Tegorocznymi laureatami prestiżowej Nagrody Kulturalnej im. Georga Dehio przyznawanej przez Niemieckie Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodniej, mające siedzibę w Poczdamie, są olsztyńska Wspólnota Kulturowa „Borussia” oraz Instytut Historii Stosowanej z Frankfurtu nad Odrą. Nagrody zostaną wręczone po raz dziesiąty.
Georg Dehio (1850-1932) był niemieckim historykiem i historykiem sztuki. Pochodził z dzisiejszego Tallina. Jego największym dziełem jest monumentalny inwentarz zabytków, które w latach 1905-1912 znajdowały się na terenach ówczesnym Niemiec. Z tego inwentarza korzystają dziś nie tylko naukowcy i opiekunowie zabytków z Niemiec, lecz także z państw Europy Środkowej i Wschodniej.
Kandydaci do nagrody z tych państw są każdego roku zgłaszani przez osoby lub instytucje, które chcą ich wyróżnić za szczególnie zaangażowanie w opiekę nad dziedzictwem kulturowym i kulturą. Laureatów wybiera siedmioosobowe jury.
Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa Borussia zostało wyróżnione nagrodą główną „za zaangażowanie w zachowanie i upowszechnianie dziedzictwa kulturowego w województwie warmińsko-mazurskim” – czytamy w uzasadnieniu jury. Jurorzy podkreślili też „formę zaangażowania obywatelskiego, wypracowaną wspólnie przez członków Borussii” oraz fakt, że stowarzyszenie jest organizacją międzypokoleniową, łączącą duże grupy ludzi, których działalność przezwycięża „rozbieżności między polskimi a niemieckimi warstwami czasu”. Jurorzy zaznaczyli, że jest to „szczególnie ważne w czasie ponownie napiętych stosunków między Niemcami a Polską”.
Nagrodę honorową przyznano Instytutowi Historii Stosowanej – Społeczeństwo i Nauka w Dialogu (Institut für angewandte Geschichte – Gesellschaft und Wissenschaft im Dialog e.V.). Instytut działa od dwudziestu lat we Frankfurcie nad Odrą, a został powołany głównie dzięki zaangażowaniu studentów i doktorantów Viadriny z kierunków historia i kulturoznawstwo, pochodzących z różnych krajów. Jury podkreśliło, że instytut, który pracuje w regionie pogranicza, podejmuje „tematy dotyczące trudnych wzajemnych powiązań Polaków, Niemców, Żydów, Ukraińców w kontekście ogólnoeuropejskim”, dba o wysokie standardy teorii, metodologii, a także o zainteresowanie społeczne swymi pracami. Dzięki temu zrealizował wiele przedsięwzięć, które „przyczyniły się do krytycznej refleksji nad historią regionu” i których efekty są w nim widoczne.
Współtwórcą instytutu był prof. Karl Schlögel, historyk, wybitny znawca dziejów Europy Wschodniej, a jednym z jego pracowników – dr hab. Jan Musekamp, autor m.in. książki „Między Stettinem a Szczecinem. Metamorfozy miasta od roku 1945 do 2005”, wyróżnionej nagrodą ambasadora RP w Berlinie, obecnie pracownik Uniwersytetu w Pittsburgu (USA).
Wśród dotychczasowych laureatów nagrody byli m.in.: Zbigniew Czarnuch, historyk regionalista z Witnicy, polsko-niemiecki magazyn „Dialog” i prof. Andrzej Tomaszewski, mediewista, historyk kultury, architekt, jeden z największych w Europie autorytetów w dziedzinie ochrony zabytków. Tegoroczna nagroda zostanie wręczona w październiku w Berlinie. Nagroda główna to 7000 euro, honorowa – 3000 euro.
(b.t.)
