pięć dni otwartych spotkań wypełnią dyskusje o literaturze w kontekście ważnych problemów dzisiejszego świata. Uczestnictwo potwierdziło ponad pięćdziesięcioro pisarzy, tłumaczy i ludzi sztuki z obu krajów.
„Unrast” to również tytuł niemieckiego przekładu „Biegunów” Olgi Tokarczuk, a przede wszystkim coraz bardziej powszechny stan ducha ludzi XXI wieku, który po stuleciu totalitaryzmów i Zagłady miał być czasem pokoju, solidarności, sprawiedliwości, urzeczywistniania dobra. Tak się nie stało i m.in. dlatego we Frankfurcie nad Odrą i Słubicach polscy i niemieccy artyści rozmawiali niedawno o tym, jak również sztuka może ocalać świat.
Organizatorem forum pisarzy jest Berlińska Akcja Literacka (Berliner Literarische Aktion e.V.) i jej przewodniczący Martin Jankowski. Obowiązki kuratorskie pełni Dorota Danielewicz, autorka m.in. „Przewodnika po duszy miasta Berlin”, opowieści „Droga Jana”, antologii poezji polskiej „Das Unsichtbare lieben” („Kochać niewidzialne”) i współautorka wystawy „My, Berlińczycy” („Wir, Berliner”) oraz tomu refleksji Polaków o Berlinie XIX i XX wieku.
Forum zainauguruje spotkanie z Angelą Bajorek, autorką monografii „Heretyk z familoka”. Chodzi o Janoscha (Horsta Eckerta), znanego na całym świecie pisarza i rysownika, urodzonego w górnośląskim Zabrzu, po wojnie mieszkańca RFN, a od wielu lat Teneryfy, który w tym roku skończył 90 lat. Opublikował ponad trzysta książek dla dzieci, w tym słynny cykl o Misiu i Tygrysku. Wśród jego książek dla dorosłych jest m.in. magiczna górnośląska opowieść „Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny”. O Janoschu, który „doświadczył w życiu piekła, a umiał stworzyć raj”, będzie rozmawiać z Angelą Bajorek tłumaczka i pisarka Paulina Schulz-Gruner.
Dyskusję „Quo vadis Europo?”, w której wezmą udział Helga Hirsch i Stefan Chwin, poprowadzi pisarz i tłumacz Olaf Kühl. Zostanie otwarta wystawa zdjęć Karola Grygoruka zatytułowana „Adres tymczasowy”, pokazująca życie w obozach dla uchodźców. Gościem spotkania „Kierunek Wschód” będzie Andrzej Stasiuk. Ryzyku uczestnictwa, pochodzenia, przekraczania granic, przyjazdu, ucieczki będą poświęcone następne rozmowy. O ryzyku spoglądania wstecz, czyli o tożsamości miejsc, które w 1945 roku zostały włączone do Polski, będą mówić Krzysztof Niewrzęda, autor książki „Confinium. Szczecińska opowieść” i Artur Beker, autor powieści „Drang nach Osten” dotyczącej Mazurów.
W programie forum jest też kolokwium o polskim reportażu, rozmowa o Berlinie – mieście azylu, wieczory „W poszukiwaniu śladów” i „U sąsiada” (spotkanie z Andą Rottenberg i Lotharem Quinkensteinem) oraz „Herbatka u Herodota” – sympozjum tłumaczy z udziałem m.in. Olafa Kühla, Karoliny Kuszyk, autorki książki „Poniemieckie”, Lisy Palmes i Lothara Quinkensteina, autorów niemieckiego przekładu „Ksiąg Jakubowych”, Benjamina Voelkela i Antje Ritter-Miller, tłumaczki „Pięciu lat kacetu” Stanisława Grzesiuka i monografii Artura Domosławskiego o Ryszardzie Kapuścińskim.
Forum zakończy wieczór z Agnieszką Holland i Antonim Komasą-Łazarkiewiczem oraz projekcja filmu „Mr. Jones”. Finałem specjalnym będzie „Niebo nad Berlinem” – dyskusja o stolicy Niemiec w książkach Doroty Danielewicz, Tanji Dückers i Brygidy Helbig. Poprowadzi ją Uwe Rada, autor m.in. reportaży o Berlinie i Szczecinie, monografii Odry, Niemna, Adriatyku, Łaby.
Szczegóły i przedsprzedaż biletów (na każde spotkanie 6,19 euro): www.unrast-berlin.de. Partnerem forum jest Międzynarodowa Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego, a sponsorem – miasto Berlin. W czasie spotkań będą obowiązywać berlińskie zarządzenia pandemiczne.
Bogdan TWARDOCHLEB
