Honorowy medal dla Róży Król

Róża Król i Marian Turski. W tle rewers medalu z płonącą menorą. Fot. Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny  

Dwanaście osób uhonorowano w tym roku medalami Powstanie w Getcie Warszawskim, przyznawanymi przez Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w Drugiej Wojnie Światowej oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny (ŻIH). Znalazła się wśród nich Róża Król, wieloletnia przewodnicząca Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Szczecinie. Uroczystość zorganizowano w Warszawie, w siedzibie ŻIH przy Tłomackiem.

Medal został ustanowiony z inicjatywy Żydów kombatantów w 50. rocznicę powstania w getcie warszawskim. W maju, w czasie jednego ze spotkań przypominających 80. rocznicę wybuchu powstania, był po raz pierwszy wręczany w nowej formie plastycznej, opracowanej przez prof. Hannę Jelonek. Jest honorowym, prestiżowym wyróżnieniem za zasługi „dla pamięci o historii Żydów w czasie drugiej wojny i Zagłady”, dialogu polsko-żydowskiego, upamiętniania historii i kultury Żydów polskich, dla walki „przeciw antysemityzmowi, nacjonalizmowi, homofobii, innym negatywnym postawom wobec innych mniejszości”, za „informowanie o prawdzie na temat prześladowań i dyskryminacji Żydów w czasie Zagłady, jak również po tym okresie”, za ochronę miejsc pamięci i promocję kultury polskich Żydów.

Róża Król, która pochodzi z polskiej rodziny żydowskiej z Zamojszczyzny, deportowanej w 1941 r. z zajętych przez ZSRR Kresów Wschodnich do Kazachstanu, mieszka w Szczecinie od 1946 r. Mimo że w roku 1957 i po Marcu ’68 wyjechali ze Szczecina i Polski niemal wszyscy jej krewni, przyjaciele i znajomi – ona została. W TSKŻ działa aktywnie od początku lat 60. Szeroko znane są jej starania na rzecz ochrony pamięci o Zagładzie, dziejach Żydów polskich i powstaniu w getcie warszawskim, o gehennie Żydów niemieckich na Pomorzu, prace związane z dzisiejszą aktywnością społeczności żydowskiej i mniejszości narodowych w Szczecinie. W Warszawie, dziękując za medal, prezentowała m.in. książki dotyczące historii i współczesności Żydów, opublikowane ostatnio w Szczecinie.

Wśród osób, które razem z nią otrzymały medal, znaleźli się m.in.: Krystyna Budnicka (Hena Kuczer), która jako kilkuletnie dziecko była więziona w getcie i przeżyła powstanie, Ewa Budek – inicjatorka akcji Żonkile, Andrzej Folwarczny – założyciel i prezes Fundacji Dialog, Konstanty Gebert – publicysta, historycy – prof. Jan Tomasz Gross i prof. Jacek Leociak, Hanna Machalińska – w latach 2017-2022 zastępczyni rzecznika praw obywatelskich, lekarze – prof. Aleksander Skotnicki i prof. Henryk Skarżyński. Nagrodę specjalną otrzymał Marian Kalwary, dziś prezes Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w Drugiej Wojnie Światowej, który do getta w Warszawie trafił mając 10 lat.

Laudację na cześć wyróżnionych wygłosił Marian Turski, przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego i Rady Muzeum Polin.

(b.t.)