PAŹDZIERNIK 2023
Grzegorz Jankowski (1955-2023)
Sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, wieloletni prezes Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Ukończył Wydział Prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. W latach 1978-1981 aplikant, asesor, podprokurator w Prokuraturze Rejonowej w Szczecinie. W styczniu 1981 r. przewodniczący Komitetu Założycielskiego „Solidarności” przy Prokuraturze Wojewódzkiej w Szczecinie. 18 grudnia 1981 r. zwolniony z pracy po odmowie podpisania tzw. lojalki. W latach 1982-1988 działacz podziemnej Krajowej „Solidarności” Prokuratorów; do 1989 r. współpracownik Komitetu Helsińskiego, kolporter w środowisku prawniczym podziemnych wydawnictw, w tym książek wydawnictw NOWa, V i Krąg, w latach 1984-1986 autor tekstów, kolporter pism „Obraz” i „Grot”. W sierpniu 1988 działał jako doradca prawny Komitetu Strajkowego podczas strajku w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej w Szczecinie. W latach 1990-1991 był delegatem Urzędu Rady Ministrów ds. samorządu w woj. szczecińskim. W rządzie Jerzego Buzka – wicewojewoda szczeciński, a następnie pierwszy wicewojewoda zachodniopomorski. W 2002 r. został powołany na stanowisko sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego. W 2013 r. został prezesem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. W 2019 roku ponownie wybrano go na tę funkcję.
Marian Burzyński (1955-2023)
Wieloletni dyrektor w Zespole Szkół Podstawowych nr 2 w Szczecinie (OSM), nauczyciel w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Prusa. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Szczecinie, odznaczony medalem Komisji Edukacji Narodowej 2005.
LISTOPAD 2023
Bogusław Trzciński (1947-2023)
Długoletni pracownik portu szczecińskiego, prezes i założyciel spółki Bulk Cargo – Port Szczecin, największego przeładowcy w szczecińskim porcie, dzierżawiącego tereny w rejonie Basenów Kaszubskiego, Górnośląskiego i Noteckiego.
Zdzisław Wyszyński (1937-2023)
Urodzony w Zamościu marynarz, człowiek morza, kapitan statku Polskiej Żeglugi Morskiej „Ziemia Zamojska” (podkreślał, że jest dumny z miasta, w którym się wychował, i z którym był emocjonalnie związany). Zaraz po maturze w 1957 r. wyjechał do Gdyni, gdzie skończył studia w Akademii Morskiej. Pierwszym statkiem, którym dowodził był m/s „Starachowice”.
Zbigniew Mielczarek (1931-2023)
Prof. dr hab. inż., były dziekan Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej, wybitny specjalista w dziedzinie konstrukcji drewnianych, ceniony nauczyciel akademicki. Wieloletni, zasłużony Członek Honorowy Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa.
Danuta Strzelbicka-Mazuś (1926-2023)
Urodzona w Małopolsce Wschodniej. Studia w latach 1951-1956 w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuki) w Gdańsku w pracowni malarstwa prof. Juliusza Studnickiego i prof. Józefy Wnukowej, Specjalizacja: tkanina dekoracyjna. Znalazła się wraz z mężem Wieńczysławem Mazusiem w grupie sopockiej „desant”, tj. wśród absolwentów sopockiej uczelni artystycznej, którzy jesienią 1953 roku osiedlili się w Szczecinie i rozpoczęli tu życie artystyczne. Uprawiała malarstwo sztalugowe. Od roku 1957 należała do szczecińskiego okręgu ZPAP. Jej prace znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie.
GRUDZIEŃ 2023
Justyna Bankiewicz-Nakielska (1982-2023)
Adiunkt Akademii Nauk Stosowanych Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie, kierownik Katedry Psychologi ANS TWP w Szczecinie w latach 2018-2023.
Józef Hozer (1948-2023)
Urodził się w Zielonce, w województwie podkarpackim. W latach 1965-1969 studiował na Wydziale Inżynieryjno-Ekonomicznym Transportu Politechniki Szczecińskiej. Po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego z dniem 1 kwietnia 1981 roku został powołany na stanowisko docenta w Politechnice Szczecińskiej. Tytuł profesora uzyskał w 1987 roku. Od podstaw zbudował Katedrę Ekonometrii i Statystyki na Politechnice Szczecińskiej. Ekspert w zakresie analiz, diagnoz i prognoz gospodarczych. W 1999 roku stworzył Instytut Analiz, Diagnoz i Prognoz Gospodarczych. Nagrodzony pięcioma nagrodami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz licznymi nagrodami Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego.
