Wiktoria i Józef Ulmowie ponieśli śmierć męczeńską wraz z siedmiorgiem dzieci (w tym dziecko w łonie matki) za pomoc i udzielenie schronienia prześladowanym Żydom. Zostali rozstrzelani przez Niemców 24 marca 1944 roku w Markowej. W minioną niedzielę (10 września) właśnie w Markowej na Podkarpaciu odbyła się beatyfikacja rodziny Ulmów. W Szczecinie zaś już od czwartku do połowy października można oglądać kilkadziesiąt zdjęć i dokumentów przedstawiających losy tej rodziny. Wystawione są przy bazylice archikatedralnej pw. św. Jakuba Apostoła.
Józef i Wiktoria Ulmowie byli mieszkańcami czteroipółtysięcznej wsi Markowa w przedwojennym województwie lwowskim, a dzisiejszym województwie podkarpackim. Podczas okupacji niemieckiej dali schronienie ośmiorgu Żydom. O fakcie ukrywania ich przez rodzinę Ulmów doniósł Niemcom prawdopodobnie Włodzimierz Leś – granatowy policjant z Łańcuta. Rankiem 24 marca 1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów oraz kilku granatowych policjantów. Najpierw zamordowano Żydów, potem Józefa i Wiktorię (będącą w siódmym miesiącu ciąży) i dzieci.
W 1995 r. Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2003 r. w diecezji przemyskiej rozpoczął się proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów.
W 2018 r. z inicjatywy prezydenta RP Andrzeja Dudy dzień 24 marca, w rocznicę tragicznych wydarzeń w Markowej, ustanowiono Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
W grudniu 2022 r. papież Franciszek zatwierdził dekret o męczeństwie rodziny Ulmów i upoważnił Dykasterię Spraw Kanonizacyjnych do jego opublikowania. W minioną niedzielę w Markowej odbyła się beatyfikacja rodziny. Błogosławionymi zostali ogłoszeni Józef i Wiktoria Ulmowie oraz ich dzieci, także dziecko nienarodzone.
Wystawę poświęconą rodzinie Ulmów z Markowej można oglądać w Szczecinie do połowy października. Została przygotowana pt. „Samarytanie z Markowej” przez Instytut Pamięci Narodowej w Szczecinie.
(k)
