We wtorek o g. 12 w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Szczecińskiego przy ul. Krakowskiej 71-79 rozpocznie się dyskusja panelowa związana z publikacją tomu „W obliczu Zagłady. Rząd RP na uchodźstwie wobec Żydów 1939-1945”. Wydał ją Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
Tom jest publikacją towarzyszącą serii wydawniczej Polskie Dokumenty Dyplomatyczne. Zawiera on 554 archiwalne dokumenty (jak i wiele innych cytowanych w przypisach), które ilustrują działania polskiego rządu na uchodźstwie wobec ludności żydowskiej w czasie drugiej wojny światowej.
Prezentowane archiwalia - informuje PISM - ukazują systemowość i masowy charakter działań polskiej służby dyplomatyczno-konsularnej w sprawie pomocy i ratowania Żydów, podejmowanych we wszystkich fazach wojny. Przybliżają aktywność zarówno prezydenta, premiera, jak i poszczególnych ministerstw i urzędów, lecz przede wszystkim ukazują stałą pracę polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych oraz przedstawicielstw pomocowych Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej i Polskiego Czerwonego Krzyża.
Udokumentowane w tomie działania pozwalają na postawienie tezy, że polscy urzędnicy i dyplomaci zorganizowali jedną z największych akcji pomocy Żydom przeprowadzonych przez służby dyplomatyczne jakiegokolwiek kraju w czasie II wojny światowej. Ma to związek - co również oddają dokumenty - z wyjątkową sytuacją, w jakiej znalazł się rząd polski na uchodźstwie. W Polsce mieszkała bowiem najliczniejsza grupa osób narodowości żydowskiej w Europie i w rezultacie to właśnie do polskich władz i placówek zwróciła się o pomoc największa grupa zagrożonych osób, a działania polskich urzędów były nieporównywalnie bardziej intensywne niż aktywność przedstawicielstw pozostałych państw alianckich i neutralnych.
Zamieszczone w tomie archiwalia obrazują całe spektrum podejmowanych starań, dokumentują zarówno działalność informacyjną (o sytuacji Żydów na terenach okupowanej Polski), propagandową (zmierzającą do mobilizowania społeczności międzynarodowej do przeciwdziałania Zagładzie) czy prawną (obliczoną na postawienie zarzutów karnych sprawcom zbrodni). Przede wszystkim ukazują jednak aktywność stricte pomocową, polegającą na znajdowaniu bezpiecznego schronienia czy umożliwianiu ewakuacji zagrożonym osobom. Wskazują przy tym, że szeroko zakrojony wysiłek pomocowy nie miał incydentalnego charakteru, lecz stanowił jeden z najważniejszych aspektów polityki rządu RP na uchodźstwie.
Panelistami w Instytucie Historycznym będą: redaktor naukowy tomu Piotr Długołęcki oraz prof. Eryk Krasucki z US. Moderacja: prof. Henryk Walczak z US.
(as)