Wiktor Czapp (1932-2023)
Urodził się w Gdyni, w rodzinie kaszubskiej. W 1949 r. odbył kurs przygotowawczy Ligi Morskiej w Gdańsku, po którym trafił do Szkoły Jungów Państwowego Centrum Wychowania Morskiego w Gdyni. Po rocznym szkoleniu i egzaminach został przyjęty do Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Dwukrotne był zaokrętowany na „Darze Pomorza”. Pracował na morzu od młodszego marynarza do kapitana, na statkach różnej wielkości – masowcach i drobnicowcach, w tym na słynnym „Sołdku”. Odwiedził 82 kraje i 452 porty. Był głównym nawigatorem PŻM, odbył przeszkolenie pilotowe, a w kwietniu 1978 r. związał się z Urzędem Morskim w Szczecinie, gdzie pełnił funkcję najpierw zastępcy, a potem kapitana portu Szczecin i jednocześnie szefa pilotów. Po 10 latach wrócił do PŻM. W 1992 roku przeszedł na emeryturę i zajął się intensywną działalnością społeczną. Przez wiele lat był przewodniczącym Szczecińskiego Klubu Kapitanów Żeglugi Wielkiej. Stał na czele Komitetu ds. Opieki nad Pomnikiem „Tym, którzy nie powrócili z morza”. Zaangażował się w działalność Towarzystwa Przyjaciół Daru Pomorza w Gdyni czy Stowarzyszenia Absolwentów Szkół Morskich w Gdyni. Należy też do innych organizacji związanych z morzem i żeglarstwem. Dał się poznać jako rzecznik nadania imienia Konstantego Maciejewicza Akademii Morskiej w Szczecinie (był jego wychowankiem), a także powrotu narodowej bandery na polskie statki.
Stefan Dembek (1949-2023)
Zasłużony działacz Polskiego Związku Wędkarskiego, pełniący przez wiele lat funkcje społeczne: Skarbnika Zarządu Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Szczecinie, Skarbnika Koła PZW nr 69 „Big-Fish” Szczecin. Za swoją działalność społeczną był odznaczony Złotą Odznaką PZW z Wieńcami za zasługi dla Związku.
STYCZEŃ 2024
Stanisław Tustanowski (1933-2024)
Urodzony w Tarnopolu. Studia inżynieryjne na Politechnice Szczecińskiej ukończył w 1956 r. W 1964 r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych na podstawie rozprawy: „Chromatograficzne rozdzielanie anionów nieorganicznych na częściowo odwodnionych wodorotlenkach żelazowych.” W 1971 r. otrzymał stanowisko docenta. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej w latach 1974-2000. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Gryfa Pomorskiego, Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Jan Jaszczanin (1940-2024)
W 1964 r. ukończył studia na Wileńskim Uniwersytecie Pedagogicznym, 10 lat później uzyskał stopień naukowy doktora, następnie, w 1984 – doktora habilitowanego, a w 1986 r. – tytuł naukowy profesora. Od 1991 r. prof. Jan Jaszczanin związany był z Uniwersytetem Szczecińskim, gdzie sprawował m.in. funkcję kierownika Zakładu Bioenergetyki Wysiłku Fizycznego w Instytucie Kultury Fizycznej na ówczesnym Wydziale Nauk Przyrodniczych, od 1 lipca 2003 r. na stanowisku profesora zwyczajnego. Od 1991 r. związany był z Uniwersytetem Szczecińskim, gdzie sprawował m.in. funkcję kierownika Zakładu Bioenergetyki Wysiłku Fizycznego w Instytucie Kultury Fizycznej na ówczesnym Wydziale Nauk Przyrodniczych, od 1 lipca 2003 r. na stanowisku profesora zwyczajnego w Uniwersytecie Szczecińskim.Ceniony naukowiec i nauczyciel akademicki, był też wybitnym sportowcem, 12-krotnym mistrzem Litwy w pchnięciu kulą i rzucie młotem, maratończykiem.
Zbigniew Piasecki (1927-2024)
Urodził się w Warszawie. Był harcerzem „Szarych Szeregów”. Jako powstaniec warszawski walczył w VII zgrupowaniu (batalionie) „Ruczaj”, następnie w Batalionie „Miłosz” (w kompanii legendarnego kpt. Kazimierza Leskiego ps. Bradl), w 28. Dywizji Piechoty AK im. Stefana Okrzei (72. pułk piechoty). Po opuszczeniu Warszawy dotarł do Gór Świętokrzyskich i dostał przydział do 4 pp Legionów komp. por. „Barabasza”. Kilkakrotnie uciekł z rąk Niemców, ostatecznie osiadł na „ziemiach odzyskanych”. Pracował w Szczecińskiej Stoczni Rzecznej i Biurze Projektów Budownictwa Morskiego. W 2009 r. Zbigniew Piasecki został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2021 r. ukazała się jego biografia „Wojenna odyseja Zbigniewa Piaseckiego ps. Czekolada” autorstwa Przemysława Benkena.
Krzysztof Raczkowski (1947-2024)
Urodził się w Sanoku. Wieloletni prezes Ogniska TKKF Olimpia Police – funkcję tę pełnił 24 lata (od roku 1991 do 2015). Był odznaczony m.in. Srebrnym i Brązowym Krzyżem Zasługi, Odznaką Gryfa Pomorskiego, otrzymywał medale ZOZŻ oraz TKKF. Zajmował się głównie żeglarstwem, m.in. prowadził jachty we Flisie Odrzańskim. Na przystani organizował też spotkania kółka poetyckiego.
