Niemiecko-polski Instytut Badawczy CASUS (Center for Advanced Systems Understanding), zajmujący się modelowaniem systemów złożonych, drugi rok działa w przygranicznym mieście Görlitz (Saksonia), sąsiadującym ze Zgorzelcem (Dolnośląskie). Współpracują z nim naukowcy z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dwa lata temu prof. Roland Sauerbrey, dyrektor naukowy Centrum Helmholtza w Dreźnie-Rossendorf, zaprosił naukowców z Uniwersytetu Wrocławskiego do opracowania wspólnego polsko-niemieckiego projektu instytutu CASUS. Dzięki staraniom premiera Saksonii Michaela Kretschmera (CDU) projekt został wpisany do umowy koalicyjnej rządu RFN obok podobnego, niemiecko-francuskiego.
W otwarciu instytutu w 2019 roku uczestniczyli przedstawiciele rządu Saksonii z premierem Michaelem Kretschmerem, naukowcy niemieccy i polscy, burmistrzowie Görlitz i Zgorzelca. Jednak działalność instytutu jest finansowana wyłącznie przez Niemcy. Prof. Leszek Pacholski z Instytutu Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego, były rektor uczelni, mówił w ubiegłym roku z nadzieją, że w przyszłości również Polska włączy się do jego finansowania, a tym samym do współkierowania pracami.
Jak mówił prof. Pacholski, instytut zajmuje się badaniem, a dokładniej „modelowaniem złożonych systemów, czyli systemów, których częściami są inne systemy”. Prowadzi badania łączące różne dziedziny nauki, stosując narzędzia z matematyki, cyfryzacji, sztucznej inteligencji i dużych zbiorów danych. Zajmuje się m.in. palącymi problemami społecznymi. Wszyscy pracownicy są w nim zatrudniani w drodze konkursu. Działalność instytutu ocenia międzynarodowa pięcioosobowa Rada Naukowa.
W pierwszym roku działalności naukowcy z CASUS prowadzili badania związane z leczeniem chorób Alzheimera i Parkinsona oraz chorób nowotworowych.
W bieżącym roku włączyli się przede wszystkim do badań wirusa SARS-CoV-2. Podobnie jak Instytut Helmholtza odpowiedzieli w ten sposób na ofertę naukowców z kalifornijskiego Uniwersytetu Stanforda, którzy zaprosili ich do badań nad złożonymi strukturami białkowymi SARS-CoV-2. Jest to szczególnie ważne dla opracowania skutecznej terapii przeciwciałami. Rząd Saksonii wspiera finansowo badania nad SARS-CoV-2.
Instytut CASUS w Görlitz jest jeszcze w fazie budowy i korzysta z siedziby tymczasowej. Zatrudnia naukowców z USA, Indii i Niemiec. W 2023 roku nad brzegiem Nysy Łużyckiej ma zostać otwarta jego nowa siedziba. Będzie do niej prowadzić kładka, łącząca oba brzegi rzeki – polski i niemiecki.
Kierownictwo instytutu objął właśnie inicjator jego powołania prof. Roland Sauerbrey, fizyk, specjalista optyki kwantowej i fizyki laserowej, który w latach 2006-2020 był dyrektorem Centrum Helmholtza w Dreźnie-Rossendorf. Wcześniej wiele lat pracował m.in. w USA. Jest doktorem h.c. Uniwersytetu Rostockiego, członkiem istniejącej od 1652 r. Państwowej Akademii Nauk Leopoldina, której główne zadania to reprezentowanie niemieckiej nauki za granicą oraz doradzanie politykom i społeczeństwu obywatelskiemu. Profesora Sauerbreya rekomendowały instytucje wspierające CASUS: ministerstwa nauki federalne i saksońskie, placówki Centrum Helmholtza w Dreźnie-Rossendorf i Lipsku, Instytut Maxa Plancka w Dreźnie, Politechnika Drezdeńska i Uniwersytet Wrocławski.
Dyrektor Sauerbrey zapowiedział, że dla instytutu CASUS szczególnie ważne będą przygotowywane właśnie wspólne projekty z partnerami z Polski.
Dzięki współpracy z Uniwersytetem Standforda, CASUS włączył się do sieci instytutów, dysponujących wspólnie największą mocą obliczeniową na świecie. Liczona jest w biliardach operacji na sekundę.
(b.t.)
