Plomba na Łasztowni w ogniu krytyki

Fot. Dariusz Gorajski  

Szara plomba w historycznej zabudowie na Łasztowni wzbudziła ogromne emocje wśród mieszkańców Szczecina. Zdaniem wielu jest to niszczenie architektury nad Odrą. Dlaczego tak krytycznie przyjęto nowy budynek? – To tęsknota i żal za starym Stettinem, który zniknął w 1945 roku. Następstwem tego jest chęć przeniesienia obrazów, które znamy z przedwojennych pocztówek, do współczesnego Szczecina – podejrzewa architekt Marcin Szneider.

W nowym obiekcie na Łasztowni znajdzie się pizzeria – informuje o tym wielki szyld umieszczony nad budynkiem. W mediach społecznościowych mieszkańcy nie szczędzą słów krytyki nowemu budynkowi nad Odrą. O komentarz poprosiliśmy szczecińskiego architekta Marcina Szneidera, który przyznaje, że w pierwszym odruchu ta niewielka plomba pomiędzy dwoma ceglanymi budynkami nie wzbudziła jego zainteresowania.

Plomba z pizzą

– Ot, zwykłe uzupełnienie zabudowy – tłumaczy. – Potem jednak przeczytałem kilka komentarzy i zacząłem się zastanawiać, czemu ten niewielki obiekt budzi tyle emocji. I chyba znowu trafiłem na znaną wielu mieszkańcom naszego miasta odpowiedź. Jest nią tęsknota i żal za starym Stettinem, który zniknął w 1945 roku. Następstwem tego jest chęć przeniesienia obrazów, które znamy z przedwojennych pocztówek, do współczesnego Szczecina – podejrzewa Marcin Szneider.

Architekt zastanawia się i jednocześnie zadaje pytanie mieszkańcom, „czy teren Łasztowni i okolice Starej Rzeźni mają być odzwierciedleniem miasta sprzed wojny”.

– Jeśli odpowiemy twierdząco, to plomba z pizzą nie miałaby prawa powstać, ponieważ teren, na którym stoi, był wolny od zabudowy. Nawet jeśli „ubralibyśmy” ją w kostium historyczny, czyli cegła na elewacji, stylizowana stolarka i tym podobne, to i tak nie miałoby to nic wspólnego z historią tego miejsca. Co więcej, byłoby to fałszem historycznym. Współczesny budynek nie powinien udawać czegoś, czym nie jest i nigdy nie był – tłumaczy Marcin Szneider.

– Konsekwentnie powinniśmy postawić drugie pytanie: czy chcemy na Łasztowni prawdziwego miasta z całą różnorodnością i energią miejskiego życia? Alternatywą dla wyobrażonego miasta sprzed wojny będzie miasto, w którym obserwator łatwo zidentyfikuje zabudowę historyczną i zabudowę współczesną – dodaje Marcin Szneider.

Stonowana architektura?

Szczeciński architekt uważa, że z miastami jest trochę jak z ludźmi. – Najciekawsze są najbardziej zróżnicowane. Próba zrównania i ujednolicenia według jakiegoś wyobrażonego wzoru to już myślenie totalitarne – podkreśla.

Marcin Szneider podkreśla, że nie chce wyjść na obrońcę tego budynku, jednak uważa, że nie jest to zła architektura. – Być może w miejscowym planie zagospodarowania zabrakło zapisu o zastosowaniu tradycyjnych materiałów na elewacji. To zdecydowanie obniżyłoby poziom emocji wokół tego niewielkiego budynku – dodaje.

Głos w sprawie zabrał również Michał Dębowski, miejski konserwator zabytków w Szczecinie.

„Realizacja jest co do zasady zgodna z paradygmatem ochrony konserwatorskiej mówiącym o odróżnialności współczesnych interwencji od zabytku. Architektura łącznika jest stonowana i formalnie nie konkuruje z budynkami zabytkowymi. Jednocześnie nikt nie pomyli się, gdzie się kończy zabytek, a gdzie zaczyna współczesna interwencja” – argumentuje Michał Dębowski.

Karolina NAWROCKA