Stanisław Moniuszko (1819-1872) to twórca polskiej opery narodowej. Jego pieśni i opery, przede wszystkim „Halka” i „Straszny dwór”, były w XIX wieku dla podzielonego narodu polskiego otuchą i podporą. W związku z 200. rocznicą jego urodzin bieżący rok ogłoszono w Polsce Rokiem Moniuszki.
Przypomnijmy, że urodził się 5 maja 1819 roku w Ubielu, wsi leżącej dziś na terenie Białorusi, w rodzinie szlacheckiej. Po ukończeniu szkół muzycznych w Warszawie, Mińsku i Berlinie przyjechał najpierw do Wilna, gdzie powstały jego pierwsze opery, utwory wokalne i instrumentalne. W 1858 roku został organizatorem i dyrektorem opery w Warszawie. Zmarł nieoczekiwanie w 1872 roku w szczytowym okresie swej twórczości. Przyczyną zgonu był zawał serca.
W Niemczech ukazała się właśnie pierwsza w języku niemieckim biografia Stanisława Moniuszki. Jej autor, Rüdiger Ritter, opisał w niej drogę kompozytora ze szlacheckiej wioski znajdującej się w okolicach Mińska, na styku kultur polskiej, litewskiej i białoruskiej, do Warszawy, gdzie był twórcą i dyrektorem Opery Narodowej, ciesząc się jednocześnie mianem polskiego kompozytora narodowego.
Ritter charakteryzuje w swej książce dzieło Moniuszki, autora oper i ponad 300 pieśni na głos z fortepianem, zwanego także „polskim Schubertem”. Zauważa m.in. związki między jego mało znanymi utworami fortepianowymi a muzyką ludową.
Autor biografii zauważa, że chociaż przez sobie współczesnych Moniuszko stawiany był w Polsce wyżej niż Chopin, autor „jedynie” utworów fortepianowych, w krajach Europy Zachodniej nie był znany, mimo że studiował w Berlinie i podróżował do Francji.
Do dziś nie wszystkim jest znany. Swoją drogą dowodzi to – pisze Ritter – jak bogate są dzieje muzyki europejskiej, w której wciąż jest tak wiele do odkrycia pod warunkiem, że zejdzie się z utartych ścieżek.
Dr Rüdiger Ritter (ur. w 1966 r.) jest historykiem i muzykologiem, autorem m.in. wcześniejszych artykułów o Stanisławie Moniuszce, opracowań o muzyce polskiej i litewskiej, esejów o recepcji jazzu w państwach byłego „bloku wschodniego” i na Górnym Śląsku.
Jego biografia Stanisława Moniuszki zostanie już niebawem zaprezentowana podczas Międzynarodowych Targów Książki w Lipsku. Na specjalne spotkanie z autorem, które poprowadzi prof. Peter-Oliver Loew z Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej w Darmstadt, zaprasza 23 marca Instytut Polski w Lipsku.
Lipskie Targi Książki 2019
Od 21 do 24 marca Lipsk będzie jak co roku miastem książek. Pisarze, czytelnicy i wydawcy z wielu krajów spotkają się na Międzynarodowych Targach Książki, największych w Niemczech targach czytelniczych i największych na świecie targach, podczas których przede wszystkim czyta się książki. Będą też one oczywiście miejscem wymiany informacji, prezentowania i odkrywania nowości.
Organizatorzy zaplanowali 3600 różnych imprez, oferując uczestnikom i gościom targów niezwykłą platformę wymiany myśli. Sztandarowym przedsięwzięciem jest jak co roku wielki cykl spotkań „Lipsk czyta” („Leipzig liest”) organizowanych w całym mieście przez całe dnie i noce. Cykl tak barwny i różnorodny jak wielorakie i różnorodne są książki.
Od 21 do 23 marca będą w Lipsku prezentowane i czytane także książki polskie i o Polsce, które w minionym roku ukazały się w Niemczech w pierwodrukach, a przede wszystkim w tłumaczeniach na niemiecki. Oczywiście, przyjadą do Lipska ich autorzy.
Podczas targów poznać więc będzie można takie książki, jak (podajemy tytuły polskie): Tytusa Jaskułowskiego: „Szpiedzy tacy jak wy. Wywiadowcza (nie)codzienność kontaktów między PRL a NRD” (OstEuropaZentrum BERLIN-VERLAG), „Rocznik Polska 2019” (Deutsches Polen-Institut Darmstadt), Brygidy Helbig: „Niebko” (KLAK-Verlag, Berlin), Burkharda Olschowsky’ego: „Aktor w rolach. Erno Meyer i pojednanie z Polakami i Żydami” (Federalny Instytut Kultury i Historii Niemców w Europie Wschodniej; książka nie została jeszcze przetłumaczona na polski), Piotra Sochy: „Drzewa” (Gerstenberg-Verlag), Włodzimierza Borodzieja i Macieja Górnego: „Nasza wojna. Europa Środkowo-Wschodnia 1912-1923” (WBG-Verlag), Katarzyny Bondy: „Okularnik” (Heyne-Verlag), Igora Janke: „Twierdza. Solidarność walcząca – podziemna armia” (LIT-Verlag). Nowe wiersze polskich poetów będą czytać Tomasz Różycki i Wojciech Kudyba.
(b)
