W CZERWCU minęło 25 lat od podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Z okazji jubileuszu brandenburskie Towarzystwo Niemiecko-Polskie, organizacja RAA Mecklenburg-Vorpommern i Stowarzyszenie Educatio Pro Europa Viadrina zainicjowały na pograniczu akcję „Polsko-niemiecki okrągły stół objazdowy – dyskusje z mieszkańcami o dobrym sąsiedztwie”.
Symboliczny okrągły stół (faktycznie stolik) organizatorzy przewożą z miejscowości do miejscowości. Byli dotychczas w Szczecinie, Poczdamie, Blankensee i Cottbus.
Przypomnijmy, że traktat podkreślał znaczenie stosunków polsko-niemieckich dla jedności Europy, regulował kwestie mniejszości narodowych, zasady wymiany kulturalnej, szczególnie młodzieżowej. Niemcy zadeklarowały w nim zrozumienie dla polskich dążeń do integracji z Europą Zachodnią, a obie strony wyraziły wolę wspierania partnerskiej współpracy regionów, miast i gmin szczególnie na obszarach przygranicznych. Jednocześnie z traktatem podpisano umowę założycielską organizacji Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży.
Bazując na treści traktatu moderatorzy okrągłego stołu, który również w Niemczech jest symbolem pokojowych zmian po 1989 r., prowadzą rozmowy o stosunkach polsko-niemieckich: ich historii, teraźniejszości, przyszłości. Do spontanicznych wypowiedzi zapraszają podczas imprez masowych oraz w miejscach najbardziej uczęszczanych na co dzień.
Przebieg spotkań pozwala stwierdzić, że relacje między zwykłymi obywatelami Polski i Niemiec są na pograniczu bardzo dobre. Wszyscy rozmówcy zauważali, że w ciągu minionych 25 lat doszło w nich do olbrzymiej zmiany jakościowej: zniknęły antagonizmy – jest normalność. Niezwykłą wartość mają otwarte granice, co nie jest wprawdzie bezpośrednim wynikiem traktatu, lecz pokazuje, jak długą drogę oba państwa przebyły od 1991 r. W Niemczech podziw budzi rozwój gospodarczy Polski. Większość Niemców podkreślała, że stosunki z Polską są dla RFN bardzo ważne.
Nie brakowało również wypowiedzi krytycznych. Choć mieszkańcy pogranicza uważają, że relacje polsko-niemieckie są dobre, to widzą, że nadal zwykli ludzie po obu stronach granicy często są sobie obcy. Polacy otwarcie wyrażali dezaprobatę dla działań obecnego polskiego rządu, powodujących pogorszenie relacji z Niemcami i Unią Europejską. Zdecydowana większość Niemców również wyrażała obawy, związane z obecną polityką władz Polski wobec Niemiec.
Rozmowy przy symbolicznym okrągłym stole potwierdzają, że traktat był kamieniem milowym w stosunkach polsko-niemieckich i ważnym etapem w drodze Polski do integracji europejskiej. Oba państwa postawiły w nim na przyjazne kontakty, co według mieszkańców pogranicza przyniosło dobre owoce. Żaden z rozmówców nie sugerował, by ograniczać integrację i społeczne relacje polsko-niemieckie. Mówiono, by je rozwijać. Pogranicze nie chce przestawiać zegara historii w tył.
28 sierpnia okrągły stół pojawi się w Chojnie.
dr Przemysław JACKOWSKI
Fundacja Współpracy Transgranicznej