Bogusław Komarnicki (1938-2024)
Lekarz medycyny, lekarz Szczecińskiego Klubu Wysogórskiego, były wiceprezes Towarzystwa Walki z Kalectwem, najwierniejszy kibic Pogoni Szczecin, wielbiciel gór i swojego ukochanego miasta Szczecina.
Benedykt Hedzielski (1958-2024)
Pracownik Instytutu Budownictwa Wodnego PAN, związany z instytutem przez całe swoje życie zawodowe, łącznie przepracował w nim prawie 40 lat. Zajmował się rozwiązywaniem trudnych zagadnień dynamiki budowli hydrotechnicznych w kontakcie z falowaniem morskim. Był najwyższej klasy fachowcem w swojej dziedzinie.
LUTY 2024
Wiesław Orłowski (1963-2024)
Absolwent Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Aktor, związany ze szczecińskimi teatrami od ponad 30 lat. Grał głównie w Teatrze Współczesnym – którego był aktorem w początkach swojej szczecińskiej obecności i przez ostatnie lata, ale też w Teatrze Polskim, Operze na Zamku, na scenie Teatru Krypta, Piwnicy przy Krypcie, w Willi Lentza. Tym, co wyróżniało go spośród innych artystów sceny, był jego głos. Wyszkolony wokalnie i scenicznie, mocny, wyrazisty bas.
Michał Sadłowski (1942-2024)
Urodził się w Ostrowi Mazowieckiej. Absolwent (1966 r.) Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Dyplom kapitana żeglugi wielkiej uzyskał w roku 1979. Na morzu spędził 36 lat, w tym 23 jako kapitan. Jeszcze jako pierwszy oficer przez dwa lata pływał na statku „Turoszów”. Był to 70-tysięcznik zbudowany w Japonii, który wszedł do eksploatacji w 1977 roku, stając się największą w tamtym czasie jednostką we flocie Polskiej Żeglugi Morskiej i największą do przewozu ładunków suchych pod polską banderą. Transportował węgiel z Polski do Brazylii, a do kraju wracał z rudą. Z nowoczesnego zautomatyzowanego statku, jakim był „Turoszów”, trafił na parowiec, na którym – jak opowiadał – znajdował się jeszcze magnetyczny kompas pamiętający czasy żaglowców oraz maleńki wyeksploatowany radar. Powierzono mu także dowodzenie „Sołdkiem”, słynnym rudowęglowcem, który we flocie Polskiej Żeglugi Morskiej pływał trzydzieści lat, w jego ostatnim eksploatacyjnym rejsie. Odznaczony odznaką „Zasłużony Pracownik Polskiej Żeglugi Morskiej” i „Zasłużony Pracownik Morza”.
Leszek Zakrzewski (1952-2024)
Prezes Floty Świnoujście, z którą związany był niemal przez całe życie. 4 kwietnia 2024 r. miał obchodzić 60-lecie przygody z Flotą, bo jako 12-latek został bramkarzem wyspiarzy. Od 1978 roku był kierownikiem drużyny seniorów, która za jego kadencji robiła też furorę w I lidze i była bliska awansu do Ekstraklasy. Później, po zawirowaniach organizacyjnych, od 2015 roku odbudowywał MKS Flotę jako jej prezes. Był wielokrotnie nagradzany różnego rodzaju odznaczeniami i wybrany Człowiekiem 50-lecia Floty.
KWIECIEŃ 2024
Damazy Stachera (1948-2024)
Inżynier, znany i ceniony hydrotechnik, absolwent Politechniki Szczecińskiej (budownictwo wodne), autor analiz i publikacji na temat między innymi Odry i Międzyodrza, które publikował także na łamach „Kuriera Szczecińskiego”.
Tadeusz Gliszczyński (1934-2024)
Sędzia piłkarski od roku 1960. Sędziował ponad 800 spotkań. Od 1983 obserwator III ligi. Wyróżniony tytułem sędziego honorowego. Od 2006 działał aktywnie w Kole Seniora KS ZZPN.
Henryk Suwaj (1938-2024)
Sędzia piłkarski od roku 1976. Sędziował ponad 500 spotkań, a przez wiele lat był referentem obsady i delegował sędziów na zawody w całym okręgu szczecińskim.
MAJ 2024
Jolanta Turlińska-Kępys (1943-2024)
Wieloletnia prezes zarządu Stowarzyszenia „Katyń” w Szczecinie, członek Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa IPN. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem zasługi, Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” i Medalem „Pro Patria”. Inicjatorka programu edukacyjnego „Katyń… ocalić od zapomnienia”, w wyniku którego posadzono na terenie województwa zachodniopomorskiego ponad 30 dębów upamiętniających ofiary Zbrodni Katyńskiej.
