Taniec jako bodziec do przeżywania życia w jego różnych aspektach. Może na przykład być impulsem do pokazania przeszłości związanej ze swoją Małą Ojczyzną. Jest tak w przypadku Magdaleny Jakubów, w której wykonaniu mieliśmy ostatnio okazję obejrzeć performance pt. „Domy Obecności. Anamnesis”. Przedstawienie odbyło się w klimatycznych pomieszczeniach Starego Młyna przy ul. Szerokiej 19 w Szczecinie.
Jak mówi artystka „performans jest wynikiem osobistego badania tożsamości w wymiarze artystycznym, socjologiczno-historycznym, przede wszystkim jednak duchowym. Rodzinne historie przodków, choćby takie jak przesiedlenia z Kresów, adaptacja na ziemiach poniemieckich, metafizyczne inspiracje wypływające z opowieści, historii, obrazów, miejsc, oraz głęboka praca z pamięcią ciała poprzez taniec butoh składają się na proces trwający prawie 10 lat, z którego urodził się spektakl. Praca z pamięcią ciała w szczególny sposób wpłynęła na wydobycie również takich treści, do których często nie mamy dostępu z powodu zerwanej ciągłości pamięci wywołanej historycznymi zawirowaniami, traumami czy zwyczajnie brakiem międzypokoleniowych kontaktów”.
Opowieść o wygnaniu i nowej ziemi jest zaklęta w gesty, mimikę i mowę ciała. Wywołanie emocji za pomocą tych środków przekazu jest wielką sztuką. Zapewne czynnikiem decydującym jest tu fakt, że taniec to rytuał odwołujący się do ludowych obyczajów. Performerka nazywa swoje przedstawienie „Dziadami” – umownym spotkaniem z przodkami.
W jej artystycznym widowisku widzimy takie elementy jak dziecięcy wózek, ziemia, woda, ogień oraz strój – z początku biały (nawiązujący do Europy Wschodniej) i następnie czarny symbolizujący lęk i żałobę. Dodatkowo przekaz wzmacnia widoczny za performerką jej własny cień, który jest echem przeszłości, przodkami stale towarzyszącymi każdemu z nas. Jest też krew widoczna na stopie – to zapewne nawiązanie do przemieszczania się, do wypędzenia z ojczystej ziemi, którą trzeba było opuścić. Często boso i w pospiechu…
Widz dostrzega w działaniu artystycznym elementy pierwotnego tańca charakterystycznego dla współczesnych działań awangardowych, których początek sięga lat 60. XX wieku i związany był z hipisowską rewolucją społeczną, gdzie taniec odgrywał bardzo ważną rolę w przekazywaniu emocji. ©℗
Tekst i fot. Krzysztof ŻURAWSKI
