Inwentarz spuścizny księcia Bogusława X Wielkiego z 1523/1524 roku to kolejna tego typu publikacja wydana przez Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie. W opracowaniu tego ważnego źródła historycznego udział wzięli wybitny badacze. Uroczysta prezentacja książki odbyła się 16 kwietnia w zamku.
To kolejna po „Inwentarzu spuścizny księcia Jana Fryderyka z 1600 roku” publikacja poświęcona rękopiśmiennym materiałom źródłowym z dawnej książęcej kancelarii dworskiej. Książka została przygotowana w ramach obchodów Roku Bogusława X przez zespół specjalistów, w tym: historyka dr. hab. Rafała Simińskiego prof. US, który objął stanowisko redaktora naukowego, Jerzego Grzelaka, który zajął się transkrypcją i przekładem tekstu na język polski, Barbarę Igielską, Jolantę Rybkiewicz, Renatę Zdero oraz Damiana Gareckiego.
„Inwentarz” zawiera spis majątku sporządzonego po śmierci Bogusława X Wielkiego. Jest polskim przekładem dwóch dokumentów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Pierwszym jest inwentarz spuścizny Bogusława X z 1523 roku, drugim - inwentarz z roku 1524, zawierający spis rzeczy, które po księciu Bogusławie otrzymał książę Jerzy I, jeden z jego dwóch synów. Jak podaje Jerzy Grzelak, inwentarz z 1524 roku został odkryty dopiero podczas opracowywania inwentarza z 1523 roku. Dotąd nie odkryto jednak inwentarza drugiego syna, czyli Barnima IX, co wynikała zapewne z faktu, że ten zmarł 50 lat po ojcu. Jerzy I natomiast, informuje tłumacz przekładu, odszedł osiem lat po Barnimie.
Oryginały dokumentów sporządzono w języku średnio-dolno-niemieckim i spisano atramentem na kartach papierowych, które miały postać tzw. dudki.
Wśród majątku, jaki pozostawił po sobie wybitny władca z dynastii Gryfitów, znalazły się między innymi: broń, klejnoty, monety pochodzące z różnych krajów europejskich, relikwie Krzyża Świętego, rzeczy osobiste, elementy ubioru, wyposażenie, a nawet rzeczy „magiczne”, które miały neutralizować działanie trucizn: smoczy język czy róg „jednorożca”. Posiadanie złotych monet z innych krajów Europy dr hab. Rafał Simiński interpretuje jako element nawiązujący do planów reform, jakie władca ten chciał przeprowadzić.- Bogusław X gromadził monety, zwłaszcza portugalskie, aby mieć skalę porównawczą dla swoich reform. Chciał zobaczyć, jak wygląda złota moneta i dlatego zbierał je z innych dworów, aby wiedzieć, jak one wyglądają - mówił na spotkaniu promującym publikację.
Zainteresowanie badaczy budzą także zbierane przez księcia relikwie:
- Relikwie były obiektem kolekcjonerskim, władcy w średniowieczu często je zbierali - podkreślił R. Simiński. - Te posiadane przez Bogusława były wyjątkowe.
Zdaniem Barbary Igielskiej treść inwentarza świadczy o tym, że Bogusław X był władcą żyjącym dostatnio, ceniącym sobie luksus i dobra materialne, a przy tym światłym:
- Jest religijny, ale otwarty na nowe idee i zdobycze humanizmu - podsumowuje.
Inwentarze są ważnym źródłem do badań nad stanem majątkowym władców i ich dworów, ale jednocześnie - pomimo dużego obiektywizmu tego typu materiałów - potrafią powiedzieć znacznie więcej na temat kultury i życia codziennego czasów, które dokumentują. ©℗
(aj)