Maciej Czarnecki (1939-2024)
Szczeciński oraz warszawski archeolog i geolog. Wpisał się w istotny sposób w kulturę i naukę Szczecina, opracowując między innymi pierwszy tekst w czterotomowych „Dziejach Szczecina” pod redakcją Gerarda Łabudy i Władysława Filipowiaka, a także dwudziesty Zeszyt Szczeciński zatytułowany „Tundra, tajga, pierwsi ludzie… Pradzieje Szczecina. Część I”. M. Czarnecki opracował także drugą i trzecią część. Prowadził wiele wykopalisk oraz wykonał szereg opracowań dotyczących miast i najdawniejszych śladów człowieka, Jego archeologiczne badania i zainteresowania zawiodły go do ważnych dla historii miejsc na Pomorzu Zachodnim, Mazowszu, Danii, Niemiec, Grecji, Indii oraz na Bliskim Wschodzie. W pierwszej połowie lat 70. XX w. pracował w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Prowadził przez szereg lat badania w szczecińskich Jezierzycach oraz w Kocierzu koło Płotów. Później działał głównie na Mazowszu i w Warszawie. Autor, redaktor i publicysta. Do ostatnich dni pracował nad książką.
Halina Stankiewicz (1932-2024)
Działaczka opozycji antykomunistycznej, członek Stowarzyszenia Społecznego Grudzień ′70/Styczeń ′71. Prowadziła działalność opozycyjną w latach 1981-1989. Była aktywną działaczką „Solidarności’’, maszynistką-kolporterką oraz organizatorką wielu akcji pomocowych dla opozycjonistów i ich rodzin. W ramach struktur NSZZ „S” zajmowała się przepisywaniem na maszynie tekstów, które następnie ukazywały się w prasie bezdebitowej. W swoim mieszkaniu przechowywała materiały potrzebne do pracy podziemia, zajmowała się również kolportażem pisma „Obraz’’. Dla prasy podziemnej relacjonowała przebieg procesów więźniów politycznych, a w czasie trwania stanu wojennego organizowała akcje pomocowe dla osób internowanych i ich rodzin. Podczas strajków 1988 roku w Szczecinie wspomagała finansowo strajkujących. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Sergiusz Sachno (1945-2024)
Artysta fotografik. Urodził się w Chinach. Po wojnie, wraz z rodziną, repatriował się do Polski. W Szczecinie ukończył VI Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego. Do marca 1968 studiował socjologię na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie filozofię i socjologię na Uniwersytecie Karola w Pradze, którą ukończył w 1970 roku. Fotografią zajmował się od 1972 roku. Swoje prace prezentował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju oraz uczestniczył w wielu pokazach fotografii za granicą, m.in. w Sydney, Tokio, Montrealu, Toronto, Nowym Jorku, Vancouver, Pradze, Amsterdamie i Berlinie. Swoje prace prezentował również w Szczecinie. Specjalizował się w fotografii portretowej, teatralnej, mody i ogólnie reklamowej. Był twórcą performance i działań okołoteatralnych.
Jan Kwieciński (1955-2024)
Urodzony w Stargardzie wybitny żeglarz-olimpijczyk. Wielokrotny mistrz Polski, a także mistrz Węgier i zdobywca 6. miejsca w Zawodach Przyjaźni w Tallinie w 1984 roku. Reprezentował stargardzkie kluby: Pomorze i OSW Wierzchląd oraz szczecińskie: Jacht Klub AZS i MKS Pogoń.
Franciszek Łuczko (1932-2024)
Urodzony we Włodawie, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W latach 1960-1981 uczył historii w I LO w Szczecinie. W 1966 r. znalazł się w zainteresowaniu funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w związku z krytycznymi wypowiedziami w miejscu pracy dotyczącymi ustroju i osób rządzących w PRL. Ponadto podejrzewano, że na lekcjach przekazywał młodzieży fakty historyczne niezgodne z obowiązującą podstawą programową. Posiadał i zabiegał o zdobycie książek wydawanych na Zachodzie, nie dopuszczonych w obiegu krajowym. W ramach represji zakazano mu prowadzenia przedmiotu wychowanie obywatelskie i przeprowadzano z nim rozmowy ostrzegawcze.
Od września 1980 r. zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”. Reprezentował Region Pomorze Zachodnie na I Krajowym Zjeździe Delegatów w 1981 r. W dniu 13.12.1981 r. został internowany. Przebywał w Zakładzie Karnym w Goleniowie, a następnie w Ośrodku Odosobnienia w Wierzchowie Pomorskim. Podczas internowania prowadził wykłady historyczne, śpiewał pieśni patriotyczne i religijne, uczestniczył w 3-dniowej głodówce oraz został pobity. Po zwolnieniu z internowania, pozbawiony prawa do wykonywania zawodu. Nadal jednak działał w środowisku postsolidarnościowym, biorąc udział w spotkaniach opozycji politycznej i kolportażu nielegalnych wydawnictw. Uczestniczył w strajku w Zarządzie Portu Szczecin-Świnoujście w 1988 r. Od 1966 członek Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, od 1993 r. prezes Szczecińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. W latach 1989-1999 pracował ponownie jako nauczyciel w I LO. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Medalem Pro Memoria.
Wojciech Kramarz (1945-2024)
Od 1969 r. pracownik Zakładu Urządzeń Elektrycznych i Elektrotechniki Morskiej na Wydziale Elektrycznym Politechniki Szczecińskiej. Członek zarządu głównego Stowarzyszenia Elektryków Polskich w latach 1994-2000, prezes oddziału Szczecińskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich w latach 1987-1994, dyrektor Instytutu Elektrotechniki Politechniki Szczecińskiej w latach 1993-2000.
