Prokurator zajmuje się ofiarami nazistowskich Niemiec. „Dla wielu ludzi jest to ważne”

Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie uważnie przyjrzy się nazistowskim decyzjom dotyczącym Polaków. Fot. archiwum  

Szczeciński Instytut Pamięci Narodowej zaczyna realizować nowe zadanie – teraz przyjrzy się polskim ofiarom nazistowskich Niemiec. Będzie zabiegał o uchylenie bezprawnych wyroków narodowosocjalistycznego wymiaru sprawiedliwości. I szuka krewnych oraz potomków osób skrzywdzonych przez „Tysiącletnią Rzeszę”.

– W przypadku naszego regionu większość spraw będzie zapewne dotyczyła robotników przymusowych, którzy zostali tu przywiezieni, aby pracować dla Niemców i byli surowo, niewspółmiernie do winy, o ile w ogóle można mówić o jakiejś winie, karani przez totalitarny system – mówi prok. Marek Rabiega, naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie. – Mam na przykład sprawę dwóch polskich robotników. Jeden z nich bił bity przez niemieckiego bauera. Robotnik stanął w obronie swojego kolegi, zasłonił go. Bauer zawiadomił gestapo o tym, że Polak stawił mu opór. Skazano go na karę śmierci. Inna historia: polski robotnik przymusowy pomógł uciec belgijskim i francuskim jeńcom wojennym. Wszyscy zostali złapani. Ucieczki jeńców nie były niczym nadzwyczajnym, wręcz przeciwnie, zdarzały się w wielu obozach. Ale Polaka ukarano śmiercią.

Są też jednak sprawy z zupełnie innej kategorii. Dotyczące na przykład szpiegostwa. Prok. Marek Rabiega zajmuje się Antonim Kluską, żołnierzem wywiadu zagranicznego Armii Krajowej, „Straganu”. AK-owiec prowadził działania wywiadowcze w różnych miastach Trzeciej Rzeszy, między innymi w Hamburgu, Kilonii, Lubece. Szpiegował między innymi w fabryce dynamitu w podhamburskim Krümmel.

– 29 września 1943 r. stanął przed Trybunałem Ludowym w Berlinie. Odważnie przyznał się do wszystkiego – opowiada prokurator Rabiega. – Zeznał, że miał świadomość tego, co robi. Postępował tak z przyczyn patriotycznych, nie brał za swoje działania pieniędzy. Został skazany na śmierć. Działania osób takich jak on w swojej sumie przyczyniały się do osłabienia państwa totalitarnego, jakim były nazistowskie Niemcy.

Prokuratura szczecińskiego IPN po zbadaniu spraw przesyła je do Głównej Komisji IPN. Potem z poziomu centrali przekazywane są do Centralnej Komisji Badania Zbrodni Nazistowskich w Ludwigsburgu.

– Uchylenie wyroku ma znaczenie przede wszystkim symboliczne, nie idą za nim żadne odszkodowania – dodaje prok. Marek Rabiega. – Ale dla wielu ludzi jest to ważne. Zgłosiła się do nas między innymi córka jednego z Polaków, skazanego na śmierć przez nazistowski sąd, bardzo jej zależało na uchyleniu tego wyroku.

Wszystkie osoby posiadające wiedzę o takich orzeczeniach, a zwłaszcza osoby pokrzywdzone wydanymi w tych sprawach orzeczeniami oraz ich zstępni w linii prostej, rodzeństwo, małżonek lub osoba pozostająca we wspólnym pożyciu, które nie uzyskały jeszcze potwierdzenia nieważności, proszone są o kontakt z Oddziałową Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie – telefonicznie 91 312 94 03 lub 06; faksem 91 312 94 05, względnie pisemnie na adres 70-470 Szczecin, al. Wojska Polskiego 7 albo e-mailem: komisja.szczecin@ipn.gov.pl.

Wszelkie działania prokuratora IPN w tych sprawach są prowadzone z urzędu i nie wiążą się z kosztami dla osób pokrzywdzonych. ©℗

Alan SASINOWSKI