Kluby w polskiej ekstraklasie w coraz większym stopniu opierają się na piłkarzach doświadczonych, wiekowych i mało perspektywicznych. Tak wynika z raportu przeprowadzonego przez branżowy portal football-observatory.com. Portal wziął pod uwagę średnią wieku klubów 31 najsilniejszych lig piłkarskich w Europie, ale uwzględnił tylko piłkarzy mających przynajmniej 50 procent możliwych minut do rozegrania.
Dzięki przyjętemu założeniu ewidentnie widać, w jakim kraju na jaką skalę wprowadza się do gry i poważniejszych wyzwań piłkarzy młodych i perspektywicznych, ale też dobrze do rywalizacji z dorosłymi piłkarzami przygotowanych. Polska do takich na pewno się nie zalicza. Tendencja jest odwrotna. Młodych piłkarzy na polskich boiskach jest coraz mniej.
Raport pokazał 100 europejskich klubów, które mają najwyższą średnią wieku i w gronie tym są kluby z 25 państw. Średnią wieku powyżej 30 lat ma 6 klubów, powyżej 29 lat już 34, a w grupie drużyn ze średnią powyżej 28 lat są 82 kluby. Wśród nich jest aż pięć polskich klubów: Górnik Łęczna (29,12), Wisła Kraków (29,1), Legia Warszawa (28,9), Arka Gdynia (28,31) i Śląsk Wrocław (28,02)
Średnia wieku coraz wyższa
Średnia wieku piłkarzy z 50-procentowym udziałem w meczach polskiej ekstraklasy jest na poziomie ponad 27,7 roku, co ustawia polską ekstraklasę na piątym miejscu pod względem wieku. W porównaniu z rundą jesienną, kiedy publikowano ostatni taki raport, średnia wieku wzrosła o 0,2 lat i wyprzedziliśmy w tym czasie ligę grecką. Tendencja jest zatem taka, że w Polsce zwiększa się liczba graczy starszych, a ligi bardziej wiekowe są tylko na Cyprze, w Turcji, Rosji i Anglii.
Ligi na Cyprze, w Turcji i Anglii jako jedyne w Europie gromadzą powyżej 60 procent obcokrajowców. W Polsce jest ich ponad 40 procent, ale również pod tym względem doganiamy te kraje, które pod tym względem przodują.
Efekt jest taki, że poziom polskiej ekstraklasy nie podnosi się, nie widać tego po wynikach w rywalizacji międzynarodowej, szkoli się coraz mniej zdolnych piłkarzy, co widać po wynikach drużyn reprezentacyjnych (w tym roku awans do finałowego turnieju mistrzostw Europy juniorów uzyskały nawet Wyspy Owcze, a Polsce się to nie udało od pięciu lat), a braki uzupełnia zawodnikami zagranicznymi o miernej wartości. Jak na Cyprze.
Jak na tym tle wypada Pogoń? W skali kraju całkiem nieźle. Średnia wieku piłkarzy z 50-procentowym udziałem w meczach wynosi 26,8, co stawia szczeciński klub na drugim miejscu za Ruchem Chorzów (26,43). To jest jednak średnia wieku w porównaniu z rundą jesienną wyższa o 0,3 roku.
Średni wynik
W skali europejskiej to średni wynik. Ani bardzo dobry (za taki uchodzi średnia wieku poniżej 26 lat), ani bardzo zły (powyżej 27 lat). Pogoń jest zatem ewidentnie w środku tej stawki, ale z wyraźną tendencją do grupy tych starszych. W Polsce prócz Ruchu i Pogoni jest jeszcze tylko jeden klub ze średnią wieku poniżej 27 lat. To Lech Poznań (26,93).
W Europie jest siedem lig, w których średnia wieku wynosi poniżej 26 lat: Chorwacja (24,73), Holandia (25,02), Słowenia (25,16), Słowacja (25,24), Austria (25,67), Ukraina (25,81) i Dania (25,96).
O ile w setce najbardziej wiekowych europejskich klubów mamy aż sześć z Polski (Górnik – 28 miejsce, Wisła K. – 30, Legia – 37, Arka – 63, Śląsk – 80, Zagłębie – 96), to już w setce z najniższą średnią nie ma ani jednego. Na setnej pozycji plasuje się Vitoria Setubal z Portugalii ze średnią wieku 25,65. Najmłodszemu w polskiej ekstraklasie Ruchowi (26,43) brakuje zatem całkiem sporo do setnej pozycji.
W setce klubów z najniższą średnią wieku znajdują się przedstawiciele aż 24 lig na 31 najwyżej sklasyfikowanych. Nie ma zatem klubów tylko z siedmiu lig: polskiej, angielskiej, cypryjskiej, greckiej, rosyjskiej, czeskiej i serbskiej. Wśród 31 najwyżej sklasyfikowanych lig w Europie nie ma gruzińskiej, skąd Pogoń w przerwie zimowej pozyskała młodzieżowego reprezentanta kraju. Nie jest zatem w ogóle brana pod uwagę.
12 klubów z Holandii
W setce klubów z najniższą średnią wieku jest aż 12 klubów z Holandii. Powyżej pięciu mają ligi ze Słowacji i Chorwacji (po 8), Niemiec (7), Danii, Belgii i Norwegii (po 6), oraz Francji (5). Można zatem promować młodych piłkarzy w silnych ligach (Niemcy, Francja), ale przede wszystkim należy to robić w słabszych. Słowacja, Chorwacja, Dania czy Norwegia biją pod w tym względem polską ekstraklasę na głowę.
W ligach europejskich mamy pięć klubów, których średnia wieku wynosi poniżej 23 lat. Wśród tych klubów jest między innymi duński Nordsjaeland ze średnią wieku 22,29, a więc blisko zejścia granicy nawet 22 lat. To ten sam klub, który zimą testował 19-letniego napastnika Pogoni Szczecin Marcina Listkowskiego i był poważnie zainteresowany jego pozyskaniem. Od duńskiego Nordsaeland jest w Europie tylko jeden klub z niższą średnią wieku – słowacka Senica ze średnią 22,24.
W Europie mamy 19 klubów, których średnia wynosi poniżej 24 lat. Wśród nich są kluby z krajów o podobnych lub nawet gorszych warunkach klimatycznych od Polski: ze Słowenii i Słowacji po trzy kluby, a dwa z Ukrainy. Odpada zatem argument, że wyszkolić dobrego piłkarza można tylko w kraju, gdzie nie ma zim.
Golla weteranem
Trzy kluby ze średnią wieku poniżej 24 mamy w Holandii. Jednym z nich jest NEC Nijmegen, w którym występuje były piłkarz Pogoni Szczecin Wojciech Golla. Średnia wieku w tym klubie to 23,8, a Golla w styczniu skończył 25 lat. W Pogoni, w której średnia jest wyższa, niż w NEC o równe trzy lata, Golla byłby jeszcze młodzieniaszkiem, w Holandii jest już weteranem. W Holandii na 18 klubów w ekstraklasie aż połowa gra piłkarzami ze średnią poniżej 25 lat.
W czołówce najmłodszych klubów jest Ajax – ćwierćfinalista tegorocznej Ligi Europy i niedawny rywal Legii Warszawa. Średnia wieku Ajaksu to 23,09. Jest tylko siedem klubów w Europie młodszych, a dla porównania Legia dysponuje piłkarzami ze średnią 28,9. W Europie jest tylko 36 klubów starszych.
Przeciętnie zatem każdy piłkarz Legii z ponad 50 procentowym udziałem w meczach jest o prawie 6 lat starszy od gracza Ajaksu. To najlepiej obrazuje, jak oba kluby są zorganizowane pod względem sportowym, jakie rysują się przed nimi perspektywy, jaką drogę obrały i taka jest też różnica pomiędzy piłką w Holandii i Polsce w kwestii szkolenia i promocji młodych piłkarzy. W Polsce dużo się o tym mówi, ale fakty pokazują coś zupełnie odwrotnego.
Życie bez planu
Polska piłka klubowa ma duży problem z przebiciem się do fazy grupowej rozgrywek europejskich, a mimo to kluby w naszym kraju opierają składy na piłkarzach mocno wyeksploatowanych. Oznacza to, że większość polskich klubów nie ma sprecyzowanych długofalowych planów, większość pieniędzy jest przejadanych, marnowanych, mało się inwestuje w utalentowaną młodzież i na dłuższą metę nie może być z tego żadnych korzyści.
Z polskich klubów tylko trzy umieją utrzymać średnią wieku poniżej 27 lat, a jeszcze pół roku temu takich klubów było pięć. Tendencja jest zatem mocno niepokojąca. Średnia wieku niebezpiecznie zbliża się do 28 lat, a to świadczy o rosnącej grupie piłkarzy dość zaawansowanej wiekowo.
W Europie są dwie ligi, których średnia wieku wiodących graczy przekracza 28 lat. To liga cypryjska (28,51) i turecka (28,09). To są ligi, które w najwyższym stopniu korzystają z piłkarzy zagranicznych. Na Cyprze ponad 77 procent piłkarzy, to obcokrajowcy, a w Turcji ponad 68 procent
PZPN dla zachęty wprowadził projekt Pro Junior System, mający premiować te kluby, które najchętniej wprowadzają do gry młodzieżowców. Stworzono specjalny regulamin. W grupie tych, którzy jeszcze nie zaczęli punktować, są między innymi: mistrz i wicemistrz Polski juniorów z ubiegłego roku, czyli Legia Warszawa i Pogoń Szczecin, a przypomnijmy, że mamy już za sobą 26 kolejek i sezon praktycznie zbliża się do końca.
5 procent Listkowskiego
Z wicemistrzów Polski roku ubiegłego definitywnie do innych klubów ekstraklasy odeszli: Michał Walski i Krystian Peda, a na wypożyczenie do Stomilu Olsztyn odszedł Jakub Piotrowski. Najzdolniejszy polski junior z rocznika 1998 Marcin Listkowski w całym sezonie zagrał 120 minut. 120 minut to zaledwie 5 procent z tego, co mógł zagrać, a mówimy o piłkarzu w Pogoni najlepiej rokującym.
Patrząc na kraje, które dysponują najmłodszymi drużynami w najwyższych klasach rozgrywkowych, nie widzimy niespodzianek. Holandia (9 klubów ze średnią wieku poniżej 25 lat) i Chorwacja (6 klubów) znane są z tego, że odważnie stawiają na młodzież i czerpią z tego określone zyski.
W grupie tej są ligi uznawane w Polsce za mniej atrakcyjne, ale niekoniecznie za słabsze: słowacka (6 klubów), ukraińska (4 kluby), austriacka (4 kluby), duńska (3 kluby) i słoweńska (3 kluby), której najsilniejsze kluby częściej rywalizują w fazie grupowej Ligi Mistrzów i Ligi Europy od polskich. ©℗
Wojciech PARADA