CZERWIEC 2024
Michał Woniak (1935-2024)
Wychowawca dzieci i młodzieży związany z pływaniem szczecińskim przez ponad 70 lat. Do Szczecina przyjechał w 1946 roku i od początku pobytu na Ziemiach Odzyskanych kojarzony był z aktywnością sportową związaną z wodą. Najpierw jako zawodnik Kolejarza Szczecin, a od 1956 jako trener pływania w klubach Neptun, Arkonia, Stal Stocznia i Miejski Klub Pływacki. Z jego wiedzy i zaangażowania skorzystały tysiące miłośników pływania. Wielu z nich odnosiło sportowe sukcesy krajowe i międzynarodowe. Całe zawodowe życie poświęcił młodym adeptom pływania, których szkolił na nieistniejącym już basenie przy pl. Orła Białego oraz WDS-ie i Floating Arenie.
Orest Lenczyk (1942-2024)
Urodził się w Sanoku. Trener piłkarzy Pogoni Szczecin. Jako szkoleniowiec w najwyższej klasie rozgrywkowej w latach 1977-2014 prowadził drużyny w 584 meczach, a oprócz portowców, trenował także Wisłę Kraków (4-krotnie, w tym 2 mistrzostwa Polski), Śląsk Wrocław (2-krotnie, mistrzostwo kraju i Superpuchar), Ruch Chorzów (trzykrotnie), Widzew Łódź (dwukrotnie), GKS Katowice (dwukrotnie, Superpuchar), GKS Bełchatów (dwukrotnie), Cracovię Kraków i ostatnio Zagłębie Lubin. Miał opinię tzw. twardej ręki, ale gdy pracował na Twardowskiego, szczecińscy piłkarze nie potwierdzali tego, akcentując głównie jego profesjonalizm, a także życzliwość.
Elżbieta Hawrylak (1942-2024)
Z domu Ogonowska. Lekarz chorób wewnętrznych, specjalista reumatolog, kierownik poradni Reumatologicznej w Samodzielnym Wojewódzkim Szpialu Zespolonym w Szczecinie. Wieloletni konsultant wojewódzki z zakresu leczenia uzdrowiskowego. Odznaczona odznaką Gryfa Pomorskiego za zasługi położone dla rozwoju Pomorza Zachodniego.
Kazimierz Oczki (1932-2024)
Urodził się w Aleksandrowie Kujawskim. W 1949 roku został przyjęty do Państwowego Centrum Wychowania Morskiego w Gdyni. W 1950 roku odbył praktykę na „Darze Pomorza”. Następnie zdał egzaminy na Wydział Nawigacyjny Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie, po której ukończeniu został skierowany do Marynarki Wojennej w Gdyni. Tam odbył praktykę na okrętach i otrzymał stopień podporucznika MW. W roku 1953 rozpoczął pracę na trawlerach (były to m.in. „Merkury”, „Wielki Wóz”, „Bocian”) w Przedsiębiorstwie DALMOR w Gdyni na stanowisku asystenta szypra- kapitana. Jednak przygoda z rybołówstwem nie trwała długo, bo już w 1954 roku trafił do Polskiej Żeglugi Morskiej w Szczecinie, z którą związał się na wiele lat. Pierwszym statkiem szczecińskiego armatora, na którym pływał, była „Jedność Robotnicza”. W następnych latach awansował – najpierw na III, a potem na II oficera. W latach 1966 – 1971 pracował jako starszy pilot w Kapitanacie Portu Szczecin – Świnoujście. W 1971 roku wrócił do PŻM jako I oficer. Rok później uzyskał dyplom kapitana żeglugi wielkiej. Na tym stanowisku pracował do roku 1993. Statki na których pływał, to m.in. słynny rudowęglowiec „Sołdek”, „Ziemia Lubelska”, „Ziemia Lubuska”, „Ziemia Gdańska”, „Powstaniec Styczniowy”, „Uniwersytet Jagielloński”, „Kopalnia Kleofas”, „Busko Zdrój”, „Kudowa Zdrój”. Do ostatnich dni aktywnie uczestniczył w spotkaniach Klubu Kapitanów Żeglugi Wielkiej. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi oraz złotą odznaką honorową Zasłużony Pracownik Morza.
LIPIEC 2024
Marcin Iwanów (1975-2024)
Sponsor i kierownik sekcji tenisa stołowego, a także zawodnik w Morskim Klubie Sportowym Flota Świnoujście. Mimo prowadzenia biznesu od zawsze oddany był swej pasji, czyli tenisowi stołowemu. Reprezentował Flotę m.in. w najlepszym okresie, czyli podczas gry w I lidze w latach 2005-2007.
Małgorzata Chmielewska (1957-2024)
Urodzona w Gorzowie Wielkopolskim piłkarka ręczna. W latach 1983, 1896 i 1991 zdobyła z Pogonią Szczecin trzy tytuły mistrza Polski. W kolekcji bramkarki są także trzy srebrne i dwa brązowe medale. Mimo nienajlepszych warunków fizycznych, dzięki charyzmie i wielkiemu sercu do grania i walki, przez wiele sezonów była mocnym ogniwem żeńskiej drużyny Pogoni. Po zakończeniu kariery sportowej w Polsce wyjechała do niemieckiego Wismaru, a następnie Lubeki, gdzie kontynuowała swoją karierę jako zawodniczka, a także szkoleniowiec dzieci.
Grzegorz Jóźwiak (1963-2024)
Burmistrz Dziwnowa w latach 2010-2024, zastępca wójta Dziwnowa w latach 2003-2006, pracownik Urzędu Miejskiego w Dziwnowie od 1990 roku, samorządowiec, społecznik, kapitan Wojska Polskiego. Skromny, życzliwy, pracowity, poważnie traktujący swoją pracę samorządowca. Miał satysfakcję z tego, co udało się osiągnąć w Dziwnowie i niedosyt zarazem. Mówił nam o swoich planach dotyczących gospodarki gminy. Były ambitne, lecz racjonalne.
Andrzej Milczanowski (1939-2024)
Urodzony w Równem – polski prawnik i polityk, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, minister spraw wewnętrznych w latach 1992-1995. W 1962 ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 1978 do 1980 współpracował z KSS „KOR”, a od 1980 z NSZZ „Solidarność”. Od października 1980 rozpracowywany operacyjnie przez funkcjonariuszy komunistycznych służb specjalnych. Kierował Biurem Prawnym MKR Pomorze Zachodnie, w 1981 był radcą prawnym Regionu Pomorze Zachodnie. Po wprowadzeniu stanu wojennego w dniach 13-15 grudnia 1981 uczestniczył w komitecie strajkowym w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego. Po pacyfikacji strajku został aresztowany, a w marcu 1982 skazany na 5 lat pozbawienia wolności. Zwolnienie uzyskał w kwietniu 1984. Zaangażował się w działalność podziemnej „Solidarności”. Przewodniczył Radzie Koordynacyjnej Pomorza Zachodniego, zasiadał w Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej, a od 1987 w Krajowej Komisji Wykonawczej (w 1989 był członkiem prezydium KKW). W 1988 brał udział w komitetach strajkowych w zakładach pracy w Szczecinie. Jako reprezentant strony solidarnościowo-opozycyjnej brał udział w obradach Okrągłego Stołu w podzespole do spraw reformy prawa i sądów. W 1990 rozpoczął pracę w Urzędzie Ochrony Państwa jako zastępca szefa. Pełnił funkcję szefa UOP od sierpnia 1990 do stycznia 1992 oraz od czerwca do lipca 1992, a od 5 czerwca 1992 do 11 lipca 1992 także sekretarza stanu w MSW. 11 lipca 1992 powołany na stanowisko ministra spraw wewnętrznych. Podał się do dymisji 22 grudnia 1995 po wyborze Aleksandra Kwaśniewskiego na prezydenta. Po odejściu z rządu praktykował jako notariusz w Szczecinie.
Janina Frydel (1935-2024)
Wiolonczelistka Filharmonii Szczecińskiej, wieloletnia dyrektorka Państwowych Ognisk Muzycznych w Szczecinie, Policach i Gryfinie, nauczycielka Państwowej Szkoły Muzycznej nr 1 w Szczecinie.
Józef Szmidt (1935-2024)
Urodzony jako Josef Schmidt w Miechowicach – polski lekkoatleta niemieckiego pochodzenia, wielokrotny reprezentant Polski, trójskoczek, dwukrotnie sięgał po olimpijskie złoto – najpierw okazał się bezkonkurencyjny w Rzymie (1960), cztery lata później powtórzył sukces w Tokio. Był też dwukrotnym mistrzem Europy z 1958 i 1962 roku. Jako pierwszy człowiek w historii przekroczył granicę 17 metrów w trójskoku. Dokonał tego 5 sierpnia 1960 roku podczas mistrzostw Polski na stadionie Leśnym w Olsztynie. Wynikiem 17,03 m zdecydowanie „przeskoczył” dotychczasowego rekordzistę świata Olega Fiedosiejewa, który rok wcześniej uzyskał 16,60 m. Po zakończeniu sportowej kariery wyemigrował z Polski – najpierw do Holandii, potem Niemiec. Na początku lat 90. wrócił do Polski i zamieszkał w małej wsi Zagozd pod Drawskiem Pomorskim. Zajął się tam hodowlą kóz.
Irena Andrzejewska (1955-2024)
Wicedyrektor i nauczycielka Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Słabosłyszących w Szczecinie, wspaniała wychowawczyni wielu pokoleń uczniów z wadą słuchu.
SIERPIEŃ 2024
Maciej Słomiński (1957-2024)
Historyk sztuki. Założyciel (w 2004 r.) Stowarzyszenia na rzecz Cmentarza Centralnego w Szczecinie i wieloletni prezes Stowarzyszenia na rzecz Cmentarza Centralnego w Szczecinie, wybitny szczeciński historyk sztuki, społecznik. Przez lata angażował członków stowarzyszenia do organizowania kwest na rzecz Cmentarza Centralnego. To dzięki zebranym środkom poddano renowacji wiele cennych nagrobków.
Władysław Rozwadowski (1933-2024)
Urodził się w Lidzbarku Welskim. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracę doktorską pod tytułem „Ocena zeznań świadków w procesie rzymskim” obronił w 1962 roku. W 1970 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy „Przelew wierzytelności w prawie rzymskim”. Tytuł naukowy profesora uzyskał w 1981 roku. Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego w latach 1996-1999, wybitny naukowiec i autorytet w dziedzinie prawa rzymskiego, znakomity wykładowca i nauczyciel akademicki, oddany pracy dydaktycznej i studentom, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Piotr Rampała (1967-2024)
Samorządowiec, nauczyciel, prawnik, społecznik, dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego TPD, wieloletni radny Rady Miejskiej w Myśliborzu, przewodniczący Komisji Oświaty, Kultury, Sportu i Spraw Społecznych.
Romuald Kowalski (1922-2024)
Weteran walk pod Monte Cassino, ostatni mieszkający w Szczecinie żołnierz 2 Korpusu Polskiego Armii gen. Władysława Andersa, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, wieloletni prezes Klubu Kombatantów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w Szczecinie.
Maciej Tomasz Rogalski (1943-2024)
Urodził się w Warszawie, absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. W latach 1961-1966 studiował na Wydziale Hodowli Zwierząt Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Pełnił wiele funkcji, m.in. był wiceprzewodniczącym Sekcji Łąkarskiej Komitetu Uprawy Roślin PAN (1993-1996), wiceprzewodniczącym Sekcji Biologicznej Szczecińskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Agronomicznego, Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Polskiego Towarzystwa Łąkarskiego. Wieloletni zasłużony pracownik Wydziału Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego, autor licznych prac badawczych głównie związanych z problematyką łąkarstwa, gospodarką pastwiskową i ekologią, oddany nauczyciel akademicki. Kierownik Katedry Ekologii i Ochrony Środowiska US w latach 1995-2015. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Tadeusz Jastrzębski (1937-2024)
Urodzony w 1937 roku w Poznaniu, dr hab. inż., absolwent Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej. Doktorat na Wydziale Mechanicznym Politechniki Szczecińskiej (1986), habilitacja na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej (1994) w dziedzinie budowy i eksploatacji maszyn. W latach 1960-1979 projektant konstrukcji okrętowych w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni i w stoczni w Oranie – Algieria. Autor wielu zrealizowanych projektów konstrukcji statków m.in. masowców, zbiornikowców, statków rybackich. Od roku 1979 pracownik naukowy i dydaktyczny Politechniki Szczecińskiej (obecnie Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny) i Wyższej Szkoły Morskiej (obecnie Akademia Morska) w Szczecinie. Do chwili przejścia na emeryturę (2007) profesor nadzwyczajny Politechniki Szczecińskiej, kierownik Katedry Konstrukcji i Mechaniki Okrętów na Wydziale Techniki Morskiej. Do roku 2014 kierownik Zespołu Realizacji Projektów Europejskich na Wydziale Techniki Morskiej i Transportu w Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie, inicjator i kierujący kilkoma projektami finansowanymi ze środków Unii Europejskiej – INMOR, INBAT, MARSTRUCT, EUROVIP. Autor ponad 200 prac – projektów, publikacji naukowych i technicznych, referatów konferencyjnych w kraju i za granicą, skryptów, opinii i ekspertyz.
WRZESIEŃ 2024
Jadwiga Rajkiewicz (1955-2024)
Absolwentka Wydziału Budownictwa na Politechnice Szczecińskiej. Dyrektor Wydziału Infrastruktury i Transportu w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego, karierę związała z Pomorzem Zachodnim – od 1996 r. zajmowała się inwestycjami w Szczecinie, przez ostatnich 15 lat pracowała w samorządzie województwa.
Janina Wołczak (1934-2024)
Dr inż. – wieloletni pracownik, nauczyciel akademicki dawnej Katedry Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej, Wydziału Zootechniki, Akademii Rolniczej w Szczecinie.
Wiesław Masłowski (1957-2024)
Działacz NSZZ Solidarność w Stargardzie, a następnie Prawa i Sprawiedliwości, samorządowiec. Przez wiele lat pełnił mandat radnego. Sprawował funkcję przewodniczącego Rady Miasta, był również przewodniczącym struktur Prawa i Sprawiedliwości.
Zbigniew Sulatycki (1933-2024)
Były wiceminister transportu i gospodarki morskiej, inżynier, publicysta. Związany był głównie z Trójmiastem, ale też z Pomorzem Zachodnim. Urodził się w Skarżysku-Kamiennej. Uczył się w Technikum Elektrycznym we Wrocławiu oraz Technikum Eksploatacji Żeglugi i Portów w Szczecinie, gdzie jako wyróżniający się uczeń został zauważony przez „kapitana kapitanów”, czyli Konstantego Maciejewicza i dzięki jego staraniom przeniesiony do Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Przed zakończeniem nauki w PSM Zbigniew Sulatycki został wydalony ze szkoły przez komunistyczne władze za zatajanie informacji o ojcu, który przed wojną był oficerem Wojska Polskiego. Po odbyciu obowiązkowej służby wojskowej w Marynarce Wojennej rozpoczął pracę w Polskich Liniach Oceanicznych. W 1973 ukończył studia w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni. Pracował m.in. w Polskich Liniach Oceanicznych, Urzędzie Morskim w Gdyni, Kapitanacie Portu, a także dowodził statkami, był pilotem morskim i ekspertem przy Polskiej Izbie Handlu Zagranicznego w Gdyni. Pracował także jako instruktor i wychowawca młodzieży na legendarnym żaglowcu „Dar Pomorza”. W 1990 roku został przewodniczącym zespołu doradców ministra transportu i gospodarki morskiej, a następnie podsekretarzem stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej w rządach Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej. Współtworzył wiele raportów na temat stanu środowiska Zatoki Gdańskiej, rybołówstwa, przemysłu stoczniowego. Od 1980 r. należał do „Solidarności” i Klubu Inteligencji Katolickiej. W 1995 r. założył Polskie Stowarzyszenie Morskie Gospodarcze im. Eugeniusza Kwiatkowskiego. Współpracował z wieloma instytucjami polonijnymi na świecie. Od 2016 r. przewodniczył Konwentowi Morskiemu.
Został uhonorowany m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski oraz medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Był doktorem honoris causa Uniwersytetu Morskiego w Gdyni. Otrzymał Wielki Order św. Ottona z Bambergu.
PAŹDZIERNIK 2024
Leszek Szaruga (1946-2024)
Prof. zw. Aleksander Wirpsza, poeta, prozaik, krytyk literacki, tłumacz, wykładowca Uniwersytetu Szczecińskiego w latach 1992-2004, znany pod literackim pseudonimem Leszek Szaruga. Ukończył studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Pracę doktorską pt. „Walka o godność” napisał pod kierunkiem prof. Ireny Maciejewskiej. W 1968 r. był zatrzymany i aresztowany podczas wydarzeń marcowych. Wtedy też przybrał pseudonim Leszek Szaruga. W latach 70. i 80. był redaktorem pism drugiego obiegu, takich jak „Puls”, „Wezwanie”. W latach 1979-1989 współpracował z sekcją polską Radia Wolna Europa (pod pseudonimami: Jan Krajnik, Krzysztof Powoski). Od 1979 współpracował z „Kulturą”. Pod koniec istnienia pisma był w nim szefem działu poezji. 23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. W latach 1987-1990 mieszkał w Berlinie Zachodnim, gdzie współpracował z sekcjami polskimi BBC oraz Deutsche Welle oraz czasopismami emigracyjnymi. Od przyjazdu na stałe do kraju w roku 2003 wykładowca Uniwersytetu Szczecińskiego, Częstochowskiej WSP, Uniwersytetu Warszawskiego. Redaktor pism „Nowaja Polsza” oraz „Przegląd Polityczny”. Laureat Nagrody Kościelskich (1986) oraz nagrody literackiej „Kultury” (1999).
Odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie.
Maria Spychalska (1930-2024)
Dentystka, specjalistka stomatologii ogólnej, zachowawczej i periodontologii, członek honorowy OIL w Szczecinie, wieloletnia sekretarz regionalnego oddziału PTS-u, działaczka społeczna. Za długoletnią działalność na stanowisku sekretarza szczecińskiego oddziału PTS-u została nagrodzona srebrną i złotą odznaką PTS-u oraz wyróżnieniem „Bene Meritus”. Pełniła funkcję m.in. delegata na Okręgowy Zjazd Lekarzy VI, VII i IX kadencji oraz zastępcy Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej VI kadencji. W 2024 r. została uhonorowana medalem za wieloletnią ofiarną służbę w szeregach Związku Harcerstwa Polskiego na Ziemiach Pomorza Zachodniego.
Longin Szelewicki (1934-2024)
Absolwent Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej w roku 1960. Wieloletni pracownik Pracowni Kadłubowej w Biurze Projektowo-Konstrukcyjnym Stoczni Szczecińskiej, wybitny konstruktor statków zdobywających wyróżnienia międzynarodowych organizacji morskich, mistrz, nauczyciel i wychowawca wielu pokoleń okrętowców.
Roman Kowalewski (1952-2024)
Urodzony w Szczecinie, zmarł w Peru. Wybitny wioślarz, a później trener i przyjaciel młodzieży oraz działacz sportowy, olimpijczyk z Monachium i wielokrotny uczestnik mistrzostw świata i Europy oraz medalista mistrzostw Polski. Był zawodnikiem AZS-u Szczecin, Zawiszy Bydgoszcz i SKS Posnanii Poznań, a później członkiem zarządu AZS OŚ w Szczecinie, prezesem AZS-u Szczecin, wieloletnim kierownikiem Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Politechniki Szczecińskiej, prezesem Zachodniopomorskiego Związku Towarzystw Wioślarskich oraz działaczem Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich.
